Aż 124 ze 134 badanych państw zostały sklasyfikowane jako przekraczające bezpieczne poziomy PM2.5, czyli drobnych cząstek stałych. Światowy Raport Jakości Powietrza, opublikowany w tym tygodniu, opiera się na danych zebranych z ponad 30 000 stacji monitorujących. Wyniki badania są alarmujące.
Niebezpieczne oddychanie
PM2.5 to jedno z najgroźniejszych dla zdrowia zanieczyszczeń powietrza, ponieważ może przenikać do głębszych obszarów płuc i choćby do krwiobiegu, powodując szereg poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego czy nowotwory.
Według raportu tylko siedem państw – Islandia, Finlandia, Estonia, Szwecja, Norwegia, Australia i Nowa Zelandia – utrzymało w 2023 roku poziomy zanieczyszczenia powietrza w bezpiecznych granicach.
Jako podaje serwis "Euro News", w Europie to Islandia okazała się krajem z najczystszym powietrzem, osiągając poziom zanieczyszczenia wynoszący jedynie 4 µg/m3. "Kolejnej na liście Estonii udało się uzyskać poziom 4,7 µg/m3, a Finlandii 4,9 µg/m3" – czytamy w portalu. Te wyniki są minimalnym powodem do optymizmu, ale także przypominają o konieczności dalszych działań mających na celu utrzymanie tej wysokiej jakości powietrza.
Od czasu publikacji poprzedniego raportu z 2022 roku, miasta europejskie wykazały znaczną poprawę. W 2023 roku 54 procent z nich sklasyfikowano jako ekologiczne, w porównaniu z 39 procentami rok wcześniej. Oznacza to, iż coraz więcej europejskich miast podejmuje skuteczne działania mające na celu oczyszczenie powietrza i poprawę jakości życia swoich mieszkańców.
Począwszy od najmniej zanieczyszczonych, kolejne kraje w Europie to Szwecja, Irlandia, Norwegia, Portugalia, Liechtenstein, Dania, Wielka Brytania, Andora, Łotwa, Ukraina, Holandia, Luksemburg, Szwajcaria, Niemcy, Belgia, Francja, Austria, Hiszpania i Rosja. Każdy z tych państw podejmuje różnorodne działania mające na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń i poprawę jakości powietrza. Zaliczono je do kategorii "zielonej".
Polska wśród państw z najgorszym powietrzem
Według najnowszego raportu IQAir, który monitoruje jakość powietrza na całym świecie, kraje europejskie prezentują zróżnicowany obraz pod względem poziomu zanieczyszczenia. Zaskakujące dane wyłaniają się z kategorii żółtej, wskazującej na poziomy zanieczyszczenia choćby trzykrotnie przekraczające bezpieczny standard. W tej kategorii znajduje się kilka krajów, a wśród nich również Polska.
Portal euronews.com opublikował mapę, na której przedstawiono dzięki kolorów jakość powietrza w poszczególnych krajach. Polska niestety znalazła się wśród krajów, w których dopuszczalna norma została znacznie przekroczona.
Szczególnie godny uwagi jest fakt, iż Chorwacja odnotowała największy postęp w obniżaniu poziomów PM2.5 w 2023 roku, osiągając spadek o ponad 40 procent w porównaniu z rokiem poprzednim. Ten znaczący sukces został osiągnięty poprzez zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, które w tej chwili stanowią ponad 31 procent koszyka energetycznego kraju. Jest to wskaźnik znacznie przekraczający średnią UE, która wynosi 23 procent.
A gdzie jest najgorzej?
Chorwacja zdaje sobie sprawę z pilności problemu zmian klimatycznych i jest gotowa podjąć konkretne działania w celu zmniejszenia swojego wpływu na środowisko naturalne. Stopniowe wycofywanie węgla oraz redukcja emisji metanu to najważniejsze kroki w kierunku bardziej zrównoważonego modelu rozwoju, który może przynieść korzyści zarówno dla środowiska, jak i zdrowia publicznego.
W kategorii pomarańczowej, która oznacza poziomy zanieczyszczenia powietrza do pięciokrotnie przekraczające bezpieczny standard, znalazły się Mołdawia, Rumunia, Albania, Grecja, Turcja, Serbia i Czarnogóra. To zanieczyszczenia, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko naturalne, dlatego też konieczne są działania mające na celu poprawę jakości powietrza.
Warto również zauważyć, iż Bośnia i Hercegowina odnotowała 18-procentowy spadek poziomu PM2.5 w 2023 roku w porównaniu z 2022 rokiem. Niemniej jednak pozostaje ona najbardziej zanieczyszczonym krajem w regionie. Podobna sytuacja ma miejsce w Macedonii Północnej, która również znajduje się w czerwonej kategorii zanieczyszczenia, a poziom zanieczyszczenia jest ponad pięciokrotnie wyższy niż bezpieczny standard.
W skali globalnej niechlubne pierwsze miejsce w zestawieniu zajął Bangladesz, prezentując poziom zanieczyszczenia powietrza na poziomie 79,9 µg/m3. To ponad 15 razy więcej niż roczne wytyczne WHO dotyczące PM2.5, co stawia kraj w bardzo niekorzystnej sytuacji pod względem zdrowia publicznego.
Problem zanieczyszczenia powietrza jest szczególnie dotkliwy w Azji Południowej i Środkowej, gdzie szybki rozwój gospodarczy często idzie w parze z intensywną industrializacją i wzrostem ruchu drogowego.