2 tygodni temu
Szybsze rozprawy, krótsze kolejki do sal rozpraw i wyroki wydawane w pełni legalnych składach – to główne cele nowelizacji rozporządzenia o Regulaminie urzędowania sądów powszechnych, którą właśnie zaprezentował Waldemar Żurek, minister sprawiedliwości rządu Donalda Tuska.
Reforma ma charakter naprawczy, ale jej skutki odczują przede wszystkim obywatele. Zmienia się bowiem sposób wyznaczania składów orzekających. Do tej pory całe trzyosobowe składy losowano w systemie SLPS, co w praktyce paraliżowało sądy. Jeden sędzia bywał przypisany do kilkunastu różnych składów, przez co procesy ciągnęły się latami, a strony postępowań traciły cierpliwość i zaufanie do wymiaru sprawiedliwości.
Teraz pozostaje losowanie referenta sprawy, natomiast pozostałych członków składu będzie dobierał prezes sądu według jasnych i jednolitych reguł – zaakceptowanych dodatkowo przez kolegium sędziowskie. Ma to zapewnić równowagę pomiędzy transparentnością a sprawnością postępowań.
System wprowadzony za czasów Zbigniewa Ziobry zamiast stabilności i niezależności przyniósł chaos. To wówczas prezesi sądów byli wymieniani niemal „faxem”, a neo-KRS podważyła zasadę kolegialności i doprowadziła do setek wątpliwych orzeczeń. – Dziś słyszymy od ludzi Ziobry o „sądach na telefon”. To znamy z praktyki – komentują przedstawiciele środowiska.
Nowelizacja wpisuje się w orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. ETPCz wielokrotnie podkreślał, iż obywatel ma prawo do sądu ustanowionego zgodnie z prawem.
Zmiany eliminują więc ryzyko wydawania wyroków przez nielegalne składy i mają przywrócić pełne bezpieczeństwo prawne uczestników procesów.
Reforma ma też wymiar praktyczny – dzięki ograniczeniu biurokracji i większej elastyczności w dobieraniu składów obywatele zyskają szybszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości. A to, w realiach polskich sądów przeciążonych tysiącami spraw, może być najważniejszą korzyścią dla zwykłych ludzi.
