Szpital w Golubiu-Dobrzyniu wciąż na minusie

Mimo dofinansowania ze strony powiatu, sytuacja Szpitala Powiatowego w Golubiu-Dobrzyniu nie uległa poprawie. Wystąpiły liczne nieprawidłowości w zarządzaniu placówką, opóźnienia w regulowaniu zobowiązań oraz brak adekwatnego nadzoru ze strony starostwa. Kontrolerzy wskazali na ryzyko upadłości szpitala w przypadku zaciągania kolejnych kredytów. W odpowiedzi na zaniedbania NIK sformułowała szereg zaleceń oraz złożyła zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw i wykroczeń.

Analiza sprawozdań finansowych Szpitala Powiatowego sp. z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu oraz informacje o pogarszających się warunkach pracy jego pracowników skłoniły bydgoską delegaturę NIK do kompleksowej oceny sytuacji ekonomicznej placówki. W tym kontekście sprawdzono także sposób sprawowania nadzoru nad szpitalem przez samorząd powiatu. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2020 r. do 25 kwietnia 2024 r.

Najważniejsze ustalenia kontroli

NIK oceniła negatywnie działania kierownictwa szpitala, ponieważ nie podjęto wystarczających kroków, by poprawić jego trudną sytuację finansową. Przede wszystkim nie opracowano dokumentu diagnozującego przyczyny problemów i proponującego działania naprawcze, co zrobił dopiero Powiat Golubsko-Dobrzyński (właściciel placówki) w grudniu 2023 r. Mimo iż powiat wsparł szpital kwotą ponad 10 mln zł w latach 2020-2023, w tym blisko 4 mln zł przeznaczono na inwestycje, to w ocenie Izby wsparcie takie nie mogło przynieść zadowalających efektów, gdyż szpital nie wdrożył skutecznych działań mających na celu obniżenie kosztów funkcjonowania ani zwiększenie przychodów, co potwierdził audyt przeprowadzony przez powiat.

Kontrola wykazała liczne nieprawidłowości w zarządzaniu szpitalem i jego finansami. Stwierdzono, iż w latach 2021-2022 ewidencja należności była prowadzona niewłaściwie, co wiązało się z niekompletną i opóźnioną inwentaryzacją rozrachunków z kontrahentami. Dodatkowo popełniono błędy, księgując wydatki bez wcześniejszego zaewidencjonowania kosztów.

Pomimo uzyskania finansowania ze środków europejskich na przebudowę Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy, nie wnioskowano o zaliczki, a zwrot kosztów uzyskiwano z opóźnieniami przekraczającymi choćby 4,5 roku. Dotacje udzielone przez Powiat Golubsko-Dobrzyński w 2020 r. rozliczono nierzetelnie. Dodatkowo, korzystanie z dwóch źródeł finansowania doprowadziło do niedozwolonego podwójnego finansowania robót, na kwotę niemal 873 tys. zł.

NIK negatywnie oceniła również nieterminowe regulowanie przez szpital zobowiązań wobec kontrahentów, pracowników (z tytułu wynagrodzenia za pracę) i instytucji publicznych, co naruszało warunki umowne, regulamin pracy oraz przepisy prawa. Skutkowało to naliczeniem odsetek w wysokości 420 tys. zł. Szpital spóźniał się również ze spłatą pożyczek, płacąc powiatowi ponad 38 tys. zł odsetek ustawowych, a kolejnych niemal 61 tys. zł pozostawało do zapłaty. Analiza 10 zajęć komorniczych wykazała dodatkowe koszty sądowe i egzekucyjne oraz odsetki w kwocie prawie 135 tys. zł.

Środki przekazane przez powiat w ramach dokapitalizowania, dopłat i objęcia udziałów szpitala umożliwiały dalsze funkcjonowanie placówki. Jednak stwierdzono, iż starostwo nie zapewniło odpowiedniego nadzoru nad szpitalem. Mimo pogarszającej się sytuacji finansowej, w latach 2020-2022 nie przeprowadzono analizy przyczyn problemów ani nie wdrożono działań naprawczych. Strata szpitala wzrosła z prawie 2 mln zł w 2019 r. do ponad 6 mln zł w 2022 r. Starostwo nie zwołało także w terminie zgromadzeń wspólników, a dotację w wysokości 800 tys. zł w 2020 r. przyznano na podstawie niekompletnej umowy. Ponadto nierzetelnie i nieterminowo zweryfikowano rozliczenia dotacji za lata 2019-2020.

W strukturze organizacyjnej starostwa brakowało komórki lub stanowiska odpowiedzialnego za nadzór. Nie określono także w formie pisemnej procedur nadzoru wynikających z przepisów dotyczących spółek handlowych.

W listopadzie 2022 r. zawarto umowę na przeprowadzenie audytu działalności leczniczej, w tym analizę sytuacji finansowo-ekonomicznej szpitala oraz opracowanie programu naprawczego. W grudniu 2023 r. uzyskano raport z oceną działalności spółki i rekomendacjami odnośnie działań naprawczych. Ponadto od marca do czerwca 2023 r. dokonywano zmian w zarządzie szpitala, a w czerwcu 2023 r. powołano także nowy skład osobowy rady nadzorczej spółki.

Wnioski

W rezultacie przeprowadzonych kontroli do Dyrektora Szpitala Powiatowego w Golubiu-Dobrzyniu sformułowano następujące wnioski pokontrolne, w tym m.in. o:

• terminowe przedkładanie Zgromadzeniu Wspólników sprawozdań finansowych spółki;
• prowadzenie kompleksowych działań weryfikujących salda należności kontrahentów szpitala;
• skorygowanie wniosków o refundację na rzecz Oddziału Chorób Płuc i przekazanie odpowiedniej informacji do Instytucji Zarządzającej;
• terminowe regulowanie wszystkich zobowiązań szpitala;
• zwiększenie nadzoru nad prawidłową i rzetelną realizacją wymagań określonych w umowach oraz nad prowadzeniem postępowań o udzielenie zamówień publicznych;
• wypłacenie zaległych wynagrodzeń dla pracowników szpitala.

NIK zwróciła się do Starosty Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego o podjęcie działań w celu wzmocnienia nadzoru nad szpitalem, w tym nad realizacją programu naprawczego.

W efekcie kontroli przygotowano także trzy zawiadomienia:

• do Prokuratury Rejonowej w Golubiu-Dobrzyniu w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstw polegających na uporczywym naruszaniu praw pracowników, wynikających z ubezpieczenia społecznego oraz nierównym traktowaniu w spłacaniu niektórych wierzycieli szpitala w sytuacji grożącej niewypłacalności;
• do Komendy Miejskiej Policji w Golubiu-Dobrzyniu w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia wykroczeń związanych z niedopełnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i nieodprowadzaniem w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne;
• do Naczelnika Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa skarbowego polegającego na nieopłacaniu podatku dochodowego od osób fizycznych.