Tysiące emerytów wraca do pracy. ZUS zmienił prawo od czerwca

Od czerwca młodsi emeryci i renciści mogą zarabiać dodatkowo prawie 6300 złotych bez konsekwencji. To wzrost o ponad 340 złotych w porównaniu z poprzednim kwartałem. Dla wielu osób to szansa na powrót na rynek pracy.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Anna Nowak z Gdańska przeszła na wcześniejszą emeryturę w zeszłym roku. Przez miesiące musiała odmówić propozycji pracy w niepełnym wymiarze godzin, bo zarobki przekraczałyby dozwolone limity. Od czerwca sytuacja się zmieniła. ZUS podniósł progi dorabiania, a Anna może spokojnie podjąć dodatkową pracę za 6000 złotych miesięcznie bez obawy o utratę świadczenia.

To nie odosobniony przypadek. Tysiące polskich emerytów i rencistów zyskało możliwość zwiększenia swoich dochodów dzięki nowym limitom dorabiania, które ZUS wprowadził od 1 czerwca 2025 roku. Zmiany dotyczą jednak tylko określonej grupy seniorów – tych, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego.

Nowe progi dają większą swobodę

Od czerwca 2025 roku obowiązują nowe limity dorabiania do emerytury i renty. Pierwszy próg wynosi 6273,60 złotych brutto miesięcznie, co oznacza wzrost o 339,50 złotych w porównaniu z poprzednim kwartałem. Drugi próg to 11651 złotych brutto, czyli o 630,60 złotych więcej niż dotychczas.

Pierwszy limit to 70 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego kwartału 2025 roku. Do tej kwoty emeryci i renciści mogą dorabiać bez żadnych konsekwencji dla wysokości swojego świadczenia. Każda złotówka zarobiona powyżej tego progu powoduje zmniejszenie emerytury lub renty o tę samą kwotę.

Drugi limit to 130 procent przeciętnego wynagrodzenia. Po jego przekroczeniu ZUS całkowicie zawiesza wypłatę świadczenia na czas osiągania tak wysokich dochodów. W praktyce oznacza to, iż osoba zarabiająca ponad 11651 złotych miesięcznie traci prawo do emerytury lub renty na cały okres pobierania takich dochodów.

Nowe limity będą obowiązywać do końca sierpnia 2025 roku. Kolejna aktualizacja nastąpi we wrześniu, gdy ZUS opublikuje dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia z drugiego kwartału.

Kogo dotyczą nowe zasady?

Limity dorabiania obejmują wyłącznie osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, ale nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. W przypadku kobiet to 60 lat, a mężczyzn 65 lat. Seniorzy, którzy przekroczyli te granice wiekowe, mogą dorabiać bez żadnych ograniczeń.

W praktyce oznacza to, iż ograniczenia dotyczą głównie osób pobierających wcześniejsze emerytury, emerytury pomostowe, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne. Ta grupa obejmuje setki tysięcy Polaków, którzy z różnych powodów zakończyli aktywność zawodową przed osiągnięciem standardowego wieku emerytalnego.

Szczególnie istotne są te zmiany dla osób na rentach z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Wiele z nich zachowuje pewne możliwości zarobkowe i może wykonywać pracę w ograniczonym zakresie. Podwyższenie limitów daje im większą swobodę w planowaniu dodatkowych źródeł dochodu.

Ważne jest też to, iż limity dotyczą łącznych dochodów z wszystkich źródeł. ZUS bierze pod uwagę nie tylko wynagrodzenie z umowy o pracę, ale również dochody z umów cywilnoprawnych, działalności gospodarczej czy pracy wykonywanej za granicą.

Mechanizm zmniejszania świadczeń

System limitów działa w sposób automatyczny i bezwzględny. ZUS monitoruje dochody emerytów i rencistów na bieżąco, otrzymując informacje od pracodawców oraz ze zgłoszeń samych zainteresowanych. W przypadku przekroczenia pierwszego progu świadczenie jest pomniejszane zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”.

Przykład: emeryt pobierający 2500 złotych miesięcznie podjął pracę za 7000 złotych brutto. Ponieważ przekroczył pierwszy limit o 726,40 złotych (7000 – 6273,60), jego emerytura zostanie zmniejszona dokładnie o tę kwotę. Zamiast 2500 złotych otrzyma 1773,60 złotych.

Istnieje jednak ważne ograniczenie. Maksymalna kwota, o którą można zmniejszyć świadczenie, wynosi od marca 2025 roku 939,61 złotych. Oznacza to, iż choćby przy znacznym przekroczeniu pierwszego limitu emeryt zachowa przynajmniej część swojego świadczenia.

W przypadku przekroczenia drugiego progu sytuacja jest radykalna. ZUS całkowicie zawiesza wypłatę emerytury lub renty na cały okres osiągania wysokich dochodów. Świadczenie zostaje wznowione automatycznie w miesiącu następującym po tym, w którym dochody spadną poniżej krytycznego poziomu.

Emeryci i renciści też mają obowiązki

Osoby pobierające świadczenia emerytalno-rentowe mają ustawowy obowiązek informowania ZUS o podjęciu pracy zarobkowej. Zgłoszenie musi nastąpić w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia dodatkowej aktywności zawodowej. Dotyczy to wszystkich form zatrudnienia, bez względu na wymiar czasu pracy czy wysokość wynagrodzenia.

