Rusza system kaucyjny – jak działa?

Od 1 października 2025 roku w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny, który obejmuje wybrane opakowania po napojach. To duża zmiana dla konsumentów i sprzedawców – kaucja będzie doliczana do ceny produktu, a następnie zwracana przy oddaniu pustego opakowania.

Nowe przepisy obejmują:

• butelki plastikowe (PET) do 3 litrów – kaucja 0,50 zł,
• puszki metalowe do 1 litra – kaucja 0,50 zł,
• szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja 1 zł (z odroczeniem do 1 stycznia 2026 r.).

Aby odzyskać pieniądze, klient musi zwrócić opakowanie oznaczone specjalnym logotypem systemu kaucyjnego.

System będzie obowiązkowy w sklepach o powierzchni powyżej 200 m² – tam konsumenci będą mogli oddawać puste butelki i puszki. Mniejsze sklepy nie mają takiego obowiązku, choć mogą dobrowolnie przystąpić do programu. W każdym sklepie sprzedającym napoje w opakowaniach objętych systemem sprzedawca musi pobrać kaucję, choćby jeżeli nie prowadzi punktu odbioru.

Ważną zasadą jest to, iż do zwrotu butelek i puszek nie będzie potrzebny paragon – kaucja zostanie wypłacona niezależnie od miejsca zakupu. Oznacza to, iż konsument może oddać butelkę w dowolnym sklepie uczestniczącym w systemie, a nie tylko tam, gdzie kupił napój.

W wielu miejscach pojawią się automaty do zwrotu opakowań, które zamiast gotówki mogą wydawać bony z określoną kwotą kaucji. Takie rozwiązanie jest zgodne z polskim prawem, pod warunkiem iż bon można w prosty sposób spieniężyć w kasie sklepu. Klient ma prawo otrzymać wypłatę pieniędzy w gotówce lub na kartę i sklep nie może uzależniać realizacji bonu od dokonania zakupów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje, iż bony powinny być ważne co najmniej miesiąc, co ułatwia rozliczenia między sklepami a podmiotem prowadzącym system.

Choć przepisy zaczynają obowiązywać już od października 2025 r., producenci i sklepy mają czas na pełne dostosowanie oznaczeń i procedur do końca roku. Pierwsze produkty z oznaczeniem kaucji mogą więc stopniowo trafiać na półki jeszcze w 2025 roku, natomiast pełna obsługa systemu – zwłaszcza w przypadku szklanych butelek – zacznie działać od 2026 r.

Red.