Prefinansowanie jako furtka do nadużyć
Jak zaznaczono, istotą problemu było umożliwienie otrzymania 50% dotacji jako przedpłaty na konto wykonawcy. W opinii ekspertów doprowadziło to do licznych patologii.
„W praktyce było to zaproszenie do stosowania nieuczciwych praktyk, które zidentyfikowaliśmy i przedstawiamy na konferencji prasowej” – mówił Paweł Lachman, prezes PORT PC.
Firmy, które wykorzystywały ten mechanizm, celowo zawyżały ceny urządzeń i usług, dopasowując je do maksymalnych kwot dofinansowania.
„Często instalowały również urządzenia, które nie są dopuszczone do obrotu rynkowego lub nie mają żadnych znaków jakości” – dodał Lachman.
W międzyczasie ogłoszono, iż Czyste Powietrze ruszy w nowej odsłonie już 31 marca. Czy wprowadzone zmiany ograniczą problem nadużyć?
Nieświadomość beneficjentów i niekorzystne umowy
Drugim problemem było nakłanianie beneficjentów o niskich dochodach do podpisywania pełnomocnictw i umów, które w praktyce działały na ich niekorzyść.
„Aby osiągnąć jak największy zysk, minimalizowano nakłady, montując np. pompy ciepła w budynkach bez odpowiednio wykonanej termoizolacji i bez odpowiednich instalacji” – wyjaśnił prezes PORT PC.
Jak zaznaczono, proceder ten przyczynił się do spadku jakości instalacji oraz do strat finansowych ponoszonych przez beneficjentów, którzy wyraźnie zaznaczają swoje niezadowolenie w mediach społecznościowych. Więcej informacji: Pozew zbiorowy przeciwko NFOŚiGW? Wykonawcy i beneficjenci mają dość.
Reakcja ekspertów i oczekiwania wobec państwa
W trakcie konferencji swoje doświadczenia przedstawił prawnik Miłosz Jakubowski.
„Osobiście jesienią ubiegłego roku miałem okazję przeprowadzić serię wywiadów z osobami zaangażowanymi we wdrażanie i wspieranie programu 'Czyste Powietrze’ na różnych szczeblach, w tym w gminach i wojewódzkich funduszach ochrony środowiska” – relacjonował. Jak zaznaczył, wszyscy rozmówcy wskazywali na „ogromną skalę nadużyć ze strony nieuczciwych przedsiębiorców”.
Swoje stanowisko przedstawił również instalator Tomasz Golański.
„O pracę w mojej firmie starało się wiele osób, które odchodziły z poprzednich firm, gdyż nie zgadzały się na niemoralne działania na granicy prawa” – mówił.
Eksperci zgodnie apelują do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska o podjęcie zdecydowanych działań w celu ochrony pokrzywdzonych beneficjentów. Jak zaznaczono, bez interwencji państwa może dojść do spowolnienia transformacji energetycznej oraz pogłębienia ubóstwa energetycznego.
PORT PC podejmuje działania
PORT PC nie chce czekać na reakcję państwa i już teraz uruchamia inicjatywy mające na celu wsparcie pokrzywdzonych. Jak zaznaczono, pierwszym krokiem jest uruchomienie infolinii, gdzie beneficjenci mogą zgłaszać swoje problemy i otrzymać bezpłatną poradę. Drugim działaniem jest opracowanie „Czarnej Księgi” programu „Czyste Powietrze”, w której zostaną opisane konkretne przypadki oszustw i nadużyć.
Zapowiadana jest również publikacja „Białej Księgi”, która ma zawierać rekomendacje zmian w programie „Czyste Powietrze”. Jak zaznaczono, celem jest wyeliminowanie patologii i przywrócenie zaufania do systemu wsparcia dla modernizacji budynków. Nie jest to jedyna inicjatywa, której celem jest poprawa działania programu: Eksperci Forum Energii ostrzegają: bez zmian Czyste Powietrze nie spełni swojej roli.
Źródło: materiały z konferencji prasowej PORT PC.
