3 godzin temu
Europarlament debatował nad rezolucją w sprawie inwestycji w obronność. W centrum dyskusji znalazły się kwestie autonomii strategicznej UE, finansowania przemysłu obronnego oraz relacji transatlantyckich w erze Trumpa.
Porozumienie nazwane „mini omnibus obronnym” zostało wypracowane w zaledwie jednym trilogu, co stanowi precedens w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej.
– Dokument nie tworzy nowych linii finansowania. Zamiast tego dostosowuje i wzmacnia pięć istniejących programów – zaznaczył Rihards Kols z grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów, sprawozdawca dokumentu.
Rozporządzenie dostosowuje i wzmacnia Program Europa Cyfrowa, Instrument „Łącząc Europę”, Platformę Strategicznych Technologii dla Europy (STEP), program Horyzont Europa oraz Europejski Fundusz Obronny. Łotewski poseł podkreślił, iż określenie „mini” odnosi się wyłącznie do zakresu czasowego rozporządzenia, które obowiązuje do końca obecnych Wieloletnich Ram Finansowych.
– Merytorycznie wcale nie jest to rozwiązanie małe. Dostarcza ono ukierunkowanych, ale znaczących zmian w sposobie, w jaki Unia wykorzystuje istniejące programy na potrzeby priorytetów związanych z obronnością i zastosowaniem podwójnego przeznaczenia – wyjaśnił.
Ukraina w europejskim ekosystemie obronnym
Najważniejszym elementem porozumienia jest stowarzyszenie Ukrainy z Europejskim Funduszem Obronnym, za czym Parlament Europejski opowiadał się od początku prac legislacyjnych.
– Ukraina zostanie stowarzyszona z Europejskim Funduszem Obronnym. To było żądanie Parlamentu od pierwszego dnia. Rozwiązanie to uznaje zdolności przemysłu obronnego Ukrainy i zapewnia, iż stanie się on częścią europejskiego ekosystemu obronnego – podkreślił Kols.
Komisarz ds. rolnictwa i żywności Christophe Hansen nazwał decyzję kamieniem milowym.
– Bardzo się również cieszę, iż niniejsze porozumienie w sprawie mini omnibus umożliwia stowarzyszenie Ukrainy z naszym blisko ośmiomiliardowym Europejskim Funduszem Obronnym. To kamień milowy – powiedział przedstawiciel Komisji Europejskiej.
Sergey Lagodinsky z frakcji Zielonych wyraził dumę z wkładu swojej grupy politycznej.
– Integruje Ukrainę jako część Europejskiego Funduszu Obronnego. To coś, co zaproponowali Zieloni, i jestem bardzo dumny z mojej grupy, iż zrobiliśmy to, udostępniając dziewięć i pół miliarda euro na obronność – stwierdził niemiecki europoseł.
Otwarcie Horyzontu Europa dla technologii obronnych
Rihards Kols wskazał na znaczące zmiany w programie Horyzont Europa.
– Otwieramy akcelerator Europejskiej Rady ds. Innowacji w ramach programu Horyzont Europa dla innowacji podwójnego zastosowania i istotnych dla obronności. Cywilny charakter programu Horyzont pozostaje fundamentem, ale usuwamy sztuczną barierę, która powstrzymywała europejskich innowatorów – zaznaczył.
Łotewski poseł podkreślił również zabezpieczenia dotyczące udziału podmiotów.
– Udział ogranicza się do podmiotów z Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Ukrainy, z jasnymi zasadami dotyczącymi kontroli zagranicznej. Chodzi o wzmocnienie naszej bazy technologicznej i jej ochronę – dodał.
Rozporządzenie wzmacnia Program Europa Cyfrowa oraz Instrument „Łącząc Europę”.
– Parlament rozszerzył Program Europa Cyfrowa, aby odpowiadał na rzeczywiste zagrożenia hybrydowe, odporność cybernetyczną oraz rozwój fabryk sztucznej inteligencji. Dzisiejsza linia frontu bezpieczeństwa jest w równym stopniu cyfrowa, co fizyczna – tłumaczył.
– Instrument obejmuje teraz wyraźne wsparcie dla korytarzy transportowych podwójnego zastosowania, logistyki energetycznej, sieci paliwowych oraz infrastruktury ograniczającej mobilność. Te elementy mają zasadnicze znaczenie dla mobilności wojskowej, wzmocnienia NATO i odporności infrastruktury krytycznej – wyjaśnił Kols.
Rihards Kols wskazał na znaczące zmiany w programie Horyzont Europa.
– Otwieramy akcelerator Europejskiej Rady ds. Innowacji w ramach programu Horyzont Europa dla innowacji podwójnego zastosowania i istotnych dla obronności. Cywilny charakter programu Horyzont pozostaje fundamentem, ale usuwamy sztuczną barierę, która powstrzymywała europejskich innowatorów – zaznaczył.
Łotewski poseł podkreślił również zabezpieczenia dotyczące udziału podmiotów.
– Udział ogranicza się do podmiotów z Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Ukrainy, z jasnymi zasadami dotyczącymi kontroli zagranicznej. Chodzi o wzmocnienie naszej bazy technologicznej i jej ochronę – dodał.
