Główne bariery dla rozwoju paliw odnawialnych i niskoemisyjnych
Komisja Europejska wskazuje, iż Unia Europejska posiada solidne ramy regulacyjne, takie jak rozporządzenia ReFuelEU Aviation i FuelEU Maritime, mające na celu zwiększenie wykorzystania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w lotnictwie i transporcie morskim. Obecne prognozy pokazują, iż UE jest na dobrej drodze do realizacji celów na lata 2025–2029, jednak po 2030 roku pojawiają się wyzwania związane z niedostatecznym planowaniem inwestycji, zwłaszcza w produkcję e-paliw. Brak ostatecznych decyzji inwestycyjnych w duże projekty e-paliw może zagrozić osiągnięciu celów na 2030 rok.
Do głównych barier należą wysokie koszty początkowe, ryzyko technologiczne oraz niedopasowanie oczekiwań pomiędzy producentami a odbiorcami paliw co do długości umów. Linie lotnicze i firmy żeglugowe niechętnie podpisują długoterminowe kontrakty, obawiając się ryzyka konkurencyjnego.
Dostęp do surowców i rozwój technologii
Produkcja zaawansowanych biopaliw i e-paliw napotyka na ograniczoną podaż surowców biologicznych, konkurencję z innymi sektorami oraz niepewność inwestycyjną. w tej chwili większość zrównoważonych paliw lotniczych powstaje z odpadów olejowych i tłuszczów, a inne technologie są wdrażane na niewielką skalę. Produkcja e-paliw ograniczona jest przez niedostateczną dostępność zielonego wodoru oraz dwutlenku węgla w odpowiedniej skali.
Komisja podkreśla konieczność zwiększenia inwestycji w nowe technologie, rozwój systemów zbierania surowców oraz budowę nowych łańcuchów dostaw.
Plan inwestycyjny STIP – instrumenty wsparcia
Plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonego transportu (STIP) potwierdza wsparcie Komisji dla transformacji sektora transportu. Oczekuje się, iż do końca 2027 roku środki UE uruchomią co najmniej 2,9 mld euro na inwestycje w paliwa odnawialne i niskoemisyjne. Wśród kluczowych instrumentów wymieniono:
- Fundusz Innowacyjny: 153 mln euro na projekty syntetycznych paliw lotniczych i 293 mln euro na paliwa żeglugowe (nabór 2024).
- Bank Wodoru: 300 mln euro na wsparcie produkcji zrównoważonych paliw lotniczych i wodnych (nabór grudzień 2025).
- InvestEU: około 2 mld euro na inwestycje w paliwa alternatywne do 2027 roku.
- Program „Horyzont Europa”: 133 mln euro na projekty badawcze i innowacyjne związane z paliwami odnawialnymi.
Dodatkowo Komisja planuje uruchomienie koalicji na rzecz wczesnego wdrożenia eSAF z budżetem co najmniej 500 mln euro oraz stworzenie mechanizmu wspierającego podwójne aukcje dla eSAF na poziomie UE.
Koordynacja wsparcia i warunki inwestycyjne
Komisja zamierza poprawić koordynację wsparcia rynkowego pomiędzy państwami członkowskimi, uruchamiając koalicję eSAF do końca 2025 roku i wspierając wspólne projekty pilotażowe. Planuje także dostosowanie zachęt w ramach dyrektywy OZE oraz FuelEU Maritime, a także rozważa utworzenie ważnego projektu IPCEI dla alternatywnych paliw transportowych.
W ramach STIP przewidziano uproszczenie procedur raportowania, certyfikacji i identyfikowalności. Komisja rozważa także wykorzystanie umów PPA oraz porozumień trójstronnych w celu ograniczenia ryzyka inwestycyjnego i zwiększenia handlu biometanem.
Wsparcie dla innych sektorów transportu
Chociaż STIP koncentruje się na lotnictwie i transporcie morskim, Komisja realizuje strategie dla sektora drogowego i kolejowego. W transporcie drogowym rozwijane są normy emisji CO₂ i infrastruktura dla paliw alternatywnych, natomiast w sektorze kolejowym wsparcie obejmuje inwestycje w infrastrukturę i rozwój kolei dużych prędkości.
Korzyści dla sektora transportu i producentów paliw
Plan STIP ma na celu przyspieszenie transformacji sektora transportu w kierunku niskoemisyjnym, zwiększenie zaufania inwestorów, wsparcie pierwszych zakładów produkcyjnych i budowanie przewagi konkurencyjnej unijnych producentów paliw.
Wpływ na regulacje międzynarodowe
Komisja Europejska kontynuuje działania na rzecz harmonizacji norm dotyczących paliw odnawialnych na poziomie europejskim i globalnym, współpracując m.in. z Międzynarodową Organizacją Morską (IMO). Wszystkie paliwa wprowadzane na rynek UE muszą spełniać wymogi dyrektywy OZE i są monitorowane pod kątem zrównoważonego rozwoju.
Wsparcie innowacji
Unia Europejska jest liderem w dziedzinie innowacji paliw odnawialnych, posiadając ponad 60% światowych patentów w tym sektorze. STIP wspiera badania i rozwój poprzez programy „Horyzont Europa” oraz Europejską Radę ds. Innowacji, przeznaczając znaczne środki na projekty badawczo-rozwojowe oraz ograniczanie ryzyka technologicznego.
Zobacz również:
- Dekarbonizacja motoryzacji: elektryfikacja i paliwa odnawialne – duet nie do zastąpienia
Źródło: Komisja Europejska
