4 miesięcy temu
Rada Samorządu Rejonu Trockiego przegłosowała likwidację polskiego Gimnazjum im. Longina Kołomowskiego w Płukniu. To już druga placówka oświatowa zlikwidowana w rejonie w przeciągu kilku tygodni. Walka o szkołę trwała od 2022 r.
W czwartek Rada Samorządu Rejonu Trockiego w czwartek 25 kwietnie przegłosowała likwidację polskiego Gimnazjum im. Longina Komołowskiego w Połukniu jako odrebnej jednostki organizacyjnej. Za głosowała koalicja złożona ze Związku Ojczyzny-Litewskich Chrześcijańskich Demokratów (TS-LKD), Ruchu Liberałów (LSRL) i Litewskiego Związku Rolników i Zielonych (LVŽS). Dwie pierwsze tworzą na poziomie parlamentarnym koalicję rządzącą całą Litwą. Przeciw wystąpili radni Akcji Wyborczej Polaków na Litwie-Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR) i Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej (LSDP). Gimnazjum to w nomenklaturze litewskiej pełna szkoła od pierwszej do maturalnej klasy. Zgodnie z decyzją rady szkoła ma stać się filią polskiego Gimnazjum im. Jana Sienkiewicza w podwileńskim Landwarowie, oddalonego o ok. 20 km. Miesiąc temu, 28 marca, Rada Samorządu Rejonu Trockiego zignorowała prośby rodziców uczniów Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach i podjęła decyzję o jej reorganizacji. Od nowego roku szkolnego szkoła ta ma zostać filią Gimnazjum w Trokach i będzie zdegradowana ze szkoły prowadzącej nauczanie w klasach 1-10 do szkoły 8-letniej.
Na początku posiedzenia Rady broniąca placówki oświatowej sześcioosobowa opozycyjna frakcja radnych z ramienia Akcji Wyborczej Polaków na Litwie-Związku Chrześcijańskich Rodzin apelowała do pozostałych radnych o wykreślenie z porządku obrad kwestii reorganizacji szkoły w Połukniu. Powołała się na fakt, iż sprawa sądowa ws. szkoły pozostało w toku i na razie reorganizacja szkoły jest przez sąd wstrzymana. Na co wicemer Jonas Kietavičius odpowiedział, iż planowane dziś przyjęcie decyzji o reorganizacji szkoły nie będzie sprzeczne z prawem, a sprzeczna z prawem byłaby realizacja tej decyzji.
W rozmowie z portalem „Kresy.pl” dyrektor Gimnazjum w Połukniu Krasowska podkreśliła, iż rada rejonowa podjęła decyzję o likwidacji placówki mimo, iż wciąż obowiązują środki tymczasowe ustanowione przez sąd administracyjny. Po pierwszej decyzji o likwidacji gimnazjum z 31 marca 2022 r. przedstawiciele rodziców złożyli bowiem skargę do sądu, który w maju 2022 r. zdecydował się właśnie zawiesić wykonanie tej decyzji do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.
Obecnie przed sądami toczą się łącznie trzy postępowania w sprawie polskiego Gimnazjum im. Komołowskiego. Jedno dotyczy decyzji administracji rejonowej o wykreśleniu dzieci ze szkoły z rejestru uczniów. Drugie, dotyczące generalnej decyzji samorządu rejonowego o reorganizacji sieci szkół, skończyło się już wyrokiem niekorzystnym dla społeczności szkolnej, na co ta zareagowała złożeniem apelacji. Przy czym ciągle nie zostały uchylone środki tymczasowe wydane w tej sprawie, a sąd zwrócił się do zainteresowanych o opinie. Termin na jej przekazanie został wyznaczony na 28 maja, a jak przekazała naszemu portalowi dyrektor placówki w Połukniu apelujący są oczywiście za utrzymaniem środków tymczasowych na czas postępowania apelacyjnego.
Mimo to rada rejonu postanowiła prowadzić procedurę likwidacyjną jeszcze przed zakończeniem stosownej procedury formalno-prawnej. Krasowska oceniła to jako złamanie prawa i uznała, iż przedstawiciele społeczności szkolnej zdecydują się najpewniej na zaskarżenie do sądu administracyjnego także i tej decyzji rady.
