4 godzin temu
RENURE (REcovered Nitrogen from manURE) to nowy rodzaj nawozu, substytut ilości azotu odzyskiwanego z przetworzonych nawozów naturalnych. Zezwolenie na stosowanie RENURE ma przyczynić się do strategicznej autonomii i konkurencyjności Unii Europejskiej oraz zmniejszenia uzależnienia od Federacji Rosyjskiej (około 1/3 całkowitego importu nawozów do UE pochodzi z tego kraju).
Jak podaje na swojej stronie Komisja Europejska, we wrześniu br. z zadowoleniem przyjęła poparcie państw członkowskich dla jej wniosku w sprawie projektu dyrektywy w sprawie RENURE (tj. projektu dyrektywy Komisji Europejskiej zmieniającej dyrektywę Rady 91/676/EWG w zakresie stosowania niektórych nawozów pochodzących z odchodów zwierzęcych).
Tło ogólne
W 2023 r. Komisja Europejska rozpoczęła proces oceny dyrektywy 91/676/EWG, tzw. dyrektywy azotanowej, którego celem jest między innymi sprawdzenie, czy w wystarczającym stopniu promowany jest recykling składników pokarmowych (odżywczych), w tym przetworzonych nawozów naturalnych, oraz rozwój technologii przetwarzania nawozów naturalnych, w tym na tzw. RENURE.
W 2024 r. Komisja Europejska przygotowała projekt dyrektywy zmieniającej dyrektywę Rady 91/676/EWG w zakresie stosowania niektórych nawozów pochodzących z odchodów zwierzęcych. Projekt ten wprowadza zmiany do załącznika III dyrektywy azotanowej i przewiduje możliwość stosowania RENURE w dawce większej niż 170 kg N/ha/rok, określonej dla nawozów naturalnych w dyrektywie azotanowej (jednak nie więcej dodatkowo jak 80 kg N/ha/rok).
Projekt ten w dniach od 19 kwietnia 2024 r. do 17 maja 2024 r. podlegał konsultacjom ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, o czym pisaliśmy we wcześniejszych wydaniach naszej gazety.
Cel dyrektywy w sprawie RENURE
Celem projektu dyrektywy w sprawie tzw. RENURE jest uwzględnienie postępu naukowego i technicznego w obszarze przetwarzania nawozów naturalnych. Pozwoliłoby to na wprowadzanie na rynek produktów nawozowych opartych na przetworzonych nawozach naturalnych, które mogą zastąpić nawozy mineralne.
Stanowi on realizację zobowiązania Komisji Europejskiej do wspierania wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym, zgodnie z Wizją dla rolnictwa i żywności oraz Porozumienia o czystym przemyśle.
Czym są RENURE?
Nawozy zaliczane do RENURE są uzyskiwane w procesach fizycznych, chemicznych lub biologicznych, w wyniku których dochodzi do przetworzenia nawozów naturalnych przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości azotu w stosunku do materiału wyjściowego. Niemniej jednak RENURE mogą być wytwarzane w trzech konkretnych procesach wskazanych w projekcie dyrektywy.
Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (Joint Research Centre – JRC) oceniło, iż w pewnych warunkach nawozy RENURE charakteryzują się podobnym potencjałem wymywania azotu i skutecznością agronomiczną, jak nawozy mineralne. Produkty te zmniejszają ryzyko wymywania azotanów do wód w porównaniu z nawozami naturalnymi, co pozwala stosować je w ilościach przekraczających 170 kg N/ha/rok z nawozów naturalnych, zapewniając jednocześnie osiągnięcie celów dyrektywy azotanowej i korzyści dla rolnictwa.
Zgodnie z założeniami RENURE pozwolą na zastępowanie nawozów mineralnych, będą też stanowić element gospodarki o obiegu zamkniętym.
Stosowanie RENURE
Nawozy RENURE charakteryzują się większym wykorzystaniem azotu przez rośliny oraz mniejszymi stratami w wyniku wymywania i strat gazowych.
Stosowanie RENURE będzie podlegało wymogom dotyczącym stosowania wszystkich nawozów określonych w załączniku III pkt 1 pkt 3 do dyrektywy azotanowej.
W projekcie dyrektywy, udostępnionym przez KE, wskazuje się, iż należy wziąć pod uwagę możliwe dodatkowe presje na środowisko, wynikające ze stosowania nawozów RENURE, w szczególności po ich jesiennym zastosowaniu na rośliny uprawne, i ustalić odpowiednie działania w programach działań (w Polsce w tzw. programie azotanowym) mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego. Przykładowo, ponieważ stosowanie RENURE może wiązać się z ryzykiem emisji azotu poprzez ulatnianie się z gleby, zaleca się przestrzeganie odpowiednich technik stosowania.
Mając na uwadze zasadę ostrożności określoną w art. 191 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z założeniami projektu dyrektywy państwa członkowskie, w których stosowane będą RENURE, powinny podjąć szczególne środki ostrożności na obszarach Natura 2000 i wokół nich oraz w pobliżu punktów poboru wody pitnej.
RENURE (obecnie produkowane w Niderlandach) mogą konkurować cenowo z nawozami mineralnymi. W Polsce aktualnie brakuje infrastruktury do przetwarzania nawozów naturalnych w nawozy RENURE. Wdrożenie takiej produkcji wymagać będzie inwestycji w technologie wskazane w projekcie dyrektywy.
Wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych, wsparcie finansowe dla inwestycji w infrastrukturę oraz zainteresowanie rolników tego rodzaju nawozami może przyczynić się do produkcji i stosowania nawozów RENURE w naszym kraju.
Co dalej z projektem dyrektywy w sprawie RENURE
Projekt dyrektywy w sprawie RENURE ma zostać przekazany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na trzymiesięczny okres kontroli. jeżeli te organy nie zgłoszą sprzeciwu, Komisja będzie mogła przyjąć proponowaną zmianę do załącznika III dyrektywy azotanowej.
Kraje członkowskie, które zdecydują się stosować RENURE, będą zobowiązane monitorować liczbę zwierząt i produkcję nawozów naturalnych, aby zapobiec wzrostowi emisji i presji środowiskowej, monitorować stosowanie RENURE na poziomie kraju oraz regionów (NUTS 2), oraz powinny wdrożyć działania zapobiegające emisji zanieczyszczeń.
W projekcie dyrektywy wskazuje się, iż państwa członkowskie powinny powiadomić KE o swojej decyzji dotyczącej zezwolenia na stosowanie nawozów RENURE oraz zamieszczać informacje na temat jego stosowania w ramach czteroletniego cyklu sprawozdania realizacji Dyrektywy azotanowej, włączając w to roczne dane dotyczące produkcji nawozów RENURE, liczby zwierząt gospodarskich i produkcji nawozów naturalnych.
Komisarz Jessika Roswall o RENURE
W sprawie projektu dyrektywy dotyczącej RENURE głos zabrała komisarz ds. środowiska, odporności wodnej i konkurencyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym Jessika Roswall, wskazując: Stosowanie nawozów RENURE może wspierać efektywne zarządzanie składnikami odżywczymi i zwiększać odporność naszego rolnictwa, a jednocześnie być bezpieczne dla środowiska. Nasza propozycja daje elastyczność tym państwom członkowskim, które chcą stosować nawozy RENURE, zapewniając jednocześnie możliwość zwalczania ognisk zanieczyszczeń. To konkretny krok w kierunku wzmocnienia pozycji naszych rolników przy jednoczesnej ochronie naszych wspólnych zasobów naturalnych.
