Rząd planuje „wymianę” mieszkań seniorów. Znane są szczegóły programu

Ministerstwo Polityki Senioralnej przygotowało projekt nowelizacji ustawy mieszkaniowej, który wprowadza mechanizm najmu senioralnego. Seniorzy będą mogli wynająć od gminy mieszkanie dostosowane do swoich potrzeb, jednocześnie oddając w najem swój własny lokal. Rozwiązanie ma pomóc osobom starszym uwięzionym w mieszkaniach z barierami architektonicznymi, które uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Wymiana mieszkań bez utraty własności

Dotychczasowe przepisy umożliwiają gminom oferowanie mieszkań komunalnych tylko tym seniorom, którzy nie posiadają własnego lokum. Ta grupa już ma dostęp do mieszkań przystosowanych do swoich potrzeb. Właściciele mieszkań, często uwięzieni w budynkach bez windy lub z ograniczoną przestrzenią poruszania się, nie mają w tej chwili dostępu do wsparcia mieszkaniowego. Projekt ma wypełnić tę lukę prawną, tworząc możliwość wsparcia również dla seniorów będących właścicielami nieruchomości.

Projekt opracowany przez minister Marzenę Okłę-Drewnowicz zakłada, iż seniorzy będą mogli zawrzeć umowę najmu z gminą na mieszkanie komunalne przystosowane do ich potrzeb. Warunkiem jest jednoczesne wynajęcie gminie swojego własnościowego lokalu na zasadach ustalonych w umowie.

Kluczowe dla tego rozwiązania jest zachowanie prawa własności przez seniora. Mieszkanie pozostaje jego majątkiem, a w każdej chwili może zrezygnować z najmu mieszkania gminnego i powrócić do swojego lokum. Po śmierci seniora mieszkanie zostanie zwrócone spadkobiercom zgodnie z umową najmu.

Mieszkania udostępniane przez gminy w ramach najmu senioralnego mają być w pełni dostosowane do potrzeb osób starszych. Oznacza to eliminację barier architektonicznych, które w tej chwili uniemożliwiają wielu seniorom normalne funkcjonowanie we własnych lokalach.

Projekt uwzględnia różnorodne potrzeby osób starszych, które mogą obejmować dostęp bez schodów, szersze drzwi, dostosowane łazienki czy inne elementy ułatwiające codzienne czynności. Ministerstwo wskazuje na poważne konsekwencje społeczne barier architektonicznych w mieszkaniach seniorów. Brak możliwości opuszczenia domu skutkuje izolacją społeczną, spadkiem aktywności fizycznej oraz zwiększonym ryzykiem niesprawności.

Te problemy dotykają znaczną część polskiego społeczeństwa. W Polsce żyje już niemal 10 milionów osób w wieku powyżej 60 lat, co stanowi ponad 26 procent populacji. Skala wyzwań demograficznych wymaga systemowych rozwiązań wykraczających poza tradycyjne podejście do polityki mieszkaniowej.

Brak kryterium dochodowego

Do skorzystania z programu najmu senioralnego nie będzie wymagane spełnienie kryterium dochodowego, które zwykle obowiązuje przy wynajmie mieszkań komunalnych. Ministerstwo podkreśla, iż przyczyna wprowadzenia tego rozwiązania nie leży w trudnej sytuacji materialnej seniorów, ale w barierach funkcjonalnych utrudniających codzienne życie.

To istotna zmiana w podejściu do polityki mieszkaniowej wobec osób starszych, która skupia się na dostępności architektonicznej, a nie na sytuacji finansowej.

Mechanizm funkcjonowania systemu

Nowe rozwiązanie tworzy mechanizm wzajemnych korzyści. Gmina zyskuje dostęp do mieszkań prywatnych, które może wykorzystać dla innych potrzebujących, jednocześnie oferując seniorom lokale dostosowane do ich możliwości funkcjonalnych. Senior natomiast uzyskuje dostęp do mieszkania umożliwiającego mu samodzielne życie, zachowując jednocześnie prawo własności do swojego dotychczasowego lokalu.

System ten może przynieść korzyści również z perspektywy gospodarki mieszkaniowej gminy, zwiększając elastyczność w zarządzaniu zasobem mieszkaniowym.