Politykę żywnościową miasta tworzymy najczęściej małymi krokami, choć niekiedy zdarzają się duże skoki. Taki zadział się w pierwszy dzień wiosny obecnego roku (21.03.2025), gdy czterech zarządców Targowisk Miejskich we Wrocławiu podpisało wspólnie porozumienie o założeniu Gildii Zarządców Targowisk. Inicjatorem porozumienia jest Mariusz Sibila, zarządca Targowiska przy ul. Jemiołowej, a także aktywista i koordynator społeczności skupionej przy Bazarze Krótka Droga. Pozostałymi zarządcami którzy podjęli to wyzwanie to: Renard Zarzycki z Targowiska na Ptasiej, Paweł Szymczak z Targowiska Komandor oraz Mirosław Posłuszny zarządzający Targowiskiem przy ul. Niedźwiedziej. Co ważne, są to wszyscy zarządcy otwartych wrocławskich targowisk miejskich.

Dlaczego Gildia?

W średniowieczu gildie kupieckie lub rzemieślnicze dbały nie tylko o swoje interesy i rozwój, ale także o dobre imię stowarzyszonych podmiotów. Gildie miały funkcje zarówno ekonomiczne, jak i społeczne, takie też są zamiary obecnych zarządców wrocławskich Targowisk funkcjonujących na terenach miejskich. W podpisanym porozumieniu można przeczytać:

Pragniemy, aby targowiska ponownie stały się miejscem celebracji życia wspólnotowego i w praktyczny sposób podnosiły komfort mieszkańców nadając ludzką skalę wrocławskim osiedlom i dzielnicom.

Pełna treść porozumienia po polsku i angielsku

Rola targowisk w mieście

Targowiska pełnią kluczową rolę w całym systemie żywnościowym danego miasta czy społeczności. Powinny być pierwszym, domyślnym punktem dystrybucji dla lokalnych wytwórców z regionu. w okresie indywidualni producenci właśnie na targowiskach mogą sprzedawać plony ze swoich upraw lub działek czy przydomowych ogrodów. Każdy z nas – bez względu na wykonywany zawód, doświadczenie czy wiek – jest również konsumentem. Deklaratywnie chcemy jeść żywność dobrej jakości, najlepiej wytworzonej metodami ekologicznymi. Chcemy też znać twarz rolniczki lub rolnika, który stoi za kupionym chlebem, warzywami czy przetworami Chłoniemy uroki bazarów i targowisk w krajach, które odwiedzamy podczas podróży, zachwycając się różnorodnością i świeżością. A co z naszym podwórkiem?

Zarządzanie miastem to niezwykle skomplikowana i złożona kwestia, charakteryzująca się dużą bezwładnością. najważniejsze w tym obszarze jest zrozumienie, jak jedna decyzja oddziałuje na kolejne – czasem choćby te pozornie odległe (na przykład wpływ planowania przestrzennego na nawyki żywieniowe mieszkańców). Stosunkowo niedawne włączenie kwestii produkcji żywności do polityki zaczyna nabierać konkretnych kształtów w postaci opracowywanych polityk żywnościowych.

Do niedawna kwestie związane z żywnością kojarzono głównie z obszarami wiejskimi, zaś rolnictwo miejskie jawiło się jako rozwiązanie awangardowe. Dziś, dzięki badaniom naukowców oraz obserwacjom praktyk wdrażanych w miastach na całym świecie, wiemy, które rozwiązania są korzystne, a które – niestety – zawodzą. Wśród pozytywnych przykładów wyróżnia się uznanie rolnictwa miejskiego nie tylko za istotne źródło zaspokajające potrzeby żywnościowe miasta, ale także jako najważniejszy element budowania odporności miejskiej wobec kryzysów.

Living Lab i polityki miejskie

Badania dotyczące wpływu rolnictwa miejskiego na sferę ekonomiczną, społeczną czy środowiskową dotychczas były dość rozproszone. w tej chwili jednak, w ramach projektu FoodCityBoost, zespoły badawcze podejmują próby uporządkowania tych zagadnień. Fundacja EkoRozwoju, jako koordynator wrocławskiego Living Lab, stworzyła przestrzeń, w której obserwujemy zachodzące procesy, staramy się je zrozumieć, opisać i wyciągać wnioski. Po pierwszym roku wspólnej pracy zauważamy, iż nasze miasto wyróżnia się m.in. dużą liczbą ogrodów działkowych, dobrze zlokalizowaną strukturą targowisk miejskich, które mogą odgrywać kluczową rolę w tworzeniu wrocławskiej polityki żywnościowej, a także procesami zmierzającymi do zintegrowania wizji w różnych wydziałach Urzędu Miejskiego.

Kolejnym działaniem, w ramach którego Fundacja EkoRozwoju aktywnie wspiera budowanie polityki korzystnej dla mieszkańców, jest cykl międzynarodowych projektów, często realizowanych przez organizacje wzmacniające oddolne, obywatelskie inicjatywy. Aktualnie realizowany projekt VIVID, finansowany ze środków Erasmus+, umożliwia organizacjom z Polski, Francji, Niemiec, Włoch i Hiszpanii wzmacnianie krótkich łańcuchów dostaw oraz wymianę dobrych rozwiązań i kompetencji.

Liczymy, iż Gildia Wrocławskich Zarządców Targowisk przyczyni się do wzmocnienia współpracy między inicjatywami oddolnymi a partnerami z administracji publicznej (np. Urzędem Miejskim), sektora prywatnego oraz różnymi inicjatywami mieszkańców.

Więcej o roli Targowisk w rozwoju miast można przeczytać w publikacji wydanej przez Fundację Heinricha Boell.