Rozpoczyna się szczyt Rady Europejskiej: Orbán się spóźni, ale jest Zełenski

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/polityka-wewnetrzna-ue/news/rozpoczyna-sie-szczyt-rady-europejskiej-orban-sie-spozni-ale-jest-zelenski/

Obronność, pożyczka dla Ukrainy i konkurencyjność unijnej gospodarki mają zdominować rozmowy na dzisiejszym szczycie Rady Europejskiej w Brukseli. Tymczasem na kilka godzin przed spotkaniem ogłoszono, iż udało się porozumieć w sprawie nowego pakietu sankcji wobec Rosji.

Porozumienie w sprawie nowego, 19. pakietu sankcji zapadło wczoraj (22 października) wieczorem. Pakiet ten przewiduje m.in. zakaz sprowadzania rosyjskiego LNG od 2027 r., a także objęcie Rosnieftu i Gazprom Nieftu zakazem transakcji oraz sankcje na kolejne statki z tzw. rosyjskiej floty cieni, wykorzystywanej do obchodzenia sankcji na ropę.

– Właśnie otrzymaliśmy powiadomienie od ostatniego państwa członkowskiego, iż może ono wycofać swoje zastrzeżenia dotyczące 19. pakietu sankcji – powiedział PAP unijny dyplomata. Chodzi o Słowację – wcześniej wycofanie weta ogłosił premier tego kraju Robert Fico.

Orbán się spóźni. Ostatni szczyt Fiali

Jak dowiedzieliśmy się ze źródeł w Radzie Europejskiej, na początku szczytu nie będzie premiera Węgier Viktora Orbána. Dziś Węgrzy obchodzą bowiem święto niepodległości i szef rządu weźmie udział w uroczystościach. Dopóki nie dołączy do reszty przywódców, na szczycie reprezentować go będzie premier Słowacji Robert Fico.

Jest to zarazem ostatni szczyt Petra Fiali jako premiera Czech. Do grudniowego szczytu niemal na pewno utworzy się już nowy rząd Andreja Babiša i to właśnie on będzie reprezentował Czechy, powiedziały EURACTIV.pl źródła w Czechach.

Tematy rozmów

Pożyczka dla Ukrainy

Jednym z głównych tematów dzisiejszego szczytu ma być dalsze wsparcie dla Ukrainy i to, jak zwiększyć presję na Rosję, aby przyspieszyć osiągnięcie pokoju. Do tej pory UE i jej państwa członkowskie przekazały Ukrainie 177,5 mld euro, z czego 63,2 mld euro to pomoc wojskowa. Do Brukseli przybył też prezydent Wołodymyr Zełenski.

– Naszym wspólnym celem pozostaje sprawiedliwy i trwały pokój dla Ukrainy. Dla jego osiągnięcia istotne jest wsparcie wojskowe, finansowe i dyplomatyczne, a także gwarancje bezpieczeństwa – powiedział w ubiegłym tygodniu przewodniczący Rady Europejskiej António Costa.

Podczas szczytu przywódcy mają też rozmawiać o wykorzystaniu zamrożonych rosyjskich aktywów na tzw. pożyczkę reparacyjną dla Ukrainy. Za rozwiązaniem tym opowiadają się m.in. Polska, państwa bałtyckie i Finlandia. Z kolei Niemcy i Belgia obawiają się, iż zostanie ono potraktowane jako konfiskata legalnych dochodów obcego państwa i rykoszetem może odbić się na strefie euro.

Obecnie zablokowanych w UE jest 210 mld euro aktywów Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej. 21 maja ub.r. Rada UE zmieniła przepisy tak, aby nadzwyczajne zyski z tych aktywów można było przeznaczać na wsparcie Ukrainy, jej odbudowę oraz obronę.

Zamrożenie rosyjskich aktywów prowadzi do powstawania dodatkowych zysków w instytucjach przechowujących te środki. Zgodnie z przepisami nie trzeba ich przekazywać Bankowi Rosji – choćby po zakończeniu zamrożenia.

