Samorządy mogą przejąć drogi

W środę wchodzi w życie ustawa mająca ułatwić gminom nabywanie własności nieruchomości zajętych pod ogólnodostępne drogi o utwardzonej powierzchni i pozostające w ich władaniu od co najmniej 20 lat, które dotychczas nie były zaliczone do dróg publicznych.

Zastępca burmistrza Zakopanego Tomasz Filar mówi, iż miasto pozytywnie ocenia te przepisy, bo są odpowiedzią na realne problemy gmin. Jak wyjaśnia, często choćby przy próbach dokonania prac remontowych czy odśnieżenia pojawiały się wątpliwości, czy można w ten sposób wydawać samorządowe fundusze. Tego nie rozumieli jednak użytkownicy dróg. Na terenie Zakopanego jest co najmniej dziesięć dróg, które spełniają kryteria ustawy. Jeszcze we wrześniu miasto chce złożyć wnioski o uregulowanie stanu prawnego dwóch z nich.

Z kolei gmina Nozdrzec systematycznie podejmuje działania w celu uregulowania stanu prawnego dróg, m.in. poprzez komunalizację lub zasiedzenie, a mimo to w swoim zasobie posiada ok. 67 ha powierzchni dróg o niejasnym statusie.

Według dr Agnieszki Grabowskiej-Toś z Kancelarii Radców Prawnych Kania Stachura Toś, ekspertki Komitetu ds. Nieruchomości KIG, nie zawsze łatwo będzie stwierdzić, czy konkretna droga spełnia wszystkie warunki zawarte w ustawie. Problematyczne będzie także udowodnienie, iż gmina władała taką drogą i np. utrzymywała ją i modernizowała.

Zgodnie z nowym prawem wójt, burmistrz lub prezydent miasta wniosek o wydanie decyzji o nabyciu nieruchomości może złożyć najpóźniej do końca 2035 r. Trudno jednak ocenić, ile takich wniosków zostanie złożonych, biorąc pod uwagę obecną sytuację finansową gmin i to, iż jeżeli znany jest dotychczasowy właściciel, użytkownik wieczysty lub osoba, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości, przejście na gminę prawa własności następuje za odszkodowaniem.

Mecenas Grabowska-Toś podkreśla, iż Związek Powiatów Polskich bezskutecznie postulował, aby nabycie przez gminę prawa własności tych nieruchomości odbywało się bez odszkodowania, tak jak zasiedzenie w dobrej wierze.

Prawo do wypłaty przez gminę odszkodowania za nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym wygaśnie po upływie sześciu lat.

Podstawa prawna: Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1722)