„Much Ado About Nothing” (wiele hałasu o nic) … w energetyce
Sama sztuka Wiliama Szekspira powstała w roku 1598 i uchodzi za klasykę komedii tamtych czasów. Wartka akcja tocząca się w Messynie (na Sycylii) i zestaw komediowych wątków wokół miłosnych historii. U Szekspira jest też szereg trudno dla nas dostrzegalnych gier słownych w języku angielskim – samo nothing można czytać nieco inaczej i znaleźć odwołanie do intryg lub plotek, a choćby do jeszcze czegoś innego (zachęcam do sprawdzenia). W Polsce ostał się głównie tytuł i wiemy, ile spraw to tylko hałas i brak żadnych efektów. Mamy więc kilka takich nothing i w energetyce
Linia bezpośrednia
Szeroko reklamowana jako remedium na problemy energetyczne, możliwość bezpośredniego podłączenia zakładu przemysłowego do elektrowni (dowolnego typu), potencjał szacowany choćby na 3GW mocy przesyłowej do 2030. Po ciężkich bojach pojawiła się ustawa w lipcu 2023 roku i pierwsze wnioski do URE o linie bezpośrednie. Efekt na dziś – 2 (dwie linie), 3 inne wnioski w rozpatrywaniu. Najbardziej spektakularna – podłączenie 1 MW farmy fotowoltaicznej z produkcją w zakładzie, firma nie chce upowszechniać szczegółów. Pomysł zabijają koszty samej linii – oczywiście pokrywane przez fabrykę.
Cable pooling
Możliwość podłączania różnych instalacji (generacji) na jednym kablu do sieci – zwłaszcza kombinacja fotowoltaiki z wiatrem (pracują raczej w innych porach dnia). Ostatecznie ustawa z sierpnia 2023 mająca rozwiązać problem braku mocy przyłączeniowych i szybszą transformację OZE. Na dziś widzę informacje (może się mylę) o dwóch cable pooling, jak zawsze komplikacje prawne i procedury. Być może więcej projektów magazynów (i ułatwienia dla magazynów w cable pooling) rozruszają biznes.
Biogaz i Biometan
Od lat „game changer” polskiej energetyki. Pamiętam kiedyś (ponad 25 lat temu) widziałem opracowanie 2000 MW w polskich biogazowaniach na rok 2000 . Dziś jest 2025 i mamy ok. 180 biogazowani i jedną biometanownię co raczej nie wygląda żeby łatwo wypełniło plany KPREiK, w których to ma być 15500 GWh z biometanu w 2030.
Zielony Wodór
Przyjęta w listopadzie 2021 Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 zakładała 50 MW w zainstalowanych instalacjach do produkcji wodoru w 2025 (i 2 GW w 2030!) ale także ponad 100 autobusów wodorowych i 32 minimum stacje. Można sobie sprawdzić rezultaty – znikome, (chyba wypełniono tylko liczbę tzw. Dolin Wodorowych), zresztą marne także na poziomie europejskim– zielony wodór się opóźnia i robią to teraz głównie Chiny.
Aby nikogo już nie zanudzić, nie warto wprowadzać zbyt wielu wątków i aktorów wobec czego można pominąć tzw. „czyste technologie węglowe” (odsyłam do załącznika nr 2 umowy restrukturyzacji górnictwa) i oczywiście sztandarowy projekt polskiej energetyki atomowej z wątkami pobocznymi jak SMR oraz HTGR – polski reaktor wysokotemperaturowy), nie wspominając już o szczegółach smart-grid (w odmianie smart-metering – polecam opracowania z 2012 roku) oraz oczywiście całą koncepcję zmiany dostawcy i oszczędności na rachunku za energię.
Dla wielbicieli sztuki a zwłaszcza komedii – energetyka jak znalazł.
Polska dotacjami stoi… I jak wyglądałby kraj bez dopłat…
W niezauważalny dla nas wszystkich sposób – Polska stała się krajem, gdzie do wszystkiego trzeba dopłacać. Okazuje się adekwatnie to nic nie da się wyprodukować, nigdzie nie da się zamieszkać i niczego nie da się kupić, jeżeli gdzieś nie pojawiają się dodatkowe pieniądze.
Energetyka i górnictwo to oczywiście jeden z liderów
– samo górnictwo węgla kamiennego wymaga wsparcia w celu restrukturyzacji sektora (w 2025 planowane jest przeznaczenie 9 mld, w rzeczywistości prawdopodobnie pochłonie to minimum 11mld PLN)
– z uwagi, iż dotujemy węgiel (który stanowi ponad 50 % mixu – oczywiście też w mikście kamienny i brunatny) ceny energii nie są zupełnie rynkowe, ale z uwagi, iż i tak są za duże to mrozimy ceny dla gospodarstw indywidualnych (na poziomie 500 zł/MWh) oraz dla jednostek samorządowych – 693 zł/ MWh (co pochłania ok. 3,5 mld zł w 2024, w tym roku pewnie podobnie)
– z uwagi na wysokie ceny (to głębokie przeświadczenie społeczeństwa, bo Chińczycy płacą mniej) dopłacamy też do przemysłu energochłonnego (około 1 mld PLN)
– dlatego też transformujemy energetykę dopłacając do energetyki odnawialnej (programy dla klientów indywidualnych) jak Mój Prąd 6.0 (1,85 mld zł), „Czyste Powietrze” (10 mld), „Moje Ciepło” (tu tylko 600 mln) i jeszcze inne jak Stop Smog czy Ciepłe Mieszkanie, tu można się już choćby pogubić i pomylić aplikując do Mój Smog i Ciepły Prąd.
