3 godzin temu
W dniu 3.12.2025 r. Robert Jeszke, Zastępca Dyrektora IOŚ-PIB ds. zarządzania emisjami, Kierownik KOBIZE był prelegentem w panelu pt. „Cel klimatyczny do 2040 r. a transformacja przemysłu chemicznego” na Konferencji VI TECHCO Forum organizowanej przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego.
W debacie moderowanej przez Łukasza Wyszomirskiego, Partnera w Kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak uczestniczyli również:
- Łukasz Błoński, Kierownik Działu Regulacji UE i Spraw Międzynarodowych, ORLEN S.A.
- Piotr Mikusek, Dyrektor Biura Regulacji, Grupa Azoty S.A.
- Artur Jonczak, ekspert ds. rozwoju systemów energetycznych, GETEC Group
Podczas dyskusji Robert Jeszke przedstawił kilka spostrzeżeń dotyczących obecnej sytuacji w obszarze polityki klimatyczno-energetycznej w szczególności w odniesieniu do przemysłu chemicznego – jednego z najbardziej energochłonnych i wrażliwych na regulacje klimatyczne.
W kontekście wyznaczonych przez UE celów klimatycznych, Robert Jeszke podkreślił, iż to lata 2025–2040 będą stanowić okres kluczowych decyzji i działań, które będą determinować konkurencyjność europejskiego przemysłu. Uzgodniony przez Radę UE i Parlament Europejski cel redukcji emisji o 90% względem 1990 r. do 2040 r. wyznacza nie tylko kierunek polityki klimatycznej, ale także ramy dla przyszłych inwestycji, dostępności surowców i technologii oraz możliwości prowadzenia działalności przemysłowej w UE. Podkreślił, iż według analiz CAKE/KOBiZE osiągnięcie tego celu przez UE jest możliwe, ale tylko przy spełnieniu szeregu warunków technologicznych, energetycznych i finansowych. w tej chwili dostępne technologie pozwalają – przy przewidywalnych kosztach – zejść do ok. 80% redukcji emisji, natomiast pozostałe 10 pp. wymagałoby szybkiego wdrożenia rozwiązań, które wciąż znajdują się w fazie przedkomercyjnej, takich jak DACCS, nowe generacje e-paliw czy głęboka elektryfikacja procesów przemysłowych.
Ważnym elementem architektury regulacyjnej staje się również możliwość wykorzystania do 5% wysokiej jakości międzynarodowych jednostek offsetowych od 2031 r., co – jak zaznaczył Jeszke – może odegrać istotną rolę w sektorach, gdzie emisji procesowych nie da się całkowicie wyeliminować.
Robert Jeszke wskazał również, iż KE wprowadza w tej chwili podatek graniczny od emisji CO2 (CBAM), który stanowić ma pewnego rodzaju uzupełnienie dla systemu EU ETS oraz dodatkowy instrument chroniący sektory przemysłowe w krajach UE. Podatek graniczny ma wyrównywać koszty emisji gazów cieplarnianych ponoszone przez producentów w różnych regionach świata i ma obowiązywać od 2026 roku, a jej stawka będzie zależeć od emisyjności produkcji importowanego towaru i różnicy pomiędzy ceną uprawnienia do emisji w UE (w EU ETS) a ewentualnym kosztem emisji ponoszonym w kraju eksportera.
Istotną część wystąpienia poświęcono także mechanizmowi CBAM. Robert Jeszke zwrócił uwagę, iż rozszerzenie CBAM na kolejne produkty może skutecznie ograniczać ucieczkę emisji wzdłuż łańcuchów wartości, ale równocześnie zwiększa presję na unijnych eksporterów, którzy wchodzą na globalne rynki z kosztem EU ETS, którego producenci z USA, Indii czy Turcji nie ponoszą. Jak podkreślił, „rozszerzony CBAM bez mechanizmu ochrony eksportu jest konstrukcją niekompletną”, a ryzyko utraty konkurencyjności europejskich firm – szczególnie w chemii – staje się realne.
Jednym z ważnych elementów wypowiedzi Roberta Jeszke, było również odniesienie się do kluczowego momentu dla całej gospodarki, czyli zapowiedzianej rewizji dyrektywy EU ETS w 2026 r. W ramach rewizji KE przedstawi propozycje dotyczące m.in. zasad rozliczania ujemnych emisji, ewentualnego obniżenia progu wejścia do systemu poniżej 20 MW, doprecyzowania regulacji CCS/CCU czy aktualizacji benchmarków i darmowych uprawnień. Od tych decyzji zależeć będzie skala obciążeń regulacyjnych, które przemysł chemiczny będzie musiał ponieść w kolejnych latach, a także jasno zostanie określona rola technologii wychwytu i zagospodarowania CO₂.
Podsumowując, Robert Jeszke wskazał, iż o przyszłej konkurencyjności europejskiego przemysłu chemicznego zadecydują: dostęp do taniej, niskoemisyjnej energii, pełne portfolio technologii (od OZE, przez energetykę jądrową, po CCS/CCU i wodór), spójnie zaprojektowany CBAM uzupełniony o mechanizmy ochrony eksportu oraz jasne, stabilne zasady EU ETS, które pozwolą podejmować wieloletnie decyzje inwestycyjne. Podkreślił również, iż oprócz pilnego niwelowania barier prawno-administracyjnych najważniejsze będzie inwestowanie w nowe kompetencje kadr – także z wykorzystaniem środków dostępnych m.in. w ramach programu ERASMUS+. Firmy, które już dziś zabezpieczą dostęp do czystej energii, zdekarbonizowanych surowców, oraz technologii takich jak CCS/CCU, zielony wodór czy zaawansowane procesy elektryfikacji technologii niskoemisyjnych oraz zainwestują w rozwój kompetencji pracowników, zyskają przewagę konkurencyjną w warunkach coraz bardziej ambitnej unijnej polityki klimatycznej.
Równie ważne będzie aktywne uczestnictwo w procesach legislacyjnych – zwłaszcza przy rewizji EU ETS w 2026 r. oraz przy pracach nad CBAM – ponieważ to właśnie w tych obszarach kształtują się ramy, w których przemysł chemiczny będzie funkcjonował przez najbliższe dekady.
Źródło: Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami
