1 dzień temu
17 września 1999 roku w Piatichatkach pod Charkowem, podczas uroczystości upamiętniających ofiary zbrodni katyńskiej, prezydent Aleksander Kwaśniewski został przyłapany na piciu alkoholu i kompromitującym zachowaniu. Nagrania i zdjęcia obiegły media zachodnie, ale w Polsce długo panowała zmowa milczenia. Dopiero dziennikarska „partyzantka” przełamała blokadę informacyjną.
Skandal w Piatichatkach – Kwaśniewski z kieliszkiem na cmentarzu
Uroczystość w Piatichatkach pod Charkowem miała być symbolicznym hołdem dla polskich oficerów zamordowanych przez NKWD w 1940 roku. Tymczasem to właśnie tam doszło do jednego z największych skandali w historii polskiej prezydentury.
Aleksander Kwaśniewski został sfotografowany i nagrany z kieliszkiem wódki w ręku. Świadkowie twierdzili, iż prezydent chwiał się na nogach, był blady i musiał podpierać się na towarzyszących mu osobach. Katarzyna Piskorska z Federacji Rodzin Katyńskich wprost oceniła, iż głowa państwa była pijana.
Kancelaria Prezydenta: „to pomówienia”
Pierwsza reakcja Kancelarii Prezydenta była jednoznaczna – zarzuty nazwano insynuacjami. W oficjalnym komunikacie pojawiło się tłumaczenie, iż prezydent cierpiał na „pourazowy zespół przeciążeniowy goleni prawej”. Narrację tę forsował m.in. Ryszard Kalisz, ówczesny szef kancelarii.
Z biegiem lat lewica podtrzymywała tę wersję. Dopiero były ambasador w Moskwie, Stanisław Ciosek, przyznał otwarcie, iż prezydent był pod wpływem alkoholu, choć próbował usprawiedliwiać „niedyspozycję” upałem i toastem wzniesionym przez prawosławnego duchownego.
TVN, Polsat i TVP – milczenie i autocenzura
Na miejscu obecne były kamery Polsatu, TVN i TVP. Jednak – jak wynika z relacji dziennikarzy – materiał gwałtownie trafił do sejfów i nie został wyemitowany. Operatorzy mieli świadomie unikać kompromitujących ujęć.
Najbardziej kompletny zapis posiadał Polsat, ale stacja zdecydowała się go ukryć. TVN wykazał się autocenzurą, nagrywając tylko fragmenty. TVP z kolei zamknęła kasetę w sejfie prezesa Roberta Kwiatkowskiego.
Jedyną dziennikarką, która natychmiast zrelacjonowała wydarzenia, była Maria Przełomiec z BBC. Jej materiał przeszedł jednak w Polsce niemal bez echa – jedynie drobna notka w „Rzeczpospolitej” wspomniała o „niedyspozycji prezydenta”.
Dziennikarska „partyzantka” – jak przełamano blokadę
Zakulisowo krążyły informacje o nagraniu, które jeden z pracowników Polsatu skopiował i wyniósł. To właśnie dzięki temu powstała kopia VHS, którą udało się wykorzystać w RTL 7. Dopiero tam, we wtorek po uroczystościach, pokazano wprost pijanego prezydenta RP.
Dzień później „Gazeta Polska” opublikowała stopklatki z tego materiału. To przełamało zmowę milczenia. Radio Plus mogło wówczas powołać się na publikację prasową i pytać posłów wprost o kompromitujące zachowanie głowy państwa.
TVN i Kalisz – dezinformacja zamiast prawdy
Dopiero w czwartek, kilka dni po wydarzeniach, TVN zdecydował się pokazać własny materiał