Polska usuwa ostatnie miejskie „Hot Spoty” z listy HELCOM. Znaczący sukces w oczyszczaniu ścieków komunalnych

Komisja Helsińska (HELCOM) zatwierdziła usunięcie pięciu ostatnich miejskich punktów zanieczyszczeń (tzw. „Hot Spotów”) z Polski z oficjalnej listy najbardziej problematycznych źródeł zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego. Decyzja dotyczy oczyszczalni ścieków komunalnych w Katowicach, Gliwicach, Bytomie, Łodzi i Wrocławiu.

28 marca 2025 roku, po przeanalizowaniu i zatwierdzeniu raportu przedłożonego przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Komisja Helsińska oficjalnie potwierdziła usunięcie tych obiektów z listy.

„Jesteśmy bardzo zadowoleni z tego polskiego sukcesu, który świadczy o ogólnym powodzeniu prac nad punktami zapalnymi w ramach Wspólnego Kompleksowego Programu Działań Środowiskowych dla Morza Bałtyckiego (JCP), zapoczątkowanego w 1992 roku” – komentuje Rüdiger Strempel, Sekretarz Wykonawczy HELCOM.

Polska osiągnęła znaczący postęp w oczyszczaniu ścieków komunalnych, szczególnie dzięki wdrożeniu Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Poprzednie usunięcie polskich punktów z listy miało miejsce w 2015 roku, po zakończeniu modernizacji oczyszczalni ścieków w Warszawie, Poznaniu i Krakowie.

„W imieniu Wód Polskich chciałabym podziękować wszystkim krajowym i międzynarodowym partnerom zaangażowanym we współpracę, która doprowadziła do tego ważnego osiągnięcia. Jest to wynik konsekwentnych inwestycji, modernizacji infrastruktury i wspólnych wysiłków na rzecz ochrony Morza Bałtyckiego, a także wyraźny dowód skutecznej współpracy międzynarodowej w regionie Morza Bałtyckiego” – podkreśla Alicja Michalik-Kucińska, zastępca prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Z pierwotnej listy 162 znaczących punktów zanieczyszczeń zidentyfikowanych w zlewni Morza Bałtyckiego pozostało już tylko 35 obiektów. w tej chwili na liście punktów zapalnych HELCOM znajduje się jedynie dziewięć miejskich punktów zapalnych, zlokalizowanych na Łotwie (2), w Rosji (2), na Białorusi (3), na Ukrainie (1) i w Czechach (1).

Aby usunąć pozostałe „Hot Spoty” z listy, konieczne jest wykazanie, iż spełniają one regionalnie zdefiniowane kryteria, w tym przypadku dotyczące jakości oczyszczonych ścieków i ich wpływu na wody powierzchniowe poniżej zrzutu. Dla oczyszczalni ścieków komunalnych obejmuje to zgodność z zaleceniem HELCOM 28/E dotyczącym oczyszczania ścieków komunalnych, które określa parametry dla pięciodniowego biologicznego zapotrzebowania na tlen (BZT5), azotu ogólnego (TN) i fosforu ogólnego (TP). Dodatkowo wymagana jest zgodność z zaleceniem HELCOM 38/1 dotyczącym gospodarowania osadami ściekowymi.

Lista „Hot Spotów” HELCOM została ustanowiona w 1992 roku przez Komisję Helsińską, aby zwrócić uwagę na najważniejsze źródła zanieczyszczeń wpływające na jakość wód Morza Bałtyckiego. Wśród nich znalazły się duże aglomeracje z niewystarczającym gospodarowaniem ściekami (komunalne źródła punktowe), obszary przemysłowe i obszary intensywnego rolnictwa. Na mocy Konwencji Helsińskiej, Umawiające się Strony są zobowiązane do podjęcia działań w celu usunięcia punktów zapalnych z listy.

Usunięcie ostatnich pięciu punktów z Polski świadczy o znaczącym postępie w krajowej gospodarce wodno-ściekowej i stanowi istotny wkład w poprawę stanu ekologicznego Morza Bałtyckiego. Osiągnięcie to podkreśla skuteczność długoterminowych programów inwestycyjnych w infrastrukturę ochrony środowiska oraz wartość międzynarodowej współpracy na rzecz ochrony wspólnych zasobów wodnych.

Źródło: Helcom, własne