Ponad 100 zł rocznie. Nowa opłata być może już w przyszłym roku

Z przecieków medialnych wynikało, iż projekt miał trafić pod obrady Sejmu najpierw przed wakacjami, potem po wakacjach. w tej chwili nowy mozliwy termin to 2025 rok. Najpewniej jednak stanie się to dopiero po wyborach prezydenckich. Obecna koalicja rządząca obawia się, iż ustawę może wetować Prezydent Andrzej Duda. Prezydent już raz zawetował ustawę okołobudżetową w której zapisano 3 mld zł dla mediów publicznych.

Nowy system finansowania mediów publicznych

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji pracuje nad wprowadzeniem nowej, powszechnej opłaty audiowizualnej, która zastąpi dotychczasowy abonament RTV. Ta rewolucyjna zmiana ma na celu zapewnienie bardziej stabilnych i efektywnych źródeł finansowania publicznej telewizji i radia. Proponowana opłata będzie pobierana od wszystkich gospodarstw domowych, bez względu na to, czy korzystają one z tradycyjnych mediów, co oznacza, iż uniknięcie jej będzie niemożliwe.

Według wstępnych informacji, opłata ma wynosić od 8 do 9 zł miesięcznie, co rocznie daje sumę około 100 zł dla wszystkich gospodarstwa domowego. Nowością w systemie poboru opłat będzie udział urzędów skarbowych, które zajmą się ściąganiem należności. Ta zmiana ma usprawnić cały proces i rozwiązać problemy związane z trudnościami w egzekwowaniu abonamentu RTV, z którym borykano się od lat.

Cel nowej opłaty

Inicjatorami wprowadzenia opłaty audiowizualnej są Jan Dworak, były prezes TVP, oraz grupa ekspertów, którzy zaproponowali reformę mającą na celu stabilizację finansową mediów publicznych. Wprowadzenie nowego mechanizmu finansowania może pozwolić na uniezależnienie się nadawców od wpływów z reklam, co w konsekwencji przełoży się na większą autonomię publicznych mediów i poprawę jakości oferowanych treści.

Wyjątki od opłaty

Projekt zakłada jednak pewne zwolnienia. Nowa opłata nie obejmie wszystkich obywateli. Wyłączeni z obowiązku jej płacenia będą osoby o niskich dochodach, bezrobotni, renciści, młodzież do 26. roku życia oraz seniorzy powyżej 75 lat. Ma to na celu złagodzenie obciążeń finansowych dla grup najbardziej narażonych na skutki wzrostu kosztów utrzymania.

Konsekwencje niepłacenia

Nieuiszczenie nowej opłaty audiowizualnej będzie miało poważne konsekwencje. Największą zmianą jest to, iż osoby, które nie opłacą tej należności, nie będą mogły złożyć deklaracji podatkowej PIT. Może to prowadzić do sankcji prawnych, takich jak grzywny, a choćby postępowania karno-skarbowe. Wprowadzenie takiej zależności między opłatą a podatkami ma na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania należności, co w przypadku abonamentu RTV było bardzo problematyczne.

Nowa opłata – co się zmieni w mediach publicznych?

Wprowadzenie opłaty audiowizualnej nie tylko wpłynie na sposób finansowania, ale może także przekształcić ofertę programową mediów publicznych. Stałe i pewne źródło dochodów może pozwolić na produkcję treści wyższej jakości, bez konieczności skupiania się na przyciąganiu reklamodawców. Przykłady innych krajów, takich jak Niemcy czy Francja, pokazują, iż media publiczne z odpowiednim wsparciem finansowym mogą dostarczać zróżnicowane i wartościowe treści, które spełniają potrzeby różnych grup odbiorców.

Opinie na temat reformy

Pomysł wprowadzenia nowej opłaty audiowizualnej wzbudza mieszane uczucia. Zwolennicy reformy podkreślają, iż stabilne finansowanie publicznych mediów jest najważniejsze dla ich niezależności i jakości. Przeciwnicy natomiast obawiają się, iż w praktyce będzie to kolejny podatek, który obciąży wszystkich obywateli, niezależnie od tego, czy korzystają z publicznych mediów.

Porównanie z innymi krajami

Proponowane rozwiązanie przypomina systemy funkcjonujące w innych krajach europejskich. W Niemczech od lat obowiązuje powszechna opłata na rzecz mediów publicznych, niezależnie od tego, czy dana rodzina posiada telewizor. Co miesiąc wynosi ona około 18 euro, co rocznie daje niemal 1000 zł. We Francji opłata za korzystanie z mediów publicznych wynosi około 138 euro rocznie, a w Wielkiej Brytanii – 159 funtów. Polska opłata, która ma wynosić około 100 zł rocznie, będzie jedną z niższych w Europie.

Aktualne stawki abonamentu RTV

Obecnie abonament RTV wynosi 27,30 zł miesięcznie za odbiornik telewizyjny i 8,70 zł za radioodbiornik. Uiszczający opłatę z góry na cały rok mogą skorzystać z 10-procentowej zniżki. Chociaż abonament w obecnej formie obowiązuje do 2025 roku, wiele osób wciąż unika jego płacenia, co generuje poważne problemy z egzekwowaniem należności.

Porównanie starego systemu z nowym

Obecny system abonamentu RTV spotykał się z krytyką ze względu na trudności w jego egzekwowaniu oraz nieadekwatność do współczesnych form konsumpcji treści medialnych. Wiele osób korzysta z usług streamingowych, nie oglądając telewizji tradycyjnej, co sprawia, iż abonament RTV wydaje się przestarzały. Nowa opłata audiowizualna miałaby ten problem rozwiązać, wprowadzając jednolity i prosty system, w którym każdy płaciłby tyle samo, niezależnie od sposobu konsumpcji mediów.

Historia abonamentu RTV

Abonament RTV w Polsce został wprowadzony w latach 50. XX wieku. Jego głównym celem było finansowanie budowy i rozwoju infrastruktury radiowo-telewizyjnej w PRL. Po transformacji ustrojowej w latach 90. abonament zmienił swoje funkcje, stając się źródłem finansowania TVP i Polskiego Radia. W ostatnich latach jednak jego ściągalność gwałtownie spadała, co wymusiło konieczność reformy.

Nowy system opłaty audiowizualnej ma szansę rozwiązać te problemy i zapewnić mediom publicznym stabilne finansowanie na przyszłość. Jak informują przedstawiciele Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, projekt reformy jest na etapie konsultacji, więc ostateczny kształt przepisów może jeszcze ulec zmianie, zanim wejdzie w życie.