3 tygodni temu
Nowo przyjęte poprawki do konstytucji Słowacji zaostrzają stosunki między Bratysławą a Brukselą. Prawnicy ostrzegają, iż Komisja Europejska może podjąć działania.
Reforma, zatwierdzona 26 września, umacnia prymat prawa krajowego nad prawem UE w określonych kontekstach, uznaje tylko dwie płcie oraz zakazuje zarówno surogacji, jak i małżeństw osób tej samej płci.
– Gdybyśmy na rozmowy akcesyjne do UE przyszli z takim tekstem, odprawiliby nas już na progu – wskazał Ján Mazák, były prezes słowackiego Trybunału Konstytucyjnego i były rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE.
Mazák powiedział EURACTIV.sk, iż uważa, iż Komisja ma już podstawy do wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na mocy artykułu 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Artykuł ten pozwala Brukseli na rozpoczęcie formalnego procesu przeciwko krajowi, który może naruszać przepisy UE, wymagając od państwa członkowskiego dostosowania się lub poniesienia kar.
Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom pozostaje najbardziej prawdopodobną opcją, uważa Mark Káčer z Katedry Prawa Konstytucyjnego na Uniwersytecie w Trnavie.
Dodaje, iż zawieszenie unijnych funduszy mogłoby być brane pod uwagę tylko wtedy, gdyby zmiany miały podważyć zarządzanie projektami finansowanymi z UE, np. w edukacji lub badaniach.
Komisja Europejska wyraziła już „ubolewanie” z powodu zignorowania przez słowacki parlament jej obaw dotyczących zasady prymatu prawa UE, która jest podstawową zasadą porządku prawnego Unii. Zasada pierwszeństwa prawa unijnego „nie podlega negocjacjom”, powiedział komisarz UE ds. sprawiedliwości Michael McGrath, komentując poprawki.
Eva Kovačechová, prawniczka z organizacji pozarządowej Via Iuris, stwierdziła jednak, iż niejasne sformułowanie nowych słowackich przepisów może opóźnić reakcję Brukseli. Jak dodała, paradoksalnie, ta sama niejednoznaczność może ułatwić Bratysławie formalne przestrzeganie unijnego prawa – przynajmniej do czasu zastosowania poprawki w praktyce.
Tymczasem Bruksela ogłosiła wczoraj (8 października) swoją nową strategię LGBTQ+, której celem jest zaostrzenie walki z mową nienawiści i terapią konwersyjną w państwach UE.
