Portal DOM: Nowy projekt rządu w fazie legislacyjnej

Zdjęcie: calculator and pen on table

Ministerstwo Rozwoju i Technologii ujawniło szczegóły dotyczące prac nad utworzeniem Portalu DOM — centralnej bazy danych o cenach transakcyjnych nieruchomości. Projekt, który wzbudza duże zainteresowanie rynku, znajduje się w tej chwili w fazie intensywnych prac legislacyjnych. Odpowiedź na interpelację posłanki Pauliny Matysiak przedstawia nowe informacje o harmonogramie i zakresie planowanego przedsięwzięcia.

To nie kontynuacja, a nowy początek

Wbrew powszechnym przypuszczeniom, obecny Portal DOM nie jest kontynuacją prac rozpoczętych przez poprzedniego ministra Waldemara Budę. „We wskazanym okresie nie były prowadzone prace nad Portalem DOM. Portal DOM jest inicjatywą legislacyjną obecnego rządu” – czytamy w odpowiedzi ministerstwa. 7 lutego 2025 roku projekt ustawy, która ma stanowić podstawę prawną uruchomienia portalu, został skierowany do ponownych uzgodnień międzyresortowych i opiniowania.

Taka informacja stawia w nowym świetle wcześniejsze zapowiedzi uruchomienia portalu z początkiem 2024 roku. Oznacza to, iż cały proces rozpoczął się praktycznie od zera wraz ze zmianą rządu.

Kto będzie gromadził dane?

Ministerstwo wyjaśnia, iż zgodnie z projektowaną ustawą, Portal DOM będzie prowadzony przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. System ma korzystać z trzech głównych źródeł danych:

• Informacji z rynku pierwotnego dotyczących umów objętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego
• Danych z rynku pierwotnego dotyczących umów sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych nieobjętych tym obowiązkiem
• Informacji z rynku pierwotnego i wtórnego udostępnianych przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w oparciu o akty notarialne

Co ciekawe, ministerstwo stanowczo odcina się od portalu stateo.pl, wyraźnie podkreślając, iż „nie uczestniczyło w pracach nad portalem stateo.pl”.

Notariusze zgłaszają zastrzeżenia

Choć większość środowisk związanych z rynkiem nieruchomości przyjęła projekt pozytywnie, pewne zastrzeżenia zgłosili notariusze. „Zastrzeżenia względem swojej roli w systemie Portalu DOM zgłosiło jedynie środowisko notariuszy. Uwagi te zostały jednak wyjaśnione we współpracy z Ministerstwem Finansów i Ministerstwem Sprawiedliwości” – czytamy w odpowiedzi.

Szczegóły tych zastrzeżeń nie zostały ujawnione, jednak fakt, iż wymagały one interwencji aż dwóch ministerstw, sugeruje, iż kwestia roli notariuszy w systemie jest złożona i wymaga precyzyjnych regulacji prawnych.

Brak prac technicznych mimo zaawansowanych prac legislacyjnych

Interesującym aspektem ujawnionym w odpowiedzi na interpelację jest informacja, iż nie rozpoczęto jeszcze żadnych prac technicznych nad infrastrukturą informatyczną Portalu DOM. „Zgodnie z projektem ustawy prace zostaną podjęte po wejściu w życie przepisów umożliwiających rozpoczęcie prac nad Portalem DOM. Do czasu wejścia w życie przepisów tego typu działania, a także towarzyszące im wydatki, nie mają podstawy prawnej” – wyjaśnia ministerstwo.

Oznacza to, iż mimo zaawansowanych prac legislacyjnych, nie wiemy jeszcze, jak portal będzie wyglądał od strony technicznej, ani kto będzie jego wykonawcą. Brak jest również informacji o planowanym budżecie przedsięwzięcia.

Kiedy ruszy Portal DOM?

Odpowiedź na pytanie o termin uruchomienia portalu jest zaskakująca. Ministerstwo twierdzi, iż „uruchomienie Portalu DOM nigdy nie było planowane na IV kwartał 2024 r.” Ten termin był jedynie „wstępnym terminem przyjęcia projektu ustawy przez Radę Ministrów proponowanym przez resort.”

Ministerstwo nie podaje jednak nowego, konkretnego terminu uruchomienia portalu. Wskazuje jedynie, iż „prace nad projektem ustawy są prowadzone w tempie i sposób, które gwarantują przejrzystość procesu legislacyjnego i dają możliwość odniesienia się do projektu wszystkim podmiotom zainteresowanym.”

Co dalej z Portalem DOM?

Potrzeba stworzenia centralnej bazy danych o cenach transakcyjnych nieruchomości jest niekwestionowana zarówno przez uczestników rynku, jak i konsumentów. Portal DOM ma szansę stać się ważnym narzędziem zwiększającym transparentność rynku nieruchomości w Polsce.

Jednak na podstawie odpowiedzi ministerstwa można wnioskować, iż do jego uruchomienia jeszcze daleka droga. Najpierw musi zostać uchwalona odpowiednia ustawa, następnie muszą zostać przeprowadzone prace techniczne nad samym portalem, wreszcie musi zostać zorganizowany system gromadzenia danych od deweloperów i notariuszy.

Trudno więc oczekiwać, iż Portal DOM zacznie działać w najbliższych miesiącach. Bardziej prawdopodobne wydaje się, iż będziemy musieli poczekać na to narzędzie co najmniej do końca 2025 roku, o ile proces legislacyjny przebiegnie bez większych przeszkód.