Więcej pieniędzy z UE na obronność. Jest porozumienie

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/meet-your-mep/news/ukraina-w-europejskim-funduszu-obronnym-jest-porozumienie/

Parlament Europejski i Rada UE osiągnęły nieformalne porozumienie w sprawie zwiększenia inwestycji związanych z obronnością poprzez rozszerzenie istniejących programów UE. Europosłowie zapewnili też dostęp Ukrainy do finansowania w ramach istniejącego od ośmiu lat Europejskiego Funduszu Obronnego.

Negocjacje dotyczyły propozycji Komisji Europejskiej z 22 kwietnia, mającej na celu zwiększenie inwestycji związanych z obronnością w ramach budżetu UE w ramach planu ReArm Europe. Celem jest wzmocnienie tzw. Europejskiej Technologicznej i Przemysłowej Bazy Obronnej (EDTIB) poprzez finansowanie z już istniejących programów.

Planuje się rozszerzenie przeznaczenia takich programów, jak platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP), Horyzont Europa, Europejski Fundusz Obronny (EDF), program Cyfrowa Europa (DEP) oraz Instrument „Łącząc Europę” (CEF). Chodzi o to, aby więcej unijnych środków trafiło do sektora obronnego.

Krok ten KE przedstawia jako następstwo białej księgi w sprawie obronności Europy „Readiness 2030”, która ma doprowadzić do wzmocnienia strategicznej autonomii i konkurencyjności unijnego sektora zbrojeniowego.

Postulaty PE

Europosłowie w toku negocjacji nad treścią propozycji KE apelowali o rozszerzenie zakresu środków, jakie można uznawać za odnoszące się do obronności, o kwestie związane z odpornością, takie jak ochrona infrastruktury krytycznej, reagowanie na katastrofy i integralność wyborów.

Domagali się też zwiększenia odporności na cyberzagrożenia dotyczące infrastruktury cyfrowej o znaczeniu krytycznym. Europarlament zgodził się też na włączenie do przepisów możliwości zwiększenia pomocy dla ukraińskiego przemysłu obronnego i zapewnili jej udział w Europejskim Funduszu Obronnym (EDF).

– Ten mini-omnibus to coś więcej niż techniczna poprawka legislacyjna – to wyraźny sygnał, iż Unia Europejska wreszcie zaczyna traktować inwestycje w obronność z powagą, jakiej wymaga obecna sytuacja – ocenił łotewski europoseł Rihards Kols z partii Zjednoczenie Narodowe „Wszystko dla Łotwy!” – TB/LNNK.

Stare programy, rozszerzone cele

Jak to będzie działać w praktyce? Na przykład program Horyzont Europa będzie wspierać projekty cywilne o potencjalnych zastosowaniach wojskowych (tzw. podwójnego zastosowania).

W przypadku platformy „STEP” technologie obronne staną się czwartym sektorem strategicznym. Pomoc otrzymają także niebankowalne MŚP, w tym start-upy i małe spółki średniej wielkości.

Ze środków UE w ramach programu Łącząc Europę (CEF) będzie można finansować infrastrukturę transportową o podwójnym zastosowaniu, w tym korytarze mobilności wojskowej. Jest jednak haczyk: w takim przypadku Komisja Europejska będzie mogła ustalać warunki dotyczące kraju pochodzenia sprzętu, towarów, dostaw lub usług, które będzie można wykorzystać.

Platformę STEP utworzono w celu wsparcia europejskiego przemysłu i zwiększenia inwestycji w najważniejsze technologie w Europie. STEP ukierunkowuje finansowanie z 11 programów unijnych na trzy obszary priorytetowych inwestycji: technologie cyfrowe i innowacje typu deep tech, niskoemisyjne technologie i biotechnologie. Obronność ma być teraz czwartym obszarem.

Z kolei CEF to instrument, który zastąpił program Sieci Transeuropejskie (TEN) z ubiegłej dekady. Wspiera on projekty infrastrukturalne w obszarach transportu, energetyki oraz technologii informacyjnych.

Natomiast wspomniany EDF to element wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE, którego celem jest lepsza koordynacja i zwiększenie krajowych inwestycji w badania w dziedzinie obronności i poprawa współpracy między siłami zbrojnymi państw członkowskich. Ustanowiła go w 2017 r. Komisja Europejska Jeana-Claude’a Junckera.

Co dalej?

Nieformalne porozumienie muszą teraz oficjalnie zatwierdzić Parlament Europejski i Rada UE. Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) będzie głosować nad jego treścią tekstem 20 listopada, a pod koniec roku głosowanie w tej sprawie odbędzie się na sesji plenarnej PE.

– Wynik (negocjacji z Radą UE – red.) odzwierciedla wiele z postulatów Parlamentu i stanowi precedens. Liczymy, iż w przyszłości będziemy mogli to rozwijać – przyjmując odważniejsze, bardziej dalekosiężne propozycje. Parlament pokazał, iż jest gotów. Wykorzystamy ten bodziec – zapewnił Kols.