Popyt na kawę w Szwecji ma większy wpływ na wylesianie Amazonii niż wołowina

Codzienne wybory konsumentów w Europie mają istotny wpływ na kondycję brazylijskich lasów tropikalnych. Nie zawsze jednak jest to wpływ łatwy do przewidzenia. W Szwecji największym obciążeniem okazuje się zamiłowanie do kawy – koszt aromatycznej filiżanki można by liczyć w utraconych drzewach.

Amazon Footprint Report 2025

Eksperci ze szwedzkiej Politechniki Chalmers, Instytutu Ochrony Środowiska w Sztokholmie oraz WWF przygotowali kompleksowy raport na dotyczący czynników odpowiadających za wylesianie Amazonii. Analiza łączy dane ze zdjęć satelitarnych z danymi o produkcji rolniczej oraz modele globalnej konsumpcji. Zdaniem autorów jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie.

Naukowcy przeanalizowali, które wybory konsumenckie odpowiadają w największym stopniu za dewastację zielonych płuc świata. Pod uwagę wzięto całe łańcuchy dostaw, rozróżniając wpływ lokalnej konsumpcji od tej globalnej.

Przeczytaj więcej: Jak Amazonia traci lasy?

Soja i wołowina jako globalne przyczyny wylesiania

W skali świata najpoważniejszym zagrożeniem dla Amazonii jest popyt na mięso i skóry krów. Ekspansja pastwisk spowolniła w ostatnich dwóch dekadach, ale przez cały czas utrzymuje się na poziomie 1,4 mln ha rocznie. Niestety, zdegradowane pastwiska rzadko przeznaczane są pod ponowne zalesianie – znacznie częściej zostają przekształcone w pola uprawne.

Drugim najistotniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za wylesianie Amazonii jest uprawa soi. Z 8,6 mln ha lasów zdewastowanych w latach 2018-2022, 78 proc. przypadło na produkcję wołowiny, a prawie 5 proc. na uprawę soi. Inne plony, które rywalizują z różnorodnością biologiczną lasów tropikalnych, to m.in. sorgo, ryż, olej palmowy, kawa i kakao. Te ostatnie rozwijane są przede wszystkim w Peru i Ekwadorze, natomiast w brazylijskiej Amazonii głównym czynnikiem presji pozostaje hodowla bydła.

Kawa pod lupą. Szwedzkie wybory a lasy

Autorzy raportu przyjrzeli się bliżej konsumpcji rodaków i doszli do zaskakujących wniosków. Całkowita ilość kawy, którą wypili Szwedzi w 2022 r., miała większy wpływ na wylesianie niż krajowe spożycie wołowiny lub soi. Zamiłowanie do espresso i cappuccino kosztowało dokładnie 331 ha Amazonii – to równowartość 463 boisk piłkarskich.

Na świecie wiele uwagi poświęca się wpływowi produkcji soi i hodowli zwierząt na wylesianie, więc spożycie kawy być może pozostawało dotąd nieco poza radarem – mówi Martin Persson, jeden z autorów raportu.

Szwedzi faktycznie należą do europejskiej czołówki pod względem spożycia kawy – rocznie jest to średnio 12,3 kg per capita (wg danych World Population Review za 2022 r.). Jeszcze więcej piją Litwini (16,8 kg), Estończycy (17,5 kg) oraz Luksemburczycy (22,2 kg).

Może cię zaciekawić: Przy kawie o wodzie, czyli jak powstaje smak w filiżance

Kawa kawie nierówna, czyli co zmienia EUDR?

Autorzy Amazon Footprint Report zwracają uwagę, iż wpływ kawy na wylesianie zależy od pochodzenia ziaren. Unijne rozporządzenie EUDR (EU Deforestation Regulation) ma ograniczyć wprowadzanie na rynek UE produktów, których produkcja wiąże się z niszczeniem lasów. Pierwotnie miało ono zacząć obowiązywać od 30 grudnia 2025 r., ale w minioną środę Parlament Europejski zadecydował o odłożeniu go w czasie o kolejny rok.

Co minutę wycina się lub pali około 100 drzew, aby zaspokoić europejskie zapotrzebowanie na kawę, kakao, wołowinę i inne produkty – przypomniała niemiecka europosłanka S&D, Delara Burkhardt, nawołując do jak najszybszego wprowadzenia regulacji.