Sprawozdanie URE: Jak działały mechanizmy redysponowania w 2024 roku?
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki opublikował drugie już sprawozdanie dotyczące wykorzystania mechanizmów redysponowania w polskiej elektroenergetyce w 2024 roku. Dokument powstał na podstawie danych przekazanych przez operatora systemu przesyłowego – Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE) – oraz 188 operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD). Raport prezentuje typy mechanizmów redysponowania, ilości energii objętej tymi procedurami oraz źródła, których dotyczą działania.
Redysponowanie rynkowe: nowe zasady i statystyki
W 2024 roku PSE zlecały redysponowanie wytwórcom zarówno bezpośrednio, jak i poprzez OSD, aby zbilansować krajowy system elektroenergetyczny lub w przypadku ograniczeń sieciowych. 14 czerwca 2024 r. wprowadzono nowe zasady funkcjonowania rynku bilansującego, nakładając obowiązek zgłaszania programów pracy dla jednostek grafikowych (JWCD) aktywnie uczestniczących w rynku.
W okresie od połowy czerwca do końca 2024 roku redysponowanie JWCD objęło:
- Redukcję generacji o łącznym wolumenie blisko 3,6 TWh,
- Zwiększenie wytwarzania o wolumenie blisko 4,4 TWh.
Redysponowanie jednostek cieplnych poza rynkiem bilansującym (umowy GWS) objęło polecenia redukcji generacji o wolumenie 5,37 GWh oraz zwiększenia generacji o 3,27 GWh.
Redysponowanie transgraniczne
W 2024 r. mechanizm transgraniczny, polegający na zwiększeniu generacji i eksportu energii do sąsiednich państw w celu odciążenia sieci, objął 6,7 GWh (wzrost o 44% rok do roku). Dla celów bilansowych eksport wzrósł do ponad 629,26 GWh (+169% rdr), a import (ograniczenie generacji) wyniósł ponad 88,41 GWh (+249% rdr).
Rekordowe ograniczenia OZE – redysponowanie nierynkowe
2024 rok przyniósł znaczący wzrost nierynkowej redukcji generacji odnawialnych źródeł energii (OZE), zarówno na polecenie PSE, jak i OSD. Największe ograniczenia dotyczyły fotowoltaiki:
- OSP zlecił ograniczenie generacji PV o łącznym wolumenie 597,26 GWh (wzrost o 2362% rdr), z czego 595,17 GWh wynikało z bilansowania systemu, a 2,09 GWh z ograniczeń sieciowych.
- Redukcja generacji wiatrowej sięgnęła 125,1 GWh (+199% rdr), głównie ze względu na potrzeby bilansowania KSE.
Operatorzy sieci dystrybucyjnych także wprowadzali ograniczenia – łącznie 24,12 GWh energii z PV (+647% rdr) i 2,8 GWh z wiatru (+200% rdr), z czego zdecydowana większość przypadła na ENEA Operator.
Nierynkowe redysponowanie na polecenie OSP odnawialnych źródeł energii, mające na celu zbilansowanie KSE, jest podejmowane jako działanie ostatniej szansy.
Reforma rynku bilansującego i działania na rzecz ograniczenia redysponowania
Najważniejszą zmianą była implementacja drugiego etapu reformy rynku bilansującego 14 czerwca 2025 r., dostosowująca krajowe regulacje do wymagań unijnych. Reforma wprowadziła m.in. 15-minutowe okresy rozliczeniowe oraz nowe bodźce cenowe, mające poprawić bilansowanie KSE i ułatwić wejście nowych uczestników na rynek.
W celu ograniczenia potrzeby redysponowania ze względu na pracę sieci dystrybucyjnych, raport wskazuje na konieczność:
- Rozwoju sieci OSD na wszystkich poziomach napięć,
- Kontynuacji prac nad katalogiem usług elastyczności,
- Rozszerzenia nadzoru i monitoringu urządzeń sieciowych,
- Usprawnienia systemów informatycznych wspierających decyzje o zakupie usług elastyczności.
Redysponowanie – obowiązek sprawozdawczy i znaczenie dla rynku
Obowiązek przygotowania corocznego raportu przez Prezesa URE wynika z unijnego rozporządzenia dotyczącego rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Dokument służy m.in. Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i pozwala monitorować skuteczność mechanizmów redysponowania oraz ich wpływ na funkcjonowanie krajowego systemu elektroenergetycznego.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