Rozporządzenie wzmacnia Program Europa Cyfrowa oraz Instrument „Łącząc Europę”.
– Parlament rozszerzył Program Europa Cyfrowa, aby odpowiadał na rzeczywiste zagrożenia hybrydowe, odporność cybernetyczną oraz rozwój fabryk sztucznej inteligencji. Dzisiejsza linia frontu bezpieczeństwa jest w równym stopniu cyfrowa, co fizyczna – tłumaczył.
– Instrument obejmuje teraz wyraźne wsparcie dla korytarzy transportowych podwójnego zastosowania, logistyki energetycznej, sieci paliwowych oraz infrastruktury ograniczającej mobilność. Te elementy mają zasadnicze znaczenie dla mobilności wojskowej, wzmocnienia NATO i odporności infrastruktury krytycznej – wyjaśnił Kols.
Poparcie z zastrzeżeniami
Charles Reuten z frakcji socjalistów poparł rozporządzenie, ale podkreślił szerszy kontekst bezpieczeństwa.
– Ten wcale nie taki mini omnibus stanowi mile widziany krok naprzód – powiedział holenderski poseł, zaznaczając jednak, iż „bezpieczeństwa nie buduje się samą bronią. Spójność społeczna, rozwój regionalny i odporność społeczna mają najważniejsze znaczenie” – zaznaczył.
Bruno Gonçalves z frakcji socjalistów ostrzegał przed konsekwencjami nowej strategii bezpieczeństwa narodowego Donalda Trumpa.
– Narodowa strategia bezpieczeństwa Trumpa oznacza koniec sojuszu transatlantyckiego, dlatego raport, o którym dzisiaj rozmawiamy, jest tym bardziej istotny – powiedział portugalski europoseł.
Gonçalves dodał, iż Stany Zjednoczone kierują swoje spojrzenie na Chiny.
– Będą utrzymywać nie stabilne, ale strategicznie stabilne stosunki z Putinem zamiast z Europą, i wszyscy jesteśmy tym bardzo wstrząśnięci – stwierdził.
Anna Stürgkh z grupy Renew Europe porównała sytuację Europy do domu, którego bezpieczeństwo powierzono obcym.
– Przez dziesięciolecia pozostawialiśmy Stanom Zjednoczonym naszą obronę, zamiast zadbać o to sami. Ale jeżeli ktoś włamie się do mojego domu, chcę, żeby przyszła mi na pomoc policja z mojego kraju – argumentowała posłanka.
Omnibus obronny i nowe priorytety
Rezolucja obejmuje między innymi otwarcie funduszy unijnych dla sił zbrojnych, wykorzystanie funduszy spójności oraz integrację sztucznej inteligencji w badaniach i produkcji przemysłowej.
– Musimy nadać priorytet technologiom kwantowym, sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwu. Nie tylko wzmacniają one naszą obronność, ale także europejską konkurencyjność – zaznaczyła Lina Gálvez z frakcji socjalistów.
– Ta rezolucja koncentruje się na czymś niezwykle namacalnym na tym, jak zamierzamy dostosować europejskie programy, które już istnieją, do rzeczywistości bezpieczeństwa, która teraz się fundamentalnie zmieniła – podkreślił Hélder Sousa Silva z Europejskiej Partii Ludowej.
Polska posłanka Mirosława Nykiel z EPL zaznaczyła, iż finansowanie obrony to nie opcja, ale konieczność.
– Polska podczas swojej prezydencji powtórzyła znaczenie bezpieczeństwa w Europie, i myślę, iż bardzo wyraźnie widać, iż pokój jest fundamentem Unii Europejskiej, ale nie można go brać za pewnik – dodała
Głosy krytyki i spór o model bezpieczeństwa
Nie zabrakło krytycznych opinii wobec nowego planu. Petra Steger z grupy Patrioci dla Europy skrytykowała wydatki.
– Osiemset miliardów to policzek wymierzony europejskim podatnikom. Ludzie nie wiedzą, jak poradzić sobie z podstawowymi kosztami życia, a wy po prostu pompujecie kolejne miliardy w europejski przemysł obronny i podsycacie tę wojnę – zaznaczyła.
Marc Botenga z frakcji Lewicy dodał:
– Nasze pieniądze, które powinny poprawiać życie obywateli Europy, będą służyć międzynarodowym korporacjom, będą służyć wojnie i akcjonariuszom. Wszystko zmierza w kierunku przemysłu zbrojeniowego. jeżeli wydajemy trzy razy więcej niż Rosja i znacznie więcej niż praktycznie każdy inny kraj na świecie, dlaczego tak naprawdę nie możemy się obronić? – pytał.
Pasquale Tridico z Lewicy podkreślił potrzebę autonomii strategicznej.
– Polityka nie jest sztuką przygotowywania wojny. Jest sztuką powstrzymywania wojny. adekwatnie myślę, iż Unia Europejska jako taka powinna inwestować w europejską obronę. Tak naprawdę nie inwestujemy w europejską obronę, pozwalamy państwom członkowskim inwestować we wzajemną obronę – podsumował.
