Nowy Strategiczny Raport Foresightowy Komisji Europejskiej
Komisja Europejska przedstawiła pierwszy Strategiczny Raport Foresightowy nowej kadencji pod tytułem „Resilience 2.0: Wzmacnianie odporności UE wobec turbulencji i niepewności”. Dokument stanowi pomost pomiędzy pracami poprzedniej Komisji a obecnym mandatem, wykorzystując wnioski z kluczowych raportów z lat 2024–2025, takich jak Letta, Draghi czy Niinisto.
Odporność i proaktywność jako fundament strategii
Raport podkreśla, iż Unia Europejska musi przejść od reaktywnego podejścia do proaktywnego budowania odporności. Wskazuje na cztery główne lekcje płynące z ostatnich lat:
- Siła we wspólnym działaniu – przykłady to wspólne zakupy gazu i szczepionek podczas pandemii COVID-19.
- Skala rynku UE – 450 milionów obywateli, 24 miliony firm, 15% udziału w światowym handlu towarami.
- Możliwość szybkiej adaptacji i transformacji w kryzysie – np. instrument SAFE przyjęty w rekordowe 72 dni czy program NEXT Generation EU.
- Efektywność kolektywnych działań w odpowiedzi na kryzysy.
Wyzwania globalne i specyficzne dla UE
W raporcie wyróżniono trzy najważniejsze trendy globalne:
- Bezpieczeństwo – fundamentalne dla wszystkich polityk, wpływa na biznes, inwestycje i spójność społeczną.
- Zmiany w porządku międzynarodowym – zarówno wyzwanie, jak i szansa dla UE.
- Zmiany klimatyczne i degradacja środowiska – od 1980 do 2023 roku straty ekonomiczne z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych wyniosły 739 mld euro, z czego 1/4 przypadła na lata 2021–2023.
Do wyzwań specyficznych dla UE zaliczono:
- Konkurencyjność gospodarki i autonomia strategiczna – najważniejsze będą innowacje, suwerenność cyfrowa, surowce krytyczne i bezpieczeństwo energetyczne.
- Technologia – konieczność panowania nad technologiami przyszłości i ich wdrażaniem.
- Dobrobyt społeczny i odporność społeczeństwa – model społeczny UE jest atutem, ale wymaga wzmocnienia.
- Obrona demokracji i wartości w środowisku cyfrowym.
Osiem kierunków działań dla odpornej Europy
Raport wskazuje osiem obszarów priorytetowych:
- Budowa spójnej globalnej wizji dla UE.
- Wzmocnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego.
- Wykorzystanie AI i potencjału technologii oraz badań naukowych.
- Wzmacnianie długofalowej odporności gospodarczej i przygotowanie na zmiany rynku pracy.
- Wsparcie inkluzywnego dobrobytu.
- Nowe podejście do edukacji.
- Wzmacnianie demokracji.
- Przewidywanie transformacji demograficznych i sprawiedliwości międzypokoleniowej.
Sprawiedliwość międzypokoleniowa – najważniejszy temat
Szczególny nacisk położono na sprawiedliwość międzypokoleniową. Już niedługo ruszają panele obywatelskie poświęcone temu zagadnieniu, a wnioski z nich mają zasilić strategię Komisji Europejskiej w przyszłym roku.
„Raport ten to początek. Odnowione wezwanie do jeszcze głębszego włączenia foresightu do narzędzi polityki. To apel o odporną Europę i o uczynienie foresightu siłą transformującą nasze polityki i całą Unię.”
Zobacz również:
- Unia Europejska uruchamia 500 mln euro wsparcia dla Jordanii – najważniejszy krok dla stabilności i zielonej transformacji
- Unia Europejska musi przyspieszyć inwestycje w sieci elektroenergetyczne dla konkurencyjności i bezpieczeństwa
- Unia Europejska wciąż płaci miliardy euro za rosyjskie paliwa. Nowy raport pokazuje, jak to zmienić
- Unia Europejska emituje więcej. 897 mln ton CO₂ w Q4 2024
- Unia Europejska przyspiesza rozbrat z rosyjskim gazem – koniec importu do 2027 roku?
Źródło: Komisja Europejska
