Co to jest plan ograniczeń i kto go tworzy?
Każdego roku operator systemu przesyłowego energii elektrycznej, czyli Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), przygotowuje plan ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Plan ten ma charakter prewencyjny i określa, co należy zrobić w sytuacjach zagrożenia dla stabilności krajowego systemu energetycznego. Dokument na kolejny okres – od 1 czerwca 2025 r. do 31 maja 2026 r. – został właśnie zatwierdzony przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE).
Kogo dotyczą ograniczenia?
Plan ograniczeń dotyczy wyłącznie dużych odbiorców energii – tych, którzy mają podpisane umowy na moc na poziomie 300 kW lub więcej. To zwykle zakłady przemysłowe, duże centra logistyczne czy biurowce. Przeciętnych gospodarstw domowych plan nie dotyczy – domy i mieszkania mają zwykle moc umowną na poziomie kilkunastu kW.
Stopnie zasilania w planie ograniczeń
Kluczowym elementem planu są tzw. stopnie zasilania – czyli poziomy ograniczeń, które mogą zostać wprowadzone w przypadku problemów z równowagą między produkcją a zużyciem energii. W elektroenergetyce wyróżnia się stopnie od 11 do 20:
- Stopień 11 – oznacza brak ograniczeń, energia może być pobierana zgodnie z umową.
- Stopień 20 – oznacza możliwość poboru wyłącznie minimalnej, niezbędnej mocy.
Między tymi skrajnymi wartościami stopniowo ogranicza się dopuszczalną moc, którą mogą pobierać poszczególni odbiorcy.
Kto i kiedy może wprowadzić ograniczenia?
W przypadku nagłego zagrożenia dla systemu PSE może wprowadzić ograniczenia na maksymalnie 72 godziny. Dłuższe ograniczenia może wprowadzić jedynie Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia – na wniosek ministra adekwatnego ds. energii.
Ogłoszenie ograniczeń odbywa się publicznie: komunikaty są dostępne na stronie PSE, w Programie 1 Polskiego Radia (o godz. 7:55 i 19:55), a także mogą być przesyłane mailowo czy przez kanały RSS.
Kary za nieprzestrzeganie ograniczeń
Jeśli dana firma otrzyma informację o obowiązującym stopniu zasilania (np. 18 czy 20), musi samodzielnie ograniczyć zużycie energii zgodnie z wcześniej przekazanym planem. Operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD) informują firmy o obowiązujących limitach, m.in. drogą mailową lub SMS-ową.
W przypadku niedostosowania się do ogłoszonych ograniczeń, Prezes URE może nałożyć karę pieniężną – maksymalnie do 15% rocznego przychodu firmy. Dodatkowo, kara może też zostać nałożona na kierownika przedsiębiorstwa – do 300% jego miesięcznego wynagrodzenia.
Ograniczenia nie obowiązują wszystkich
Z obowiązku ograniczeń wyłączone są m.in.:
- szpitale i obiekty ratownictwa medycznego,
- infrastruktura krytyczna (transport publiczny, nadawcy ogólnokrajowi, oczyszczalnie ścieków),
- podmioty działające w sektorze wydobycia i przetwarzania paliw,
- jednostki nieprzekraczające 300 kW mocy umownej.
Choć ograniczenia mogą wydawać się uciążliwe, są jednym z narzędzi zapobiegających poważnym awariom systemowym, które mogłyby doprowadzić do całkowitego braku dostaw energii w kraju. Poprzez krótkoterminowe zmniejszenie poboru przez największych odbiorców, możliwe jest utrzymanie dostaw do odbiorców indywidualnych i wrażliwych.
Zobacz również:- URE: ponad 8,8 tys. skarg na energetykę w 2024 r. – najwięcej od prosumentów
- Ponad 1,3 mld zł z KPO dla PSE na rozwój sieci przesyłowych
- Awaria prądu w Hiszpanii bez wpływu na Polskę. PSE: system działa stabilnie
Źródło: komunikat PSE oraz informacje opublikowane przez Urząd Regulacji Energetyki.
