Eksperci EHPA wskazują trzy główne przyczyny spadku:
- Zmiany w systemach wsparcia rządowego, które osłabiły zaufanie konsumentów.
- Kryzys gospodarczy i wysoka inflacja, ograniczające budżety gospodarstw domowych.
- Niskie ceny dotowanego gazu, które sprawiły, iż ogrzewanie gazowe pozostało konkurencyjne cenowo.
Jednak każdy kraj zmagał się z nieco innymi wyzwaniami. Przyjrzyjmy się bliżej przyczynom spadków przedstawionym w raporcie dla Polski i pozostałych rynków:
Polska: wzrost kosztów energii i problemy z dotacjami uderzyły w rynek
Według analizy EHPA w Polsce sprzedaż pomp ciepła spadła z powodu trzech głównych czynników:
- Wzrost cen energii elektrycznej: mimo zamrożenia cen prądu sytuacja na rynku energii elektrycznej – przy jednoczesnym utrzymaniu dopłat do gazu – wpłynęła na decyzje konsumenckie, ogrzewanie gazowe pozostało tańszą alternatywą.
- Problemy z programem „Czyste Powietrze”: Błędnie zarządzany system dotacji doprowadził do licznych przypadków oszustw i instalacji niskiej jakości, co podważyło zaufanie konsumentów do pomp ciepła. Udział wniosków o dofinansowanie na pompy ciepła spadł z 63% w 2022 r. do 23% w 2024 r., podczas gdy preferencje przesunęły się w stronę kotłów na biomasę (wzrost z 15% do 53%).
- Zmiana przepisów technicznych: Nowe wymagania dla urządzeń objętych dopłatami wykluczyły część wysokiej jakości pomp ciepła z listy kwalifikujących się produktów. Wymusiło to kosztowne ponowne testy certyfikacyjne, co dodatkowo ograniczyło wybór dostępnych urządzeń.
Pod koniec 2024 r. poprawiła się relacja cenowa między prądem a gazem, ale konsumenci pozostają ostrożni. Nagłe wstrzymanie dotacji „Czyste Powietrze” w końcówce roku dodatkowo pogłębiło niepewność. Odbudowa rynku w 2025 r. zależy od stabilności polityki wsparcia.
Pozostałe kraje: problemy z regulacjami, wysokie koszty i tani gaz
Niemcy – spadek o 46%
Największy spadek sprzedaży pomp ciepła w Europie nastąpił w Niemczech. Główne przyczyny to niepewność regulacyjna związana z gminnymi planami ciepłowniczymi oraz niewystarczająca świadomość dostępnych dotacji. Sektor inwestował w nowe moce produkcyjne, ale teraz musi ograniczać działalność. Przyszłość rynku zależy od stabilizacji polityki.
Francja – spadek o 39%
Sprzedaż pomp ciepła we Francji spadła z powodu problemów ekonomicznych oraz niepewności wokół programu MaPrimeRénov’. Niestabilność wsparcia finansowego i wysokie ceny energii elektrycznej zniechęciły konsumentów. Nadzieję na odbicie daje stabilizacja cen prądu od lutego 2025 r.
Włochy – spadek o 3-5%
Segment pomp powietrze-powietrze rósł dwucyfrowo, ale inne technologie straciły choćby 40% sprzedaży, głównie przez zakończenie programu Superbonus. Oczekiwany dalszy regres w 2025 r. zależy od przyszłości ulg podatkowych.
Holandia – spadek o 27%
Sprzedaż pomp ciepła w Holandii spadła przez zmniejszenie dotacji i niepewność gospodarczą. Mimo wszystko rząd przez cały czas dąży do zwiększenia udziału pomp ciepła w ogrzewaniu budynków do 2030 r. Ożywienie wymaga stabilnych przepisów.
Belgia – spadek o 40-60%
Wysokie ceny energii elektrycznej (4-krotnie wyższe niż gazu) sprawiły, iż pompy ciepła stały się mniej atrakcyjne. Dodatkowo media rozpowszechniały niekorzystne informacje na temat ich efektywności. Niepewność w sprawie podatków i regulacji jeszcze bardziej osłabiła popyt.
Szwecja – spadek o 20-54%
Głównym powodem były wysokie stany magazynowe u sprzedawców i niskie tempo budowy nowych domów. W II połowie roku nastąpiło ożywienie w segmencie pomp powietrze-woda, co daje nadzieję na stabilizację rynku.
Norwegia – spadek w większości kategorii
Niższe ceny energii elektrycznej osłabiły zainteresowanie pompami ciepła. Dodatkowo wprowadzono dotacje na prąd, co jeszcze bardziej wydłużyło okres zwrotu z inwestycji.
Dania – spadek o 36%
Tani gaz i wysoka inflacja zmniejszyły zainteresowanie pompami ciepła. Mimo dostępnych dotacji konsumenci uznali je za zbyt kosztowne.
Finlandia – spadek o 13,7%
Największy wpływ miało spowolnienie sektora budowlanego i wysokie stopy procentowe. Jednak duży rynek pomp ciepła w Finlandii może liczyć na stabilizację w przyszłości.
Hiszpania – spadek o 5,5%
Spadek był umiarkowany, głównie przez wolne tempo renowacji budynków i rosnące koszty życia.
Austria – stabilizacja rynku
Po słabym początku roku popyt się odbudował, zwłaszcza w drugiej połowie 2024 r. najważniejsze znaczenie miały atrakcyjne dotacje, sięgające choćby 75-100% kosztów instalacji.
Wielka Brytania – wzrost o 63%
Jako jedyny kraj z pozytywnym wynikiem, UK odnotowała duży wzrost sprzedaży pomp ciepła dzięki programowi Boiler Upgrade Scheme oraz ulgom na szkolenia dla instalatorów.
Podsumowanie: przyszłość rynku pomp ciepła
Eksperci EHPA podkreślają, iż dalszy rozwój pomp ciepła w Europie wymaga:
- Stabilnych polityk wsparcia, eliminujących niepewność regulacyjną.
- Obniżenia podatków na prąd, aby wyrównać różnice w kosztach z gazem.
- Wsparcia dla sektora budowlanego, który napędza popyt na nowe instalacje.
- Lepszej kontroli jakości dotowanych instalacji, aby uniknąć problemów jak w Polsce.
Chociaż 2024 r. był trudnym rokiem dla branży, przy odpowiednich działaniach rynki mogą powrócić na ścieżkę wzrostu.
Zobacz również:
- Sprzedaż pomp ciepła w Europie spadła: ponad 4000 osób bez pracy
Źródło: EHPA.
