Straż miejska nie żartuje. Dziesiątki tysięcy kontroli, setki tysięcy kar, specjalny wydział do kontroli. Tego nie unikniesz

Straż miejska w całej Polsce prowadzi kontrole. Od stycznia do listopada 2024 roku w samej Warszawie straż przeprowadziła ponad 4000 kontroli i wystawiła 1032 mandaty na łączną kwotę blisko 120 tysięcy złotych. Wyjaśniamy, kogo obejmują kontrole, jakie dokumenty trzeba przygotować i jak uniknąć mandatu.

Zdjęcie poglądowe. Fot. Warszawa w Pigułce

Kiedy przychodzi straż miejska?

Od 2024 roku straż miejska ma rozszerzone uprawnienia do kontroli źródeł ogrzewania. Funkcjonariusze sprawdzają, czy właściciele domów i mieszkań zgłosili swoje urządzenia grzewcze do CEEB – państwowego rejestru prowadzonego przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego.

Obowiązek zgłoszenia dotyczy wszystkich właścicieli lub zarządców budynków, którzy posiadają źródło ciepła o mocy do 1 MW. W praktyce oznacza to każdy domowy system grzewczy: kotły gazowe, piece na węgiel, pellety lub drewno, kominki, pompy ciepła, ogrzewanie elektryczne, piece kaflowe.

Kontrole obejmują zarówno budynki jednorodzinne, jak i mieszkania w blokach z indywidualnym ogrzewaniem. Straż miejska sprawdza również budynki niemieszkalne, w tym firmy, warsztaty i magazyny. W niektórych miastach, jak Siemianowice Śląskie, kontrole dotyczą także ogródków działkowych z altanami wyposażonymi w piece.

Co się zmienia w 2024 i 2025 roku

W 2024 roku straż miejska otrzymała nowe kompetencje, które pozwalają na dokładniejsze kontrole instalacji grzewczych. Funkcjonariusze mogą wejść na teren posesji, obejrzeć urządzenia grzewcze i zweryfikować zgodność danych z rzeczywistością.

Podczas kontroli strażnicy sprawdzają kilka elementów. Po pierwsze, czy źródło ciepła zostało zgłoszone do CEEB i czy właściciel posiada potwierdzenie rejestracji. Po drugie, czy dane zgłoszone do rejestru są zgodne z rzeczywistym stanem – rodzaj paliwa, moc urządzenia, klasa emisyjna, data instalacji.

W przypadku pieców na paliwa stałe straż weryfikuje dodatkowo, czy urządzenie spełnia normy ekologiczne i czy nie jest objęte lokalną uchwałą antysmogową zakazującą użytkowania starych pieców.

Statystyki z 2024 roku pokazują skalę działań. W Warszawie od stycznia do listopada przeprowadzono ponad 4000 kontroli, wykryto 1700 nieprawidłowości i wystawiono 1032 mandaty na łączną kwotę blisko 120 tysięcy złotych. W Gdańsku straż miejska przeprowadziła 414 kontroli pieców i wystawiła 89 mandatów na kwotę 11,7 tysiąca złotych. W Poznaniu tylko w ciągu jednego miesiąca po wprowadzeniu nowych uprawnień przeprowadzono 450 kontroli.

Władze lokalne zapowiadają, iż w 2025 roku kontrole będą jeszcze intensywniejsze i obejmą obszary dotychczas pomijane, w tym małe miasta i gminy wiejskie.

CEEB ma już zarejestrowanych 17,3 mln źródeł ciepła

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków powstała na mocy ustawy z 21 listopada 2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów. System uruchomiono w 2018 roku, a obowiązek zgłaszania źródeł ciepła obowiązuje wszystkich właścicieli budynków od tego czasu.

Według danych z połowy 2025 roku w CEEB zarejestrowano około 17,3 miliona źródeł ciepła w całej Polsce. Najwięcej zgłoszeń dotyczy kotłów gazowych – prawie 5 milionów, pieców na paliwa stałe z ręcznym podawaniem – prawie 3 miliony, ogrzewania elektrycznego – 2,6 miliona oraz kominków – 1,6 miliona.