Przepisy UE mówią, iż tylko te instytucje, które przechowują rosyjskie aktywa o wartości ponad 1 mln euro, muszą oddzielnie ewidencjonować związane z tym zyski.

Bliski Wschód

Kolejnym tematem do omówienia będzie ostatnie porozumienie pokojowe, zawarte 13 października w Szarm el-Szejk. Mają się odnieść do uwolnienia zakładników i do pierwszych etapów propozycji pokojowej prezydenta Donalda Trumpa dla Strefy Gazy.

– Szczyt w Szarm el-Szejk jest ważnym krokiem na drodze do pokoju w Strefie Gazy – i do jaśniejszej przyszłości Palestyńczyków i Izraelczyków – oznajmił Costa po zawarciu wspomnianego porozumienia.

– Unia Europejska jest w pełni zaangażowana w aktywną współpracę ze wszystkimi stronami uczestniczącymi w realizacji tego planu pokojowego. Jesteśmy gotowi do udziału w Międzynarodowej Radzie Pokojowej i wspierania wszystkich procesów – przejściowego sprawowania rządów, odbudowy i rekonstrukcji – zapowiedział.

UE przeznaczyła 1,6 mld euro dla Autonomii Palestyńskiej na lata 2025–2027. Costa obiecał, iż Unia będzie kontynuować wsparcie, także poprzez dzielenie się specjalistyczną wiedzą w dziedzinach, które mają znaczenie dla odbudowy Strefy Gazy.

Podkreślił też, iż UE będzie dalej angażować się w działania na rzecz stabilizacji sytuacji w Gazie, w tym poprzez misje EUBAM Rafah and EUPOL COPPS.

Przywódcy na szczycie mają rozmawiać o tym, jak UE może wesprzeć starania na rzecz sprawiedliwego i trwałego pokoju, mocno opartego na rozwiązaniu dwupaństwowym.

Obronność

Kolejnym tematem szczytu ma być obronność i konkretne projekty w zakresie zdolności obronnych i zarządzania. Ma to być kontynuacja rozmów z poprzednich szczytów: od nieformalnego spotkania 3 lutego w pałacu Egmonta po ostatnie nieformalne spotkanie 1 października w Kopenhadze, zapowiada Rada.

Jedną z kwestii, co do której wciąż nie ma konsensusu wśród państw UE, jest koncepcja tzw. europejskiej ściany przeciwdronowej. Rozmowy mogą też dotyczyć też nowego Instrumentu na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE), którego Polska ma być największym beneficjentem.

– Ataki hybrydowe, obecność dronów w pobliżu naszej infrastruktury krytycznej oraz wrogie wtargnięcia w przestrzeń powietrzną państw członkowskich to kolejny powód, by pilnie przyspieszyć prace nad osiągnięciem wspólnej europejskiej gotowości obronnej do 2030 r. – stwierdził w zeszłym tygodniu Costa.

W 2024 r. łączne wydatki UE na obronność sięgnęły 343 mld euro, czyli o 19% więcej niż w 2023 r. i o 37% więcej niż w 2021 r.

Inne tematy: konkurencyjność, mieszkalnictwo, imigracja

Unijni liderzy mają też rozmawiać o wzmacnianiu konkurencyjności gospodarczej Unii Europejskiej poprzez transformację ekologiczną i cyfrową oraz upraszczanie przepisów. Mają omówić stan przygotowania kolejnych pakietów omnibus, a także to, jak pogodzić realizację celów klimatycznych i wsparcie dla przemysłu i obywateli.

Po raz pierwszy na szczycie Rady Europejskiej pojawi się też temat kryzysu mieszkaniowego. Przywódcy mają dyskutować o tym, co można zrobić na szczeblu UE, aby wesprzeć wysiłki krajowe i lokalne na rzecz zapewnienia dostępności mieszkań w niewygórowanej cenie.