Czas inwestycji – system energetyczny potrzebuje kierunku
W Polsce zakończyły się wybory prezydenckie, ale strategiczne decyzje dotyczące przyszłości sektora energetycznego – w tym budowy nowych mocy wytwórczych czy modernizacji ciepłownictwa – wciąż nie zapadły. przez cały czas oczekujemy na rewizję Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) oraz strategię dla sektora ciepłowniczego. W odpowiedzi na potrzebę pogłębionej debaty, Forum Energii opublikowało raport „Czas inwestycji. Wnioski z modelowania systemu energetycznego Polski do 2040 r.”.
Celem publikacji jest włączenie się w dyskusję nad planowaniem strategicznym z wykorzystaniem wyników modelowania przygotowanego z pomocą narzędzia Zefir – opracowanego w Narodowym Centrum Badań Jądrowych i rozwijanego przez Enercode we współpracy z Forum Energii. Narzędzie to analizuje zintegrowany system energetyczny Polski w ujęciu godzinowym, obejmując elektroenergetykę, ciepłownictwo i ogrzewnictwo.
– Zefir umożliwia przeprowadzanie złożonych symulacji transformacji energetycznej Polski w ujęciu godzinowym, co pozwala na ocenę skutków opóźnień inwestycyjnych czy zmian regulacyjnych oraz identyfikację ryzyk związanych z niską elastycznością systemu i brakiem integracji sektorowej – podkreśla Jędrzej Wójcik, Koordynator Programu Elektroenergetyka w Forum Energii.
Główny wniosek: Polska potrzebuje dwóch dekad intensywnych inwestycji
Z modelowania wynika, iż aby zbudować nowoczesny, stabilny system energetyczny i rozwinąć zielony wodór, elektryfikację transportu i ciepłownictwa, Polska musi zainwestować jeszcze w tej dekadzie w ok. 56 GW nowych mocy, z czego 46 GW powinny stanowić odnawialne źródła energii. Potrzebne będzie także uruchomienie 17 GW magazynów energii o pojemności 70 GWh. Do 2040 roku całkowita skala inwestycji może przekroczyć 100 GW względem obecnych mocy wytwórczych.
Taka skala działań wymaga usunięcia barier administracyjnych, zwłaszcza dla lądowej energetyki wiatrowej, oraz wsparcia dla krajowej produkcji technologii – m.in. magazynów energii i pomp ciepła. To wyzwanie, ale i ogromna szansa gospodarcza: na rozwój łańcuchów dostaw, innowacji i miejsc pracy.
Węgiel w odwrocie, gaz w roli pomocniczej
Z analiz Forum Energii wynika, iż od 2035 roku węgiel może mieć już tylko marginalne znaczenie w elektroenergetyce i ciepłownictwie. Realizacja takiego scenariusza pozwoliłaby ograniczyć dopłaty do górnictwa choćby o 60 mld zł w porównaniu do aktywnego scenariusza WAM z KPEiK (2024).
Mimo to konieczna będzie budowa dodatkowych ok. 10 GW elastycznych jednostek gazowych – oprócz tych już zakontraktowanych. Będą one wsparciem w sytuacjach deficytu OZE, ale nie powinny być fundamentem systemu. To właśnie magazyny energii oraz elastyczność popytu mają zapewnić równowagę w systemie – przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia gazu, który w przyszłości może być zastępowany krajowym biometanem.
Uruchomienie inwestycji wymaga reform
Aby transformacja była skuteczna, konieczne jest usunięcie barier dla rozwoju OZE, szczególnie dla wiatraków na lądzie. Potrzebna jest też rewizja umowy społecznej z górnikami – zapotrzebowanie na węgiel może spadać szybciej niż przewiduje obecny scenariusz WAM.
W dłuższej perspektywie rozwój morskiej energetyki wiatrowej oraz dalsze wsparcie magazynów pozwolą bilansować system i zmniejszyć zależność od importu paliw kopalnych. OZE umożliwią szybszą elektryfikację ogrzewania, transportu i ciepłownictwa – a to ograniczy import ropy, gazu i węgla.
– Transformacja musi być zintegrowana – obejmować elektroenergetykę, transport, ciepłownictwo, przemysł i sektor wodorowy. Niezbędne jest efektywne wykorzystanie środków publicznych, m.in. na termomodernizację, rozwój pomp ciepła i modernizację sieci ciepłowniczych. Potrzebne są też uproszczenia procedur, uwolnienie mocy przyłączeniowych i nowe mechanizmy, np. aukcje – podkreśla Tobiasz Adamczewski, wiceprezes Forum Energii.
Zobacz również:- Eksperci Forum Energii ostrzegają: bez zmian Czyste Powietrze nie spełni swojej roli
- Jak może wyglądać energetyczna przyszłość Warszawy? Forum Energii przedstawia trzy scenariusze
Źródło: Forum Energii
