PILNE: Mieszkania komunalne pod lupą rządu. Kto zapłaci więcej? Seniorzy bezpieczni.

W 2025 roku dziesiątki tysięcy Polaków zamieszkałych w lokalach komunalnych i społecznych staje w obliczu rewolucyjnych zmian. Ministerstwo Finansów i Gospodarki, pod kierownictwem wiceministra Tomasza Lewandowskiego, wprowadza bezprecedensowe kontrole dochodów najemców. To koniec z sytuacjami, gdzie osoby o wysokich zarobkach płacą symboliczne czynsze, blokując mieszkania naprawdę potrzebującym. Nowe regulacje mają uszczelnić system, zwiększyć jego sprawiedliwość i uwolnić zasoby dla tych, którzy najbardziej ich potrzebują. Czy Twoja pensja wzrosła w ostatnich latach? jeżeli tak, możesz spodziewać się, iż niedługo Twoje zarobki trafią pod lupę urzędników, co może oznaczać jedno: proporcjonalną podwyżkę czynszu. Jest jednak jeden wyjątek, który ucieszy miliony Polaków.

Powszechna weryfikacja dochodów: Kto straci, kto zyska?

Kluczowym elementem nowej polityki mieszkaniowej rządu jest wprowadzenie powszechnej weryfikacji dochodów lokatorów mieszkalnictwa społecznego. Jak podkreśla wiceminister Tomasz Lewandowski w rozmowie z Portalem Samorządowym, celem jest precyzyjne określenie, „kogo mamy w zasobie mieszkaniowym” i czy pomoc trafia do adekwatnych rąk. Problem jest palący i dotyczy tysięcy osób w całej Polsce. Resort ustalił, iż niejednokrotnie zdarzają się przypadki, gdy najemcy zarabiający od 18 000 do 20 000 złotych na rękę płacą za mieszkanie komunalne zaledwie jedną piątą jego wartości rynkowej. Wyobraź sobie trzypokojowe mieszkanie w centrum dużego miasta, którego rynkowy czynsz wynosi 4 000 złotych miesięcznie, a jego lokator uiszcza zaledwie 800 złotych.

Nowy system ma działać sprawiedliwie i proporcjonalnie. Wiceminister Lewandowski wyjaśnia w wywiadzie dla money.pl, iż jeżeli czyjeś dochody znacząco przekroczą ustalony próg, nastąpi podwyżka, jednak nie będzie ona automatyczna ani drastyczna. Zostanie ona naliczona proporcjonalnie do procentu przekroczenia progu dochodowego. To oznacza, iż im wyższe zarobki, tym większa, ale wciąż adekwatna, korekta czynszu. Jest jednak jedna grupa, która może spać spokojnie: weryfikacje dochodów nie będą dotyczyły rencistów oraz emerytów. To ważna ulga dla milionów seniorów, którzy często żyją z ograniczonych środków.

Spółdzielnie mieszkaniowe pod lupą: Koniec z „dożywotnimi” prezesami?

Równolegle z kontrolą dochodów w mieszkaniach komunalnych, rząd przygotowuje fundamentalne zmiany w funkcjonowaniu spółdzielni mieszkaniowych. Portal money.pl informuje o pakiecie dwóch ustaw – „małej” i „dużej”. „Mała ustawa” ma trafić pod obrady rządu już w najbliższych tygodniach 2025 roku, co zapowiada jej szybkie wejście w życie. Jej głównym celem jest zniesienie możliwości odbywania walnych zgromadzeń w trybie pisemnym, co ma zwiększyć transparentność i zaangażowanie członków spółdzielni.

Znacznie szersze zmiany wprowadzi „duża ustawa”. Jej kluczowym elementem będzie wprowadzenie kadencyjności w zarządach spółdzielni. Choć nie będzie ograniczenia liczby kadencji, zarządcy będą musieli regularnie rozliczać się ze swojej działalności przed mieszkańcami i radą nadzorczą. Wiceminister Lewandowski w rozmowie z Interią argumentuje, iż rozwiązanie to ma być „ożywcze i odświeżające dla całego życia spółdzielczego”, eliminując patologie związane z długoletnim, niekontrolowanym sprawowaniem władzy. Mieszkańcy zyskają realny wpływ na to, kto i w jaki sposób zarządza ich majątkiem.

