1 tydzień temu
Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa w coraz większym stopniu korzystają z rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. Wirtualni asystenci, systemy wspierające kontrole celne oraz zaawansowane narzędzia analityczne to tylko niektóre z narzędzi AI wdrażanych przez resort. Jak wynika z interpelacji poselskiej złożonej przez posłankę Paulinę Matysiak, całkowity koszt tych inwestycji już przekroczył 42 miliony złotych.
Matysiak pyta o strategię wdrażania AI
Posłanka Paulina Matysiak w swojej interpelacji pytała o istnienie strategicznych dokumentów dotyczących wdrażania sztucznej inteligencji w resorcie finansów. Jak się okazało, od początku 2024 roku w Ministerstwie Finansów obowiązuje kompleksowy dokument zatytułowany „Polityka Rozwoju Sztucznej Inteligencji”. Określa on ogólne ramy działania w odniesieniu do systemów AI oraz wynikające z nich wytyczne dla konkretnych obszarów działalności resortu.
Dokument, jak zapewnia ministerstwo, uwzględnia zarówno doświadczenia instytucji, jak i normy wynikające z aktów prawnych oraz opracowania innych państw i organizacji międzynarodowych. Jest również oparty na dorobku naukowym i najlepszych praktykach sektora prywatnego w obszarze AI.
Kaspro i Kasja — wirtualni asystenci skarbówki
Jak wynika z odpowiedzi na interpelację, głównym obszarem zastosowania sztucznej inteligencji w resorcie finansów jest obsługa klienta. Ministerstwo wdrożyło dwa wirtualne narzędzia wspomagające kontakt z obywatelami: chatbota o nazwie „Kaspro” oraz voicebota „Kasja”.
Obydwa rozwiązania zostały zintegrowane z systemem Multikanałowego Centrum Komunikacji (eMCeK). Voicebot automatycznie rozpoznaje zapytania dzwoniących klientów i przekierowuje ich do odpowiedniej kolejki tematycznej. Z kolei chatbot Kaspro udziela odpowiedzi na proste pytania z zakresu podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz usługi Twój e-PIT. W przypadku bardziej skomplikowanych zapytań, przekierowuje użytkownika do konsultanta.
Sztuczna inteligencja na granicy
Drugim kluczowym obszarem zastosowania AI jest wsparcie kontroli celnych. Resort finansów rozwija aplikację OKO, która wspomaga weryfikację przesyłek z wykorzystaniem urządzeń RTG. Zastosowanie sztucznej inteligencji pozwala na automatyczne wykrywanie podejrzanych obiektów w skanowanych paczkach i kontenerach.
Ciekawostką jest, iż aplikacja OKO została pozyskana w ramach konkursu organizowanego przez Ministerstwo Finansów w programie GOVTECH POLSKA, a koszt jej wdrożenia wyniósł 690 tysięcy złotych. Dodatkowo resort wydał 430 tysięcy złotych na niezbędny sprzęt komputerowy oraz ponad 217 tysięcy złotych na rozwój aplikacji.
Walka z nadużyciami podatkowymi pod lupą posłanki
Szczególnie istotny element interpelacji posłanki Matysiak dotyczył wykorzystania sztucznej inteligencji w walce z oszustwami podatkowymi. Parlamentarzystka dopytywała o konkretne narzędzia AI stosowane w identyfikacji i zwalczaniu wyłudzeń VAT, optymalizacji podatkowej czy prania brudnych pieniędzy. Z odpowiedzi wynika, iż Krajowa Administracja Skarbowa wykorzystuje uczenie maszynowe w procesach analitycznych wspomagających wykrywanie nadużyć. W planach jest dalsze rozszerzenie zastosowania modeli językowych w działaniach analitycznych, co może przyczynić się do skuteczniejszego zwalczania przestępstw podatkowych.
Bezpieczeństwo danych na pierwszym miejscu
Resort finansów zapewnia, iż wdrożył System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji zgodny z normą ISO/IEC 27001 oraz Rozporządzeniem Rady Ministrów z maja 2024 roku w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności. Zabezpieczenia są stosowane adekwatnie do wyników szacowania ryzyka, co ma gwarantować odpowiednią ochronę wrażliwych danych podatkowych i osobowych.
AI nie zastąpi pracowników
Co istotne, ministerstwo podkreśla, iż dotychczasowe wdrożenia rozwiązań AI nie wpłynęły na zmniejszenie liczby pracowników. „W Resorcie Finansów AI jest świadomie wdrażana jako narzędzie jedynie wspierające człowieka z założeniem, iż w efekcie ewolucji mogą ulec poszczególne procesy na stanowisku pracy, jednak zawsze preferowanym rozwiązaniem jest inwestycja w pracownika niż zastąpienie go maszyną” – czytamy w odpowiedzi udzielonej przez Juranda Dropa, podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów.
Współpraca z nauką
Ministerstwo Finansów nawiązało również roboczą współpracę z Wydziałem Informatyki Akademii Górniczo-Hutniczej w celu zdefiniowania zadań, w których realizacji potrzebne jest wykorzystanie zaawansowanych algorytmów AI. W lutym bieżącego roku resort zadeklarował także chęć podjęcia współpracy z nowo powołanym Instytutem Badawczym Ideas.
Koszty wdrożenia
Łączny koszt zakupu i rozwoju systemu Multikanałowego Centrum Komunikacji wraz z wirtualnymi asystentami (Kaspro i Kasja) wyniósł ponad 42 miliony złotych. Sam system kosztował niemal 30 milionów, a infrastruktura niemal 12 milionów złotych. Na rozwój Wirtualnego Asystenta Klienta przeznaczono od 2023 roku ponad 770 tysięcy złotych.
Odpowiedź na interpelację posłanki Pauliny Matysiak pokazuje, iż polskie instytucje finansowe stopniowo wdrażają rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, koncentrując się przede wszystkim na poprawie obsługi klienta oraz zwiększeniu skuteczności kontroli celnych. Ministerstwo Finansów jasno deklaruje, iż AI ma wspierać pracowników, a nie ich zastępować.
