Przywódcy 27 państw członkowskich Unii Europejskiej spotykają się w Kopenhadze na nieformalnym szczycie poświęconym wzmocnieniu gotowości obronnej, wsparciu dla Ukrainy oraz zwiększeniu odporności ekonomicznej wspólnoty.
Obrady realizowane są w Pałacu Christiansborg – pod przewodnictwem Antonio Costy, przewodniczącego Rady Europejskiej – gromadzą zarówno przedstawicieli wszystkich państw członkowskich, jak i najważniejsze instytucje UE, w tym Komisję Europejską, Parlament Europejski, sekretarza generalnego NATO oraz delegację z Ukrainy.
Szczyt koncentruje się na ochronie przestrzeni powietrznej i przeciwdziałaniu zagrożeniom ze strony dronów, w reakcji na niedawne rosyjskie naruszenia przestrzeni powietrznej oraz ataki dronów w Europie. Skala tych incydentów skłoniła Danię do wprowadzenia tygodniowego zakazu używania dronów cywilnych w swojej przestrzeni powietrznej.
– W ostatnich incydentach dronowych w Polsce, Rumunii, Estonii, Danii i Norwegii brakowało skutecznych reakcji, co pokazuje potrzebę wypracowania europejskiej odpowiedzi. Spotkanie EPC w Kopenhadze może stanowić początek dyskusji nad wspólnym parasolem obronnym, na przykład w kooperacji z Ukrainą – podkreśla Piotr Maciej Kaczyński, europeista z Uniwersytetu Warszawskiego.
Ekspert zastrzega jednak, iż szybkie decyzje nie są spodziewane. – Nie spodziewałbym się natychmiastowych decyzji ani pełnej doktryny obronnej. To proces długotrwały, zależny od sytuacji na wschodzie i zmian politycznych w krajach członkowskich – dodaje Kaczyński.
Zamrożone aktywa rosyjskie – odsetki dla Ukrainy
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów szczytu pozostaje wykorzystanie 300 miliardów euro zamrożonych rosyjskich aktywów na rzecz odbudowy Ukrainy. Komisja Europejska proponuje wykorzystanie odsetek generowanych przez te środki, choć propozycja spotyka się z oporem części państw członkowskich.
– Uzyskanie politycznej zgody na taki krok byłoby ważnym sygnałem – tłumaczy Kaczyński. Nie mówimy tutaj o zamrożonych środkach, które formalnie należą do rosyjskiego państwa lub firm, ale o odsetkach, jakie one generują. – dodaje.
Decyzje podjęte w Kopenhadze mają wyznaczyć kierunek dla odnowionej i bardziej asertywnej zdolności obronnej UE oraz pogłębić spójność kontynentalną wobec globalnych przesunięć geopolitycznych. Wyniki szczytu mogą stanowić fundament pod przyszłe ramy negocjacyjne dotyczące rosyjskich aktywów, ścieżki akcesyjnej Ukrainy do UE oraz prawnych ram europejskiej autonomii w zakresie bezpieczeństwa.
– Dyskusje nad doktryną obronną będą kontynuowane na kolejnych posiedzeniach Rady Europejskiej w październiku i grudniu. Ważnym elementem są zmiany w polityce Węgier i Słowacji. Potrzebujemy zielonego światła w sprawie 19. pakietu sankcji oraz otwarcia negocjacji akcesyjnych Ukrainy – podkreśla Kaczyński.
Odporność ekonomiczna i strategiczne przesunięcia
W trakcie szczytu przywódcy UE będą także debatować nad strukturą jednolitego rynku, strategią dla start-upów oraz programem badawczym Horizon Europe, którego budżet wynosi 175 miliardów euro. Komisja Europejska przedstawi pakiet propozycji mających zachęcić obywateli i instytucje do inwestowania w europejskie firmy i innowacje, w celu zwiększenia konkurencyjności wobec Stanów Zjednoczonych i Chin.
Jak zaznacza Kaczyński „rada specjalna w ramach European Political Community (EPC) jest spotkaniem nieformalnym, nie należy spodziewać się strategicznych decyzji. Mogą natomiast pojawić się przełomy w kontekście stanowisk państw sceptycznych wobec decyzji mających wpływ na przyszłość całej wspólnoty.” Dodając „dyskusje te wpisują się w szerszy kontekst konieczności zwiększenia odporności ekonomicznej Unii w obliczu rosnącej globalnej konkurencji.”