Inwestycje i „luka czynszowa”: 45 miliardów na nowe mieszkania

Planowane zmiany to także odpowiedź na narastający problem mieszkaniowy w Polsce, znany jako „luka czynszowa”. Według raportu fundacji Habitat for Humanity Poland, cytowanego przez Fakt, problem ten dotyka choćby 26% Polaków. Są to osoby, które zarabiają zbyt dużo, by kwalifikować się do mieszkań społecznych, ale jednocześnie za mało, by wynająć godne mieszkanie na wolnym rynku. Ekspertka Aleksandra Krugły z Habitat for Humanity Poland wskazuje, iż obecny system pozwala osobom, które kiedyś spełniały kryteria, na pozostawanie w mieszkaniach społecznych przez dziesięciolecia, choćby jeżeli ich obecne dochody sięgają kilkudziesięciu tysięcy złotych miesięcznie.

Problem pogłębia fakt, iż rośnie liczba gospodarstw domowych, które na wynajem przeznaczają ponad połowę swoich dochodów – to już 15% mieszkańców Polski, co stanowi niemal dwukrotny wzrost w ciągu zaledwie trzech lat. Rząd nie poprzestaje jednak na kontrolach. Business Insider podaje, iż do 2030 roku na mieszkalnictwo społeczne i komunalne zostanie przeznaczone aż 45 miliardów złotych. W samym 2025 roku budżet na ten cel wyniesie co najmniej 2,5 miliarda złotych, co oznacza wzrost o 150% w porównaniu z rokiem poprzednim. Zmieni się też sposób finansowania: bezzwrotne granty zostaną ograniczone do 20% wartości inwestycji, a reszta będzie finansowana długoterminowym kredytem z Banku Gospodarstwa Krajowego, oprocentowanym na symbolicznym poziomie 1 punktu procentowego. Celem jest budowa 20-25 tysięcy mieszkań rocznie na tani wynajem, jak zapowiada wiceminister Lewandowski w wywiadzie dla Echo24.

Co to oznacza dla Ciebie? Praktyczny przewodnik dla najemców

• Jeśli mieszkasz w lokalu komunalnym lub społecznym: Przygotuj się na weryfikację swoich dochodów. jeżeli Twoje zarobki znacząco wzrosły od momentu podpisania umowy najmu, możesz spodziewać się proporcjonalnej podwyżki czynszu.
• Jeśli jesteś emerytem lub rencistą: Możesz spać spokojnie – weryfikacje Cię nie dotkną.
• Jeśli mieszkasz w spółdzielni mieszkaniowej: Szykuj się na zmiany w zarządzaniu. Walne zgromadzenia w formie pisemnej odejdą do lamusa, a zarządy będą musiały regularnie rozliczać się ze swojej działalności, co zwiększy Twoje możliwości wpływu.
• Jeśli szukasz mieszkania na wynajem: To dobra wiadomość! Państwo zwiększa inwestycje w budownictwo społeczne, a plany podwyższenia progów dochodowych oznaczają, iż więcej osób będzie mogło skorzystać z taniego najmu.

Jak się przygotować na zmiany? Sprawdź swoje dochody z ostatnich miesięcy, zbieraj aktualne zaświadczenia i dokumenty finansowe. Poznaj regulamin najmu w swoim samorządzie i planuj budżet, uwzględniając ewentualną, proporcjonalną podwyżkę czynszu.

Kiedy zmiany wejdą w życie? Harmonogram i opinie ekspertów

Pierwsze projekty, jak „mała ustawa” o spółdzielniach mieszkaniowych, trafiły pod obrady rządu już na początku 2025 roku, a jej wejście w życie jest kwestią tygodni, jeżeli nie dni, jak informuje Portal Samorządowy. Wiceminister Lewandowski zapowiedział, iż ustawa o portalu DOM, mającym informować o realnych cenach nieruchomości, jest już w Sejmie i jej uchwalenie spodziewane pozostało w tym roku. Powszechna weryfikacja dochodów lokatorów mieszkalnictwa społecznego wymaga jednak przygotowania odpowiednich procedur i systemów informatycznych, więc jej pełne wprowadzenie może potrwać dłużej, ale proces już się rozpoczął.

Eksperci branży mieszkaniowej pozytywnie oceniają planowane zmiany. Fundacja Habitat for Humanity Poland od lat postuluje wprowadzenie regularnej weryfikacji dochodów najemców mieszkań komunalnych, wskazując na patologie, gdzie osoby o wysokich dochodach blokują mieszkania potrzebującym. W dużych miastach, takich jak Warszawa, różnica między czynszem komunalnym (800-1200 złotych) a rynkowym (4000-6000 złotych) jest ogromna. Nowy system ma wymiar społeczny – dzięki zwiększeniu progów dochodowych więcej osób z klasy średniej zyska dostęp do taniego najmu, co ma złagodzić problem luki czynszowej, która dotyka już co czwartego Polaka.