Regulator energii podsumowuje 2024 rok: nowe kompetencje, rekordowe wpływy i wyzwania transformacji energetycznej

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) opublikował Sprawozdanie z działalności w 2024 roku, które zawiera kompleksowe zestawienie najważniejszych informacji i danych na temat kondycji polskiego rynku energii elektrycznej, ciepła, gazu oraz paliw ciekłych. Miniony rok, podobnie jak poprzednie, charakteryzował się dużą dynamiką zmian i wyzwaniami związanymi z przyspieszającą transformacją polskiej elektroenergetyki i ciepłownictwa.

„Mimo względnej stabilizacji cen surowców energetycznych i energii elektrycznej, nie brakowało wyzwań związanych z przyspieszającą transformacją polskiej elektroenergetyki i ciepłownictwa. Jednocześnie zmienna sytuacja geopolityczna w różnych regionach świata, a także sygnały dochodzące z samej Unii Europejskiej, w dalszym ciągu każą stawiać pytania o pożądane kierunki, czy tempo tego procesu” – podkreśla Prezes URE, Rafał Gawin.

Wzmocnienie struktury i nowe obowiązki

W związku ze stale rosnącą liczbą zadań realizowanych przez Regulatora, 30 października 2024 roku na stanowisko Wiceprezesa URE powołana została Renata Mroczek. Jest to pierwsza taka nominacja po ponad dekadzie przerwy w obsadzeniu tego stanowiska. Do bezpośrednich kompetencji Wiceprezesa należą zadania związane m.in. z rynkiem ciepła, rynkiem paliw ciekłych, odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną oraz opłatami koncesyjnymi.

W 2024 roku znacząco wzrósł zakres kompetencji i obowiązków nałożonych na Prezesa URE. Uruchomiono nowe rejestry i wykazy, takie jak Rejestr Klastrów Energii, Wykaz agregatorów oraz Wykaz obywatelskich społeczności energetycznych. Opracowano także raporty dotyczące rozwoju polskiego rynku magazynowania energii, oceny potencjału dwukierunkowego ładowania pojazdów elektrycznych i jego wpływu na sieci, a także skali zjawiska redysponowania w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym.

Pod koniec lipca 2024 roku Prezes URE po raz pierwszy wydał wytyczne odnośnie kierunku rozwoju sieci i realizacji inwestycji priorytetowych dla operatorów systemów dystrybucyjnych, które powinny zostać uwzględnione w planach rozwoju tych przedsiębiorstw. Ponadto, Urząd aktywnie uczestniczył w pracach legislacyjnych, opiniując 97 projektów aktów prawa krajowego i europejskiego.

Rekordowe wpływy do budżetu i pomoc dla przedsiębiorstw

W 2024 roku URE zapewnił rekordowe wpływy do budżetu państwa w wysokości blisko 310 mln zł, co stanowiło 121% założonego planu. Jednocześnie wydatki wyniosły niespełna 90 mln zł i były blisko trzyipółkrotnie niższe od wpływów zagwarantowanych budżetowi.

Urząd przyznał również 18,8 mld zł pomocy przedsiębiorstwom w ramach rynku mocy, kontraktów długoterminowych, a także wsparcia sektorów energochłonnych oraz wytwórców energii ze źródeł odnawialnych. W ramach postępowań taryfowych Regulator zapewnił spółkom zajmującym się przesyłem, dystrybucją oraz obrotem energią elektryczną, gazem ziemnym i ciepłem przychody regulowane w łącznej wysokości blisko 128,9 mld zł.

Jednocześnie, dzięki staraniom Regulatora o ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek, konsumenci energii elektrycznej, ciepła i paliw gazowych zapłacili mniej o blisko 13,85 mld zł niż wynikało z taryf przedstawionych Prezesowi URE do zatwierdzenia.

Działania na rzecz transformacji energetycznej

W 2024 roku kontynuowane były prace w ramach Karty Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki (KET), inicjatywy zainicjowanej przez Prezesa URE. Zorganizowano pięć spotkań Komitetu Sterującego KET, które dotyczyły m.in. elektromobilności, cyfryzacji sieci oraz współpracy sektora elektroenergetyki z ciepłownictwem systemowym. Do porozumienia dołączyło kolejnych 18 operatorów sieci dystrybucyjnych, zwiększając liczbę sygnatariuszy Karty do 28 podmiotów na koniec 2024 roku.

Wyzwaniem dla sektora energetycznego pozostaje problem przyłączeń do sieci. W 2024 roku odnotowano wzrost (o blisko 5%) liczby odmów określenia warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, choć jednocześnie nastąpił znaczący spadek sumarycznej mocy wszystkich wydanych odmów. Dla odnawialnych źródeł energii odnotowano 6259 przypadków odmów o łącznej mocy 42,4 GW.

Prezes URE podejmował liczne działania na rzecz rozwiązania tego problemu, m.in. publikując informację wskazującą możliwości wykorzystania przyłączeń do sieci w trybie komercyjnym oraz nowych rozwiązań, takich jak cable pooling. Zainicjowano również pracę zespołów eksperckich zajmujących się optymalizacją procesu przyłączeniowego.

Działania na rzecz konsumentów

Urząd udostępnił na swojej stronie stale aktualizowaną porównywarkę ofert dostępnych na rynku energii elektrycznej. Przeprowadzono również ogólnopolską kampanię informacyjną dotyczącą wprowadzonych w sierpniu 2024 roku umów na sprzedaż energii z ceną dynamiczną, współpracując z ponad 2500 urzędami miast i gmin, 374 miejskimi i powiatowymi rzecznikami konsumentów oraz 150 uniwersytetami III wieku.

Magazynowanie energii jako klucz do efektywnej transformacji energetycznej

Jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej energetyki jest opracowanie efektywnych systemów magazynowania energii, które umożliwią pełne wykorzystanie potencjału odnawialnych źródeł energii. Rozwój technologii magazynowania energii stanowi najważniejszy element transformacji energetycznej, zapewniając stabilność i bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego w obliczu rosnącego udziału niestabilnych źródeł odnawialnych.

Działania URE w zakresie monitorowania i wspierania rozwoju rynku magazynowania energii, w tym opracowanie specjalnego raportu na ten temat, przyczyniają się do tworzenia odpowiednich ram regulacyjnych dla tej dziedziny. Efektywne magazynowanie energii nie tylko zwiększa możliwości przyłączeniowe dla nowych źródeł odnawialnych, ale także poprawia elastyczność sieci i optymalizuje wykorzystanie istniejącej infrastruktury.

W kontekście wyzwań związanych z przyłączaniem nowych mocy do sieci, magazyny energii oferują możliwość zwiększenia przepustowości systemu poprzez bilansowanie lokalnej produkcji i zapotrzebowania. Dalszy rozwój tego segmentu rynku będzie miał najważniejsze znaczenie dla powodzenia transformacji energetycznej Polski i osiągnięcia celów klimatycznych.

Źródło: URE