Eksperci szacują jednak, iż zarejestrowanych jest zaledwie 30-40 procent wszystkich urządzeń grzewczych w Polsce. Oznacza to, iż potencjalnie kilka milionów właścicieli nie dopełniło obowiązku i może być objętych kontrolami.

Celem CEEB jest monitorowanie emisji zanieczyszczeń z indywidualnych źródeł ciepła i wspieranie programów poprawy jakości powietrza. Dane z rejestru są wykorzystywane przy przyznawaniu dotacji z programu Czyste Powietrze, który oferuje wsparcie finansowe na wymianę starych pieców. Brak wpisu w CEEB może zdyskwalifikować wniosek o dofinansowanie.

Co to oznacza dla ciebie?

Jeśli jesteś właścicielem domu lub mieszkania z indywidualnym ogrzewaniem i nie zgłosiłeś swojego źródła ciepła do CEEB, powinieneś to zrobić jak najszybciej. Niezależnie od tego, czy masz nowoczesny kocioł gazowy, pompę ciepła, czy tradycyjny piec na drewno – każde urządzenie musi być zarejestrowane.

Rejestracja jest bezpłatna i można ją wykonać na trzy sposoby. Najprostsza metoda to zgłoszenie online przez stronę Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Wymaga profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego. Alternatywnie można zgłosić źródło ciepła osobiście w urzędzie gminy lub miejskim, wypełniając formularz papierowy. Trzecia opcja to wysłanie formularza pocztą tradycyjną.

Jeśli instalujesz nowe źródło ciepła lub wymieniasz stare urządzenie na nowe, masz 14 dni na zgłoszenie tego faktu do CEEB. Termin biegnie od daty uruchomienia instalacji. Dla urządzeń, które były używane przed 2018 rokiem i nie zostały jeszcze zgłoszone, nie ma określonego terminu, ale zaleca się uzupełnienie rejestracji jak najszybciej.

W przypadku braku zgłoszenia lub podania nieprawdziwych danych straż miejska może nałożyć mandat karny. Standardowa wysokość mandatu wynosi 500 złotych. jeżeli sprawa trafi do sądu, grzywna może wzrosnąć do 5000 złotych. Dodatkowe kary mogą być nakładane za używanie zakazanych pieców w strefach objętych uchwałami antysmogowymi.

Jeśli straż miejska zapuka do twoich drzwi, najlepszym rozwiązaniem jest wpuszczenie funkcjonariuszy i współpraca. Odmowa dostępu może być interpretowana jako ukrywanie nieprawidłowości i prowadzić do zaostrzenia kar. Strażnicy często stosują pouczenie zamiast mandatu, jeżeli właściciel wykaże dobrą wolę i natychmiast zadeklaruje uzupełnienie rejestracji.

Po wizycie straży warto jak najszybciej zgłosić źródło ciepła – najlepiej tego samego dnia przez internet lub następnego dnia w urzędzie. jeżeli otrzymałeś mandat, masz prawo odwołania do sądu, ale warto to robić tylko wtedy, gdy masz solidne argumenty, na przykład gdy system nie zaktualizował danych mimo zgłoszenia.

Nie musisz czekać na kontrolę. Sprawdź już teraz, czy twoje źródło ciepła figuruje w rejestrze CEEB. Możesz to zrobić, logując się na stronie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. jeżeli nie ma wpisu – zgłoś urządzenie. Lepiej poświęcić 15 minut na rejestrację niż zapłacić mandat choćby kilku tysięcy złotych.

Jeśli planujesz wymianę pieca na nowocześniejszy i chcesz skorzystać z dotacji z programu Czyste Powietrze, wpis w CEEB jest obowiązkowy już na etapie składania wniosku. Brak rejestracji może spowodować odrzucenie wniosku o dofinansowanie.

Straż miejska w całej Polsce prowadzi intensywne kontrole zgłoszeń źródeł ogrzewania do CEEB. W 2024 roku wystawiono tysiące mandatów, a w 2025 roku kontrole będą kontynuowane z jeszcze większą intensywnością. Rejestracja jest bezpłatna i zajmuje kilkanaście minut. Brak zgłoszenia może skutkować mandatem do 5000 złotych.