Transformacja ciepłownictwa w Polsce – raport Forum Energii 2025

Ciepłownictwo systemowe w kryzysie finansowym

Ciepłownictwo i ogrzewnictwo to drugi co do wielkości sektor energetyczny w Polsce. W 2023 r. odpowiadał za emisję 60 mln ton CO₂, z czego 34,5 mln ton pochodziło z systemów ciepłowniczych. Raport podkreśla, iż sektor znalazł się w krytycznym położeniu – jednostkowa emisja CO₂ w ciągu dekady spadła zaledwie o 4,9%, a przedsiębiorstwa ciepłownicze odnotowały stratę 5,12 mld zł przy rekordowo wysokich kosztach paliw. Mechanizm taryfowy z 1998 r. zamiast wspierać modernizację, w praktyce utrudnia inwestycje i prowadzi do zadłużenia spółek.

Bon ciepłowniczy tylko doraźnym rozwiązaniem

Rząd planuje wprowadzenie bonu ciepłowniczego dla gospodarstw o niskich dochodach, jeżeli cena ciepła przekroczy 170 zł/GJ. Eksperci Forum Energii oceniają, iż choć to krok w stronę bardziej sprawiedliwego wsparcia, nie rozwiązuje on problemu rosnących kosztów ogrzewania. najważniejsze pozostają inwestycje w efektywność energetyczną budynków, reformę taryf oraz nowoczesne technologie – pompy ciepła, odzysk ciepła czy sieci niskotemperaturowe.

Ogrzewnictwo indywidualne – węglowy lider Europy

Polska spala aż 75% całego węgla zużywanego w ogrzewnictwie indywidualnym w UE. Choć emisja CO₂ w tym segmencie spadła o 23% w ciągu dekady, to głównie dzięki rosnącemu udziałowi biomasy. Od 2015 r. zużycie gazu wzrosło o 36%, co budzi obawy o „pułapkę gazową”. W nowych domach niemal połowa źródeł ciepła to kotły gazowe, podczas gdy udział pomp ciepła czy kolektorów słonecznych przez cały czas pozostaje niski. Eksperci wskazują, iż dopiero wdrożenie ambitnych scenariuszy polityki energetyczno-klimatycznej (m.in. WAM z KPEiK) może przyspieszyć dywersyfikację źródeł ciepła.

Co dalej z transformacją ciepłownictwa?

Raport Forum Energii podkreśla, iż konieczne jest opracowanie spójnej strategii dla całego sektora – zarówno systemowego, jak i indywidualnego ogrzewnictwa. Transformacja powinna obejmować: rozwój OZE w ciepłownictwie, modernizację budynków, elastyczne reagowanie na potrzeby systemu elektroenergetycznego oraz stabilny system wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Bez jasnego planu Polska ryzykuje utrwalenie uzależnienia od paliw kopalnych i dalsze wzrosty cen dla odbiorców końcowych.

• Ceny prądu zamrożone do końca roku. Sejm uchwalił ustawę o bonie ciepłowniczym
• Jak zbudować nowoczesny system ciepłowniczy w Polsce? Lekcje z Danii
• 7 mld zł na OZE, wodór i ciepłownictwo – ruszył nabór z Funduszu Energetyki
• Nowy raport: Jak ciepłownictwo może uratować polski system energetyczny?