Nowe wyzwania i cele dla polskich badań w Europie
W Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), poświęcona przyszłości badań naukowych i innowacji w kontekście Horyzontu Europa oraz przygotowań do 10. Programu Ramowego Unii Europejskiej. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli firm, uczelni, instytucji naukowych i badawczych, a także organizacji publicznych i prywatnych.
Dzisiejsze wydarzenie to nie tylko przestrzeń do wymiany wiedzy, ale to także czas na refleksję, abyśmy się zastanowili, w którym kierunku nasz kraj i Wspólnota Europejska powinny się rozwijać oraz jak kształtować naszą przyszłość, szczególnie w obszarze badań i rozwoju.
– prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR
10. Program Ramowy – rekordowy budżet i nowe priorytety
Komisja Europejska zaproponowała budżet 175 mld euro na 10. Program Ramowy, niemal dwukrotnie wyższy niż obecna edycja. Środki te mają być przeznaczone na cztery główne priorytety: odporność, bezpieczeństwo (w tym przemysł zbrojeniowy i kosmiczny), technologie cyfrowe, transformację energetyczną i dekarbonizację oraz zdrowie, biotechnologię, rolnictwo i biogospodarkę.
Programy krajowe i europejskie ze sobą nie konkurują. Te środki są komplementarne, a projekty wzajemnie się wzmacniają. Udział polskich jednostek w programach europejskich nie tylko przynosi korzyści finansowe, ale przede wszystkim podnosi jakość badań, zwiększa kompetencje zespołów i otwiera drzwi do międzynarodowej współpracy.
– dr Karolina Zioło-Pużuk, sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Polska w Horyzoncie Europa – osiągnięcia i wyzwania
Polskie organizacje są aktywne w programie Horyzont Europa – 693 podmioty realizują w tej chwili 1530 projektów na łączną kwotę 823,1 mln euro. Największe dofinansowanie trafia do projektów z II Filaru (Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa) oraz Filaru I (Doskonała baza naukowa). Jednak Polska zajmuje dopiero 14. miejsce w UE pod względem udziału w programie.
Obserwujemy znaczący wzrost blisko 120% jeżeli chodzi o poziom dofinansowania. Podobnie jest z liczbą projektów – tych jest o 30% więcej, a umiarkowanie lepiej jeżeli chodzi o liczbę koordynacji. Ale o ile spojrzymy na ranking państw Unii Europejskiej to jesteśmy dopiero na 14. pozycji jeżeli chodzi o udział w programie Horyzont Europa.
– dr Piotr Świerczyński, p.o. dyrektor Działu Krajowego Punktu Kontaktowego w NCBR
Dyskusja o roli Polski w nowym programie ramowym
Podczas debaty eksperci wskazywali na mocne strony polskiej nauki – kapitał ludzki, kompetencje w technologiach cyfrowych i naukach medycznych – oraz wyzwania, takie jak ograniczona infrastruktura, potrzeba lepszej mobilności i profesjonalizacji wsparcia dla naukowców oraz przedsiębiorstw.
Chcemy, aby Polska miała coraz większy udział w programach ramowych – zarówno ten ilościowy, jak i jakościowy. Chcemy, aby program wpływał na konkurencyjność i innowacyjność polskiej i europejskiej gospodarki. Chcemy również, aby program wpływał na bezpieczeństwo Polski.
– Bożena Lublińska-Kasprzak, zastępczyni dyrektora NCBR
Wskazano również na potrzebę koncentracji działań na strategicznych obszarach, lepszej synergii nauki, przemysłu i administracji oraz wsparcia dla umiędzynarodowienia polskich naukowców.
Rekomendacje i dobre praktyki
Wśród rekomendacji znalazły się: budowanie współpracy silnych ośrodków, aktywizacja kandydatów do projektów, umiędzynarodowienie naukowców, udział w europejskich stowarzyszeniach oraz inwestycje w profesjonalizację zespołów wsparcia badań.
Kluczowa jest profesjonalizacja biur wsparcia badań i inwestycja w managerów badań i innowacji – zatrudnianie profesjonalistów, którzy będą wspierać w przygotowaniu wniosków projektowych. Bez firm nie mamy szans na osiągnięcie sukcesu w programie.
– dr Piotr Świerczyński
Źródło: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