– transformując energetykę nie zapominamy o dużych instalacjach OZE (głównie kredyty technologiczne w różnych projektach o różnych nazwach), ale i poprzez gwarancje cen np. dla inwestycji morskich farm wiatrowych – tam także bezpośrednie wsparcie z KPO (pożyczki i bezpośrednio infrastruktura wspierająca)
– żeby całość działało niezbędne jest wspieranie energetyki konwencjonalnej na rynku mocy (6,4 miliarda zł w 2025, ale to zabierane jest z rachunków konsumentów – którzy narzekają, iż mają za wysokie rachunki i żądają dopłat) oraz przez rozbudowę sieci przesyłowych i dystrybucyjnych (tu głównie dopłaty z KPO (ponad 4 mld na rozbudowę sieci obszary wiejskie, 1,3 mld sieci przesyłowe, 4 mld Magazyny energii i infrastruktura towarzysząca i z 500 mln na digitalizację sieci ciepłowniczych)
– dzięki udanej transformacji możemy też zwiększyć ilość samochodów i promować rozwój elektromobilności (2 mld na rozwój stacji ładowania, 1,6 mld w „NaszeAuto” jako dopłaty do samochodów – tu ciekawe, iż większe mogą dostać posiadacze Karty Duża Rodzina)
Na pewno powyższa lista nie wyczerpuje całości zagadnienia, ale muszę coś zjeść i przy okazji popatrzeć na dotacje do rolnictwa – gdzie mamy programy energetyczne „Energia dla Wsi”, „Agroenergia” ale przede wszystkim płacimy za samą uprawę ziemi (podstawowo ponad 100 euro za hektar, ale też i dla młodych rolników (58 euro/h) i za tytoń i za każdą krowę (98,64 euro za łaciatą) i po ponad 11 euro za kozę i do chmielu i do lnu i do ziemniaków skrobiowych (tu ponad 380 euro/ha). Dodatkowo można się jeszcze do-dotować przy uprawach ekologicznych i z dobrostanem zwierząt i za retencjonowanie wody i za obszary z roślinami miododajnymi.
Dotacje nie omijają też dzieci (800+) i ich wyprawek do szkoły, dzieci nowonarodzone (becikowe), program „Aktywny Rodzic” jak również możliwości dotacyjne dla seniorów (szeroki wachlarz świadczeń). Nie zapominajmy też o bonach wakacyjnych, dodatkowych kuponach na odwiedzanie odpowiedniego kawałka Polski (Podlaski Bon Turystyczny na przykład) oraz dziesiątek innego typu dotacji na poziomach centralnych jak i samorządowych. Tu gubi się człowiek łatwo, ale jest np. „1.4 Wzornictwo w MŚP – Polska Wschodnia” – 100 mln złotych na wspieranie wzornictwa ludowego.
Najciekawsze jest jednak, iż większość społeczeństwa jest jednocześnie za i przeciw dopłatom.
Programy jak 800+, kolejne pensje i renty – traktowane są jako standard i rzeczy niezauważalne (tzw. psu zupa). Dotacje dla górnictwa w ogóle nie są wliczane w dyskusję – raczej zawsze związkowe organizacje podają, ile górnictwo zapłaciło podatków (nie odliczając dopłat) i iż trzeba te podatki zmniejszyć. Rolnicy gwałtownie protestują przeciwko europejskiej polityce obwiniając Zielony Ład o wszystkie klęski żywiołowe wraz z pomorem bydła, jednocześnie przyjmując 40-60 % swojego dochodu z dopłat i dotacji. Same pieniądze z dotacji traktowane są jako „manna z nieba” bez żadnego związku z podatkami czy deficytem budżetowym. Niektóre partie polityczne radyklanie żądają zmniejszenia podatków i uproszczenie systemu, ale w rozumieniu ich wyborców nie dotyczy to wypłacanych pieniędzy w dotacjach (tego trzeba choćby więcej i każdy weźmie). Na koniec warto zauważyć pozytywny wpływ dotacji w zwalczanie bezrobocia – realnie prawie 40- 50 tys. ludzi w Polsce właśnie pracuje w sektorze przyjmowania i rozliczania wniosków dotacyjnych i rekompensat różnego rodzaju.
Jak widać Polska kolejne dziesięciolecia będzie jednak dotacjami stała i choćby sztuczna inteligencja tutaj nie pomoże.
