20 października przedstawiciele państw członkowskich Unii Europejskiej, Armenii, Azerbejdżanu, Mołdawii, Turcji, Ukrainy oraz państw Azji Centralnej (Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan) spotkali się, by omówić Agendę Połączeń Międzyregionalnych. Celem tej inicjatywy jest wzmocnienie powiązań między UE a Azją Centralną przez Turcję i Kaukaz Południowy.
Strategiczne inwestycje dla bezpieczeństwa i rozwoju
Agenda Połączeń Międzyregionalnych zakłada koordynację strategicznych inwestycji w czterech kluczowych obszarach: transport, energia, cyfryzacja i handel. Podstawą działań są zasady zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej. UE podkreśla, iż region Morza Czarnego odgrywa kluczową rolę jako most między Europą a Azją, szczególnie w kontekście tranzytu surowców energetycznych i materiałów krytycznych.
Priorytety agendy połączeń
- Transport: Rozwój korytarza Transkaspijskiego (TCTC) oraz rozbudowa połączeń infrastrukturalnych.
- Cyfryzacja: Wdrażanie szerokopasmowego internetu, wsparcie dla cyfrowego handlu i bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej.
- Energia: Wzmacnianie powiązań energetycznych, rozwój OZE i dywersyfikacja źródeł energii.
- Handel: Uproszczenie i cyfryzacja procedur celnych, pogłębienie integracji rynkowej.
Bezpieczeństwo i odporność regionu Morza Czarnego
W trakcie spotkania podkreślono znaczenie bezpieczeństwa morskiego oraz ochrony infrastruktury krytycznej. UE zadeklarowała gotowość do wsparcia państw i partnerów w rozwoju potencjału morskiego, monitoringu, ochrony przed zagrożeniami hybrydowymi i rozbudowie współpracy straży przybrzeżnych. Poruszono także kwestie rozminowywania i przeciwdziałania zagrożeniom związanym z tzw. „shadow fleet”, bazując na doświadczeniach z Morza Śródziemnego i Bałtyku.
Nowe szlaki handlowe i energetyczne – odpowiedź na wyzwania geopolityczne
Rosyjska agresja na Ukrainę znacząco wpłynęła na region, zamykając tradycyjne szlaki handlowe między Azją a UE przez Rosję. UE i jej partnerzy podkreślili konieczność dywersyfikacji tras i źródeł energii oraz budowy nowych połączeń infrastrukturalnych, które zapewnią większą niezależność i bezpieczeństwo energetyczne.
Wiemy, iż poleganie na jednym dostawcy energii lub towarów strategicznych czyni nas podatnymi na zagrożenia. Budując nową infrastrukturę, zyskujemy więcej swobody działania i opcji dla handlu, energii i transferu danych cyfrowych. Więcej opcji to większa niezależność dla wszystkich.
Koordynacja i przyszłe działania
Komisja Europejska zapowiedziała przygotowanie ram koordynacyjnych dla tej inicjatywy, z udziałem państw partnerskich, instytucji finansowych i inwestorów prywatnych. Szczegóły zostaną przedstawione na Forum Inwestorów TCTC w Taszkencie (Uzbekistan) 27 listopada 2025 r. Równolegle prowadzone będzie mapowanie istniejących analiz i inwestycji w czterech priorytetowych obszarach, co ma ułatwić planowanie kolejnych działań.
Centralna Azja, z młodą populacją i dużym potencjałem rozwojowym, może stać się kluczowym partnerem UE w ramach Global Gateway. Rozwój niezawodnych połączeń transportowych, energetycznych i cyfrowych ma być podstawą wspólnego dobrobytu i bezpieczeństwa.
Zobacz również:
- Europejski Tydzień Biometanu 2025: biogaz jako klucz do bezpieczeństwa energetycznego UE
- UE zaostrza standardy efektywności energetycznej urządzeń i rozszerza działania na rzecz AI
- Komisja Europejska publikuje nowe wytyczne dla państw UE ws. Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji Klimatycznej
- Global Gateway: UE osiąga cel 300 mld euro inwestycji szybciej niż zakładano
- KE pozywa Polskę do TSUE za brak ostatecznego KPEiK. Bruksela traci cierpliwość
Źródło: Komisja Europejska
