Rządy UE rozważają wzmocnienie mandatu Frontexu i współpracę z państwami trzecimi

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/rzady-ue-rozwazaja-wzmocnienie-mandatu-frontexu-i-wspolprace-z-panstwami-trzecimi/

Rządy państw członkowskich Unii Europejskiej przygotowują się do debaty nad rozszerzeniem kompetencji Frontexu. Celem dyskusji jest umożliwienie agencji współpracy z państwami trzecimi, w tym organizowania transferów migrantów poza granicami UE – co obecne przepisy zabraniają – wynika z noty Rady.

Mandat Frontexu, Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej, ma zostać poddany przeglądowi w przyszłym roku, a ministrowie powrócą do tematu podczas posiedzenia Rady ds. Spraw Wewnętrznych. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała już w marcu reformę Frontexu, zobowiązując się do wzmocnienia jego roli w zarządzaniu powrotami migrantów.

Państwa członkowskie w większości popierają zacieśnienie współpracy z krajami trzecim. W praktyce mogłoby to oznaczać wysyłanie migrantów z państwa tranzytowego z powrotem do kraju pochodzenia lub do innego państwa, w którym mogliby ubiegać się o ochronę.

Stałe siły i bezpieczeństwo granic

Kolejnym przedmiotem dyskusji pozostaje rozbudowa stałych sił agencji. Przewodnicząca Komisji Europejskiej zapowiedziała potrojenie liczebności Frontexu do 30 000 funkcjonariuszy do 2027 roku. Stolice zachowują jednak ostrożność i podkreślają konieczność wyjaśnienia „przyszłego mandatu i zadań” agencji, zanim podejmą decyzję o jej rozbudowie.

Państwa członkowskie zgadzają się, iż główną odpowiedzialność za zarządzanie granicami i decyzje dotyczące powrotów powinny zachować w swoich rękach. Jednocześnie w nocie podkreślono „zainteresowanie” możliwością pełnienia przez Frontex drugorzędnej roli wspierającej w ramach zintegrowanego zarządzania granicami UE. Prezydencja duńska zwróciła się do stolic o przekazanie opinii na ten temat.

Punkty sporne i kontrowersje

Niektóre państwa argumentują, iż obecne przepisy nie dają Frontexowi środków niezbędnych do realizacji wymagań nowego paktu migracyjnego UE, który ma wejść w życie latem przyszłego roku, ani do przeciwdziałania „zagrożeniom hybrydowym” na granicach Unii.

Debata toczy się w napiętej atmosferze. Frontex od dawna spotyka się z krytyką za ignorowanie przypadków łamania praw człowieka na zewnętrznych granicach UE. W 2022 roku doprowadziło to do rezygnacji ówczesnego dyrektora wykonawczego Fabrice’a Leggeriego, w tej chwili posła do Parlamentu Europejskiego, w następstwie dochodzenia dotyczącego domniemanej roli agencji w nielegalnych zawracaniach migrantów.