Andrzej Duda zatwierdził nowelizację. Niektóre zakupy tylko z dowodem [20.07.2025]

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy wprowadzającą dodatkowe ograniczenia wiekowe w sprzedaży detalicznej. Nowe przepisy wejdą w życie po czternastu dniach od momentu opublikowania w Dzienniku Ustaw, rozszerzając katalog produktów dostępnych wyłącznie po weryfikacji wieku kupującego.

Fot. Warszawa w Pigułce

Zmiany dotyczą produktów imitujących nikotynę, które do tej pory nie podlegały ograniczeniom wiekowym mimo rosnącej popularności wśród młodzieży. Nowelizacja stanowi kolejny etap zaostrzania kontroli nad dostępnością produktów mogących negatywnie wpływać na zdrowie nieletnich, po wprowadzeniu w 2024 roku zakazu sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej osiemnastego roku życia.

Dotychczas obowiązujące ograniczenia wiekowe obejmowały alkohol, wyroby tytoniowe oraz wybrane leki dostępne bez recepty. Sprzedawcy są zobowiązani do weryfikacji wieku klientów w przypadku wątpliwości, co w praktyce oznacza żądanie okazania dokumentu tożsamości. Te regulacje są powszechnie akceptowane przez konsumentów jako standardowa część procesu zakupowego.

Wprowadzenie zakazu sprzedaży napojów energetycznych niepełnoletnim spotkało się z mieszanymi reakcjami. Część konsumentów, szczególnie młodszych, wyraziła niezadowolenie z nowych ograniczeń. Przepis został jednak wprowadzony w odpowiedzi na obawy specjalistów zdrowia publicznego dotyczące nadmiernego spożycia kofeiny przez nastolatków.

Nowe regulacje obejmują produkty imitujące nikotynę, które zyskały popularność wśród młodzieży jako postrzegana alternatywa dla tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Produkty te pozostawały dotychczas poza regulacjami prawnymi dotyczącymi ograniczeń wiekowych, co skłoniło ustawodawcę do podjęcia działań regulacyjnych.

Zakres nowych ograniczeń może wykraczać poza samą sprzedaż i obejmować także kwestie ekspozycji produktów oraz ich promocji. Szczegółowe regulacje prawdopodobnie będą wymagać od właścicieli sklepów wprowadzenia dodatkowych procedur oraz przeszkolenia personelu w zakresie nowych obowiązków.

Implementacja przepisów będzie wymagać od sieci handlowych dostosowania systemów sprzedażowych do rozszerzonych wymagań weryfikacji wieku. Może to oznaczać modyfikację systemu kas fiskalnych oraz wprowadzenie nowych procedur dla pracowników. Dla mniejszych sklepów może to stanowić wyzwanie organizacyjne i techniczne.

Branża handlowa będzie musiała ponieść koszty związane z wdrożeniem nowych przepisów, w tym szkolenia personelu, modyfikacje systemów informatycznych oraz dostosowanie procedur magazynowych. Zwiększona liczba kontroli ze strony organów nadzorczych może generować dodatkowe koszty operacyjne.

Egzekwowanie nowych przepisów będzie wymagać wypracowania skutecznych mechanizmów kontroli. Inspektorzy handlowi oraz inne służby kontrolne będą musiały przygotować się na zwiększoną liczbę kontroli w punktach sprzedaży. System kar musi być dostatecznie dotkliwy, aby skutecznie zniechęcać do łamania przepisów.

Wprowadzenie kolejnych ograniczeń wpisuje się w międzynarodowe trendy dotyczące regulacji dostępności produktów potencjalnie szkodliwych. Wiele państw europejskich systematycznie zaostrza przepisy dotyczące ochrony nieletnich przed dostępem do takich produktów.

Skuteczność nowych przepisów będzie można ocenić dopiero po okresie ich funkcjonowania. najważniejsze będzie monitorowanie wpływu zmian na zachowania konsumenckie młodzieży oraz stan zdrowia publicznego. Dane te mogą stanowić podstawę do ewentualnych korekt legislacyjnych.

Wdrożenie nowych regulacji będzie wymagać kampanii informacyjnych skierowanych do sprzedawców i konsumentów. Zrozumienie celów i mechanizmów nowych przepisów może przyczynić się do lepszej akceptacji ограниczeń oraz skuteczniejszego ich przestrzegania.

Technologiczne rozwiązania w zakresie weryfikacji wieku, takie jak systemy automatycznego rozpoznawania dokumentów czy aplikacje mobilne, mogą zyskać na popularności jako narzędzia ułatwiające sprzedawcom przestrzeganie nowych wymagań prawnych przy jednoczesnym usprawnieniu obsługi klientów.

Długoterminowo zmiany mogą przyczynić się do kształtowania bardziej odpowiedzialnych praktyk handlowych oraz świadomych postaw konsumenckich. Handel detaliczny może ewoluować w kierunku większej specjalizacji oraz rozwoju systemów kontroli wieku, co ostatecznie może służyć realizacji celów ochrony zdrowia publicznego.