Drastyczny spadek sprzedaży pomp ciepła w Europie
Według Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) sprzedaż pomp ciepła w 13 monitorowanych krajach, odpowiadających za około 85% europejskiego rynku, spadła z 2 631 266 sztuk w 2023 r. do 2 025 310 sztuk w 2024 r. To najniższy wynik od 2021 roku. Spadek sprzedaży zahamował rozwój sektora, który od lat zyskiwał na popularności jako alternatywa dla ogrzewania gazowego i węglowego.
Główne przyczyny spadku to:
- Zmiany w systemach wsparcia rządowego, które zniechęciły konsumentów.
- Kryzys gospodarczy i wysoki koszt życia w wielu krajach.
- Niska cena subsydiowanego gazu, która osłabiła konkurencyjność pomp ciepła.
Paul Kenny, dyrektor generalny EHPA, zaznaczył:
Sektor pomp ciepła przeżywa trudności, ale nie jest skazany na porażkę. Konsumenci chcą czystego ciepła i komfortowych domów. Potrzebne są jednak spójne polityki UE i państw członkowskich wspierające czyste technologie.
Największe spadki w Belgii i Niemczech. Wielka Brytania na plusie
Spośród analizowanych 13 państw największe spadki odnotowano w:
- Belgia: sprzedaż spadła z 103 716 szt. w 2023 r. do 50 147 szt. w 2024 r. (-51,6%).
- Niemcy: z 437 093 szt. do 228 273 szt. (-47,8%).
- Polska: spadek o 35,5% – z 124 660 do 80 415 szt.
- Holandia: spadek o 30,6% (166 523 → 115 500 szt.).
Jedynym rynkiem z wyraźnym wzrostem była Wielka Brytania. Tu odnotowano wzrost z 60 244 szt. do 98 448 szt. (+63,4%), dzięki korzystnym programom rządowym.
Najmniejszy spadek zanotowała Austria (+0,1%), a Portugalia utrzymała sprzedaż na stabilnym poziomie (48 411 szt. w 2023 i 48 414 szt. w 2024).
Rynek pracy w kryzysie: ponad 10 000 miejsc pracy zagrożonych
Spadek popytu przełożył się na kryzys zatrudnienia w sektorze, który zatrudnia około 170 000 osób w Europie. Do tej pory:
- Ponad 4 000 pracowników zostało zwolnionych.
- Ponad 6 000 odczuło skutki poprzez skrócony czas pracy, zamrożenie zatrudnienia lub częściowe bezrobocie.
Największe cięcia ogłoszone w 2024 roku:
- Viessmann (Niemcy): skrócony czas pracy dla 4 000 pracowników (czerwiec-sierpień 2024).
- Stiebel Eltron (Niemcy): firma planuje ograniczenie zatrudnienia o 25%, co wpłynie na 1 000 miejsc pracy.
- Mitsubishi Electric (Wielka Brytania): redukcja 436 etatów (25% zatrudnienia w Livingston).
- Daikin (Belgia): zwolnienie 500 osób i 870 pracowników na 12-dniowym bezrobociu ekonomicznym w 2023 r.
- Vaillant:
- 300 etatów mniej w Niemczech.
- 250 miejsc pracy zlikwidowanych we Francji.
Liczba pomp na gospodarstwo domowe w 2024 roku
Pomimo spadku sprzedaży, łączna liczba pomp ciepła w 13 krajach osiągnęła w 2024 r. około 23 mln szt., co daje średnio 130,9 pomp na 1000 gospodarstw domowych.
Największe nasycenie pompami ciepła:
- Norwegia: 686,1 pomp/1000 gospodarstw (1 725 159 pomp łącznie).
- Finlandia: 546,3 pomp/1000 (1 546 661 pomp).
- Szwecja: 452,1 pomp/1000 (2 474 703 pomp).
Najniższe nasycenie:
- Polska: 52,8 pomp/1000 gospodarstw (745 138 pomp).
- Niemcy: 55,7 pomp/1000 (2 286 914 pomp).
- Wielka Brytania: 18,4 pomp/1000 (533 588 pomp).
Największą popularnością cieszą się pompy typu powietrze-woda i powietrze-powietrze, które razem stanowią większość sprzedaży. Udział pomp gruntowych i do ciepłej wody użytkowej jest mniejszy, ale stabilny.
Apel branży o działania polityczne
Przedstawiciele branży apelują o zdecydowane działania ze strony UE i rządów krajowych. Paul Kenny podkreślił:
Potrzebujemy spójnych polityk, które premiują czystą energię i obciążają paliwa kopalne. Klienci wrócą, jeżeli zobaczą, iż to się opłaca.
EHPA wzywa do:
- Uwzględnienia pomp ciepła w ramach Clean Industrial Deal.
- Przedłużenia i stabilizacji systemów dotacyjnych.
Podwyższenia opłat za emisje CO₂, co zwiększyłoby konkurencyjność OZE.