Decyzję litewskich samorządowców skomentował wicemarszałek Sejmu RP, Krzysztof Bosak:
Na 30-lecie traktatu o stosunkach dobrosąsiedzkich z Polską litewski samorząd pozbawił samodzielności kolejną, dobrą polską szkołę, łamiąc przy okazji nakaz litewskiego sądu, który wstrzymał to do czasu prawomocnego rozpatrzenia skargi.
Zauważyliście jakieś reakcje w Polsce? https://t.co/WzLrgIS8ZE
— Krzysztof Bosak ???????? (@krzysztofbosak) April 26, 2024
Walka o polskie gimnazjum w Płukniu
Władze rejonu trockiego już w marcu 2022 r. planowały degradację statusu i przekształcenie w filie Szkoły Podstawowej im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach (79 uczniów) i Gimnazjum im. Longina Komołowskiego w Połukniu (109 uczniów). Obie szkoły nauczające w języku polskim są dobrze wyposażone i wciąż się rozwijają. Zmiany są motywowane zapisami rządowego programu „Szkoły Tysiąclecia”, który nakazuje likwidację lub przekształcenie szkół uczących mniej niż 60 uczniów i zabrania tworzenia klas, do których będzie uczęszczać mniej niż 8 uczniów, a także rzekomą oszczędnością środków samorządowych. Warto zauważyć, iż obie polskie placówki spełniają wymóg posiadania 60 podopiecznych, natomiast zapis o minimalnej ilości 8 uczniów w klasie nie dotyczy szkół mniejszości narodowych. Natomiast w kwestii funduszy, jak zapewniała na spotkaniu dotyczącym gimnazjum w Połukniu radna Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Związku Chrześcijańskich Rodzin Teresa Sołowiowa, szkoła jest w dużej mierze finansowana ze środków Rzeczypospolitej Polskiej, więc nie może być mowy o niepotrzebnych wydatkach samorządu trockiego. Decyzja spotkała się z silnym oporem Polaków na Litwie oraz nad Wisłą, rodaków wspierały między innymi posłowie z ramienia Ruchu Narodowego, konfederacji oraz działacze Młodzieży Wszechpolskiej.
W środę 4 maja 2022 r., Wileński Okręgowy Sąd Administracyjny zastosował środek zapobiegawczy i zawiesił decyzję Rady Samorządu Rejonu Trockiego w sprawie polskich szkół. Co interesujące sąd podjął decyzję na dzień przed planowanym przjazdem Andrzeja Dudy na Litwę. Prezydent Polski ma wziąć udział w uroczystym otwarciu gazowego interkonektora Polska-Litwa oraz zamierza odwiedzić Wilno. Jednakże nie ma informacji czy Andrzej Duda podejmie temat sytuacji Polaków na Litwie. Ponadto Intergrupa do spraw Tradycji Mniejszości Narodowych i Językowych w Parlamencie Europejskim udzieliła poparcia Polakom. Kierownictwo grupy wystosowało list w obronie polskich szkół do Samorządu Rejonu Trockiego oraz naczelnych władz Republiki Litewskiej. Z inicjatywy posłów z Akcji Wyborczej Polaków na Litwie-Związku Chrześcijańskich Rodzin zjednoczyła się grupa 43 parlamentarzystów, która skierowała list do prezydenta, premiera oraz ministra oświaty Litwy.
Jednakże strona litewska nie dawała za wygraną, we wrześniu 2022 r. władze Rejonu Trockiego rozwiązały dwie najstarsze klasy w polskim Gimnazjum w Połukniu. Rozwiązanie klas jest umotywowane zbyt małą liczbą uczniów, w związku z czym według litewskich przepisów nie przysługuje im finansowanie ze strony ministerstwa edukacji, mogą jednak otrzymywać finanse od samorządu, jak ma to miejsce w rejonach solecznickim i wileńskim. Mer rejonu Andrius Šatevičius chciałby, aby uczniowie rozwiązanych klas stali się formalnie wychowankami Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Landwarowie, a fizycznie dalej uczęszczali na zajęcia do szkoły w Połukniu. Według społeczności szkolnej to krok w kierunku faktycznego zamknięcia placówki. „Moim zdaniem to likwidacja szkoły, chociaż mówią, iż to nieprawda. Smutno jest, tym bardziej iż o tę szkołę długo walczyliśmy” — stwierdziła uczennica XI klasy Gabriela Zapolska.