ZUS wymaga szczegółowych informacji o charakterze wykonywanej pracy, wysokości przewidywanych dochodów oraz okresie trwania zatrudnienia. W przypadku umów na czas nieokreślony należy zgłosić przewidywany miesięczny dochód. Te informacje służą do wstępnej oceny, czy dochody będą mieściły się w dozwolonych limitach.

Równie istotny jest obowiązek informowania o zakończeniu pracy lub zmianie wysokości dochodów. Każda istotna zmiana powinna być zgłoszona niezwłocznie, aby uniknąć nieprawidłowości w wypłacie świadczeń. Ukrywanie dochodów lub opóźnienia w zgłoszeniach mogą skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy wraz z odsetkami.

Kontrole ZUS są systematyczne i skuteczne. Zakład krzyżuje dane z różnych źródeł, w tym z urzędów skarbowych, pracodawców oraz własnych rejestrów. Próby zatajenia dochodów są gwałtownie wykrywane i surowo karane.

Praktyczne aspekty planowania kariery

Podwyższenie limitów otwiera nowe możliwości dla seniorów planujących powrót na rynek pracy. Zwiększona swoboda finansowa pozwala na podjęcie bardziej atrakcyjnych propozycji zawodowych, w tym pracy w niepełnym wymiarze godzin czy projektów konsultingowych.

Dla wielu emerytów i rencistów dodatkowa praca to nie tylko kwestia finansowa, ale również możliwość zachowania aktywności zawodowej i społecznej. Praca daje poczucie przydatności, kontakt z ludźmi oraz możliwość wykorzystania zgromadzonej przez lata wiedzy i doświadczenia.

Szczególnie atrakcyjne mogą być formy zatrudnienia pozwalające na elastyczne zarządzanie czasem. Praca zdalna, kooperacja projektowa czy doradztwo to opcje, które dobrze wpisują się w nowy styl życia seniorów. Wyższe limity dorabiania czynią te możliwości bardziej dostępnymi finansowo.

Warto jednak pamiętać o aspektach podatkowych dodatkowej pracy. Dochody z zatrudnienia podlegają standardowym obciążeniom fiskalnym, a łączne dochody mogą wpływać na wysokość podatku dochodowego czy prawa do niektórych ulg i zwolnień.

Rosnące wynagrodzenia dają nadzieję na więcej

Systematyczny wzrost limitów dorabiania to efekt rosnących wynagrodzeń w polskiej gospodarce. Każdego kwartału GUS publikuje dane o przeciętnym wynagrodzeniu, na podstawie których ZUS aktualizuje progi. W ostatnich latach obserwujemy stały trend wzrostowy, co przekłada się na większą swobodę dla pracujących emerytów.

Eksperci przewidują, iż limity będą rosły również w kolejnych kwartałach. Prognozowany wzrost gospodarczy i rosnące wynagrodzenia oznaczają, iż emeryci będą mogli dorabiać coraz więcej bez konsekwencji dla swoich świadczeń.

Warto też zwrócić uwagę na szerszy kontekst demograficzny. Starzenie się społeczeństwa i niedobory na rynku pracy sprawiają, iż doświadczenie i wiedza seniorów stają się coraz bardziej pożądane. Elastyczne zasady dorabiania mogą być jednym z narzędzi zachęcających emerytów do pozostania aktywnych zawodowo.

Rząd analizuje też możliwość wprowadzenia bardziej przyjaznych rozwiązań dla pracujących seniorów. W dyskusji są propozycje modyfikacji systemu, które pozwoliłyby na jeszcze większą swobodę łączenia pracy z pobieraniem świadczeń emerytalno-rentowych.

Seniorzy mogą spokojnie dorabiać

Emeryci i renciści zainteresowani podjęciem dodatkowej pracy powinni przede wszystkim dokładnie zapoznać się z aktualnymi limitami. ZUS regularnie publikuje te informacje na swojej stronie internetowej oraz w placówkach obsługi klientów.

Kluczowe jest realistyczne oszacowanie przewidywanych dochodów przed podjęciem decyzji o pracy. choćby jeżeli dochody mieszczą się w limitach, warto uwzględnić możliwe premie, nadgodziny czy inne dodatkowe składniki wynagrodzenia, które mogą wpłynąć na ostateczną kwotę.

W przypadku wątpliwości najlepiej skonsultować się bezpośrednio z ZUS. Pracownicy zakładu udzielą szczegółowych informacji o obowiązkach, limitach oraz procedurach zgłaszania dodatkowej pracy. Można to zrobić osobiście w placówce, telefonicznie lub przez elektroniczne kanały komunikacji.

Pamiętać należy również o terminach. Zgłoszenie podjęcia pracy musi nastąpić w ciągu siedmiu dni, a opóźnienia mogą skutkować komplikacjami administracyjnymi i finansowymi. Lepiej działać z wyprzedzeniem niż borykać się później z konsekwencjami zaniedbań.

Nowe limity dorabiania to dobra wiadomość dla setek tysięcy polskich emerytów i rencistów. Większa swoboda finansowa oznacza więcej możliwości na rynku pracy i szansę na poprawę jakości życia. Kluczem jest jednak przestrzeganie obowiązujących zasad i terminowe wypełnianie obowiązków wobec ZUS.