Rolnictwo ekologiczne coraz ważniejsze

Produkcja i rolnictwo ekologiczne stanowią najbardziej przyjazną dla środowiska w pełni kontrolowaną metodę produkcji. Można śmiało podkreślić, iż produkcja ekologiczna jest trendem światowym – wyraźnie zaznaczyła to Komisja Europejska zarówno w strategii na rzecz bioróżnorodności, jak i w strategii „Od pola do stołu” (Farm to Fork).

Bardzo często podkreśla się wielofunkcyjną naturę produkcji ekologicznej, ponieważ z jednej strony jest to system wpływający pozytywnie na środowisko naturalne, co z kolei przyczynia się do osiągania szeroko rozumianych korzyści rolnośrodowiskowych, z drugiej jednak strony, produkcja ekologiczna jest odpowiedzią na zmieniającą się strukturę popytu na rynku i rosnącą świadomość konsumentów. Zauważono, iż po wielkiej fascynacji świata produkcją żywności w warunkach przemysłowych – konsument coraz częściej poszukuje żywności powstałej w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych.

Historia rolnictwa ekologicznego

Historia rozwoju rolnictwa ekologicznego ma już ponad sto lat, ponieważ za początek rozwoju rolnictwa ekologicznego, które rozpoczęło się od rolnictwa biodynamicznego, uważa się „Kurs rolniczy” zorganizowany w czerwcu 1924 r. w majątku grafa von Keyserlingk w Kobierzycach k. Wrocławia. Wprowadzenie po I wojnie światowej do nawożenia nawozów syntetycznych zainspirowało grupę naukowców i właścicieli dużych gospodarstw rolnych do przemyśleń nad przyszłością rolnictwa zgodnego z rytmami przyrodniczymi. Międzynarodowy „Kurs rolniczy” przeprowadzony przez dr Rudolfa Steinera uważa się za rozpoczęcie nowego systemu rolnictwa biodynamicznego, które rozwinęło się na całym świecie. Jednym z pierwszych gospodarstw biodynamicznych było gospodarstwo Stanisława Karłowskiego, ziemianina i senatora Senatu RP III kadencji (1930-1935) o powierzchni 1764 ha w Szelejewie.

Standardy ekologicznej produkcji

Pierwsze ramy prawne w UE które ustandaryzowały zasady i ustanowiły system kontroli produkcji ekologicznej, dające konsumentom pewność odnośnie jakości produkcji i produktów ekologicznych a producentom bezpieczeństwo i uczciwą konkurencję na rynku, pojawiły się w początku lat 90 ubiegłego wieku. Stopniowo wymogi były poszerzane początkowo z zasad obejmujących wyłącznie produkcję roślinną o przetwórstwo, produkcję zwierzęcą, akwakulturę. w tej chwili dyskutowane jest objęcie zasadami produkcji ekologicznej a więc najprzyjaźniejszej środowisku, z zachowaniem dobrostanu zwierząt, bez stosowania GMO o kosmetyki. To pokazuje, iż jest na rynku zainteresowanie produktami ekologicznymi.

Zielony sektor w awangardzie

Mając na względzie liczne ograniczenia w stosowaniu środków do produkcji, jak nawozy, środki ochrony roślin, leki weterynaryjne, producenci ekologiczni poszukują coraz to nowych rozwiązań spełniających wymogi produkcji ekologicznej i jednocześnie czerpiących z najnowszych rozwiązań w dziedzinie produkcji rolnej. Tym samym, producenci ekologiczni to awangarda nowoczesnej i zrównoważonej produkcji rolnej.

Sektory rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa ekologicznego to bardzo ważne obszary, które wymagają stałego wsparcia i ciągłych zmian ukierunkowanych na zwiększanie udziału zarówno ekologicznej produkcji rolnej, jak i produktów ekologicznych na rynku.

Od pola do stołu

Polska przygotowała szereg narzędzi służących realizacji tego celu, opisanych szczegółowo w opracowanym wspólnie z partnerami społecznymi Ramowym Planie Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021-2030, dostępnym na stronach internetowych MRiRW.

Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego na lata 2021-2030 ma na celu rozwój produkcji ekologicznej na wszystkich etapach łańcucha żywności i rozwój rynku produktów ekologicznych w Polsce oraz przeznaczenie do 2030 r. co najmniej 7% powierzchni użytków rolnych objętych systemem produkcji ekologicznej. Jest to milion ha. pod uprawami przyjaznymi środowisku.

Wsparcie sektora rolnictwa ekologicznego zaplanowano dla wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego od pola do stołu, począwszy od wsparcia rolników w obszarze produkcji rolnej surowców i przetwórstwa, poprzez działania wspierające inwestycje i potencjał rynkowy, w tym małych i średnich gospodarstw, skracanie łańcucha dostaw, działania kształtujące popyt i zaufanie konsumentów do produktów ekologicznych i produkcji ekologicznej, aż po wsparcie integracji branży oraz krajowego doradztwa rolniczego.

Dotacje resortu rolnictwa

W kwestii poszukiwania nowych rozwiązań, wsparcie udzielane jest organizacjom które wykonują badania w sektorze rolnym na rzecz rolnictwa ekologicznego w zakresie produkcji, uprawy, nawożenia, ochrony roślin, przetwórstwa produktów roślinnych i zwierzęcych, ochrony zdrowia zwierząt, marketingu, promocji oraz analizy rynku. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi od przeszło 20 lat corocznie przyznaje dotacje do badań w rolnictwie ekologicznym. Wyniki badań są zamieszczone na stronie internetowej MRiRW i są dostępne dla wszystkich zainteresowanych.

W 2024 r. działalność w sektorze produkcji ekologicznej w Polsce prowadziło 24 793 producentów. Powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wynosiła 691 tys. ha. Największą powierzchnię ekologicznych użytków rolnych zajmowały uprawy zbóż. Na drugim miejscu znajdowały się rośliny okopowe, przemysłowe, dalej warzywa, owoce i orzechy. W 2025 r. względem lat ubiegłych w obszarze ekologicznej produkcji zwierzęcej znacząco zwiększyła się produkcja mleka krowiego oraz wzrosło pogłowie zwierząt, szczególnie drobiu.

Materiał partnerski Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi