W Światowy Dzień Pingwina o tym, jak te ptaki radzą sobie w zmieniającym się klimacie

Dziś obchodzimy Światowy Dzień Pingwina – święto niezwykłych nielotów, które pokonują setki kilometrów w lodowatej wodzie, tworzą silne więzi rodzinne i zaskakują naukowców umiejętnością adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych. Jednak ich świat kurczy się z roku na rok – topniejący lód, zanieczyszczenia i utrata siedlisk stawiają je przed wyzwaniami, którym choćby te dzielne ptaki mogą nie sprostać.

Pingwiny mają swój dzień – i słusznie!

Światowy Dzień Pingwina (World Penguin Day) obchodzony jest co roku 25 kwietnia. Data ta została wybrana nieprzypadkowo – zbiega się z początkiem corocznej migracji pingwinów Adeli, które w tym czasie przygotowują się do sezonu lęgowego. Święto zainicjowano w środowisku naukowców i ekologów, którzy chcieli zwrócić uwagę na zagrożenia, z jakimi borykają się pingwiny: topnienie lodu morskiego, zanieczyszczenie oceanów plastikiem czy przełowienie, które pozbawia je pożywienia.

Z czasem inicjatywa zyskała globalny rozgłos, inspirując ludzi na całym świecie do działania na rzecz ochrony tych charyzmatycznych stworzeń. Dziś organizacje, takie jak WWF czy IUCN, wykorzystują ten dzień do inicjowania kampanii edukacyjnych, podkreślając tym samym, jak ważne jest zachowanie równowagi ekosystemów morskich.

Pingwinia różnorodność

Obecnie znamy 18 gatunków pingwinów, z których każdy ma swoje unikalne cechy i przystosowania do życia w trudnych warunkach. Największy z nich, pingwin cesarski, jest prawdziwym gigantem wśród swoich krewniaków – może osiągać choćby 120 cm wzrostu i ważyć do 45 kg, co czyni go największym pingwinem. Jest też jednym z najbardziej wytrzymałych zwierząt na Ziemi, zdolnym przetrwać antarktyczne zimy przy temperaturach spadających do -60°C. Z kolei najmniejszy, pingwin mały, zwany także błękitnym, mierzy zaledwie 33 cm i waży około 1 kg.

Pingwiny są mistrzami pływania – ich skrzydła działają jak płetwy, umożliwiając osiąganie prędkości dochodzącej do 24 km/h, a pióra tworzą wodoodporną warstwę, która chroni je przed zimnem. Co ciekawe, pingwiny spędzają większość życia w oceanie, polując na ryby, kryl i kalmary, a na ląd wracają głównie w okresie lęgowym, tworząc hałaśliwe kolonie liczące choćby tysiące osobników. Niektóre gatunki, jak pingwiny skalne, są prawdziwymi akrobatami – potrafią skakać na wysokość 1,5 m, by dostać się na skaliste wybrzeża. Inne, jak pingwiny królewskie, zachwycają elegancją, dzięki jaskrawym, złoto-pomarańczowym plamom na szyi. Pingwiny to także zwierzęta niezwykle społeczne – ich rozmowy w koloniach przypominają czasem gwarną imprezę, a pary pingwinów często pozostają sobie wierne przez wiele lat, co czyni je symbolem miłości i współpracy.

Adaptacja czy konieczność?

Kiedy myślimy o pingwinach, przed oczami staje nam obraz lodowatych krajobrazów Antarktydy. Tymczasem te niezwykłe ptaki potrafią zaskoczyć, pojawiając się w miejscach, gdzie nikt się ich nie spodziewał. Pingwiny magellańskie zaczęły zakładać gniazda w pobliżu zabudowań ludzkich w Puerto Madryn w Argentynie. Zmagając się z brakiem naturalnych materiałów budulcowych, zaczęły wykorzystywać odpady, takie jak plastikowe butelki czy kawałki sieci rybackich, tworząc z nich prowizoryczne schronienia. To zadziwiające, jak te ptaki potrafią przystosować się do środowiska zmienionego przez człowieka, choć jednocześnie przypomina to o ogromnym problemie zanieczyszczenia oceanów.

Jeszcze bardziej zaskakujące są pingwiny galapagoskie, które jako jedyny gatunek zamieszkują tropikalne Wyspy Galapagos. W miejscu, gdzie temperatury mogą przekraczać 30°C, radzą sobie dzięki chłodnym prądom oceanicznym, w których polują na pożywienie oraz sprytnemu zachowaniu – zanurzają się w wodzie, by uniknąć przegrzania. Jednak choćby ich zdolności adaptacyjne mają granice.

zdj. MatthewWilliams-Ellis / envato

Zmiana klimatu zagraża pingwinom

Badania naukowe wskazują, iż pingwiny cesarskie mogą całkowicie wyginąć do 2100 r., jeżeli nie powstrzymamy postępującej zmiany klimatu. Modele opracowane przez British Antarctic Survey oraz WHOI pokazują, iż zanik pokrywy lodowej w okresie lęgowym może doprowadzić do całkowitej utraty młodych. Już teraz, w niektórych regionach Antarktydy, lód znika zanim pisklęta nauczą się pływać, co kończy się ich śmiercią. W 2022 r. aż cztery z pięciu kolonii na Morzu Bellingshausena odnotowały całkowitą porażkę lęgową – lód zniknął, a jaja i pisklęta utonęły.

Według scenariuszy, jeżeli poziom emisji gazów cieplarnianych utrzyma się na obecnym poziomie, choćby 99 proc. kolonii pingwinów cesarskich może zniknąć w ciągu najbliższych 75 lat. W 2022 r. amerykańska agencja NOAA wpisała pingwiny cesarskie na listę gatunków zagrożonych wyginięciem.

W Światowy Dzień Pingwina przypominamy, dlaczego warto je chronić!

Pingwiny są nie tylko symbolem miłości, lojalności i współpracy – są również wskaźnikami stanu środowiska morskiego. Ich zdrowie i liczebność odzwierciedlają zmiany zachodzące w oceanach i klimacie.

Obserwując dramatyczne skutki zmieniającego się klimatu, naukowcy apelują o zdecydowane działania: ograniczenie emisji CO₂, wzmocnienie ochrony siedlisk i globalną solidarność ekologiczną. Ochrona pingwinów to nie tylko ratowanie jednego gatunku – to działanie na rzecz zachowania bioróżnorodności i równowagi ekosystemów.