3 godzin temu
Nowy system działa w odniesieniu do trzech rodzajów opakowań:
- butelek plastikowych do 3 litrów,
- puszek metalowych do 1 litra,
- szklanych butelek wielorazowych do 1,5 litra (dopiero od 2026 r.).
Kaucja wynosi 50 groszy dla butelek z plastiku i puszek, a 1 złoty dla szkła wielorazowego. Klient zapłaci ją przy zakupie, a odzyska przy zwrocie pustego opakowania. Warto pamiętać, iż kaucja będzie osobno wykazana na paragonie – nie podnosi ceny samego napoju.
Oznaczenie „Kaucja” – symbol, którego trzeba szukać
Decydujące jest oznaczenie na etykiecie. Brak prostokąta ze strzałkami i napisem „Kaucja” oznacza, iż butelka lub puszka nie podlega zwrotowi.
To efekt okresu przejściowego – producenci mają czas na wyprzedanie starych zapasów do końca roku. Dlatego w sklepach przez wiele miesięcy znajdziemy zarówno opakowania objęte systemem, jak i te, które w nim nie uczestniczą.
– Możliwe jest też, iż na początku „nie będzie jeszcze żadnego opakowania” objętego kaucją – zaznaczała wiceminister klimatu Anita Sowińska.
Sklepy powyżej 200 mkw – obowiązek przyjmowania opakowań
Obowiązek przyjmowania pustych opakowań dotyczy sklepów o powierzchni handlowej przekraczającej 200 mkw.. Zalicza się do nich nie tylko duże supermarkety, ale także większe apteki, drogerie czy sklepy sportowe sprzedające napoje.
– Zbiórkę pustych opakowań po napojach w systemie kaucyjnym będą prowadziły sklepy przede wszystkim większe – te powyżej 200 metrów kwadratowych – podkreślał rzecznik resortu klimatu Marek Pogorzelski.
Mniejsze sklepy będą musiały odbierać jedynie szklane butelki wielorazowe, ale mogą też dobrowolnie dołączyć do systemu.
Zwrot kaucji – warunki i sposób oddania opakowań
Butelki i puszki muszą spełniać określone warunki: być puste, nieuszkodzone, z czytelnym kodem kreskowym i – w przypadku plastiku – z nakrętką. Tylko wtedy automat lub pracownik sklepu przyjmie opakowanie.
W większych sklepach pojawią się zwrotomaty, które wydają bon do realizacji w kasie. W mniejszych punktach butelki przyjmą pracownicy. Klient otrzyma gotówkę albo bon, który można wymienić na pieniądze.
Aby ułatwić odnalezienie miejsc zwrotu, operatorzy przygotowują specjalne mapy online. Jedna z firm udostępniła platformę, na której znajduje się już ponad 570 punktów, a do końca października ma ich być ponad 10 tysięcy.
Inne przedsiębiorstwa planują sieć obejmującą choćby 40–50 tysięcy punktów w całej Polsce. Dzięki temu w każdej gminie powinien pojawić się przynajmniej jeden punkt odbioru.
Wyjątki od systemu kaucyjnego
Nowe przepisy nie obejmą wszystkich opakowań. Wyłączone są m.in. butelki szklane jednorazowe, kartony oraz opakowania po mleku i produktach mlecznych.
W restauracjach i barach kaucja nie będzie naliczana, jeżeli butelka nie opuści lokalu. jeżeli jednak klient zabierze ją ze sobą, opłata obowiązuje.
Sklep nie może odmówić przyjęcia opakowania, tłumacząc się np. brakiem miejsca. W razie awarii automatu klient ma prawo żądać zwrotu kaucji w kasie.
Nieprawidłowości należy zgłaszać do Inspekcji Handlowej, UOKiK i rzeczników konsumentów. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska będą prowadzić kontrole.
Cele unijne i finansowanie systemu
System kaucyjny został wprowadzony przede wszystkim po to, aby Polska spełniła wymagania Unii Europejskiej – 77 proc. selektywnej zbiórki do 2028 roku i 90 proc. od 2029 roku.
Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu, zakup nowych urządzeń i rozwój infrastruktury zbiórki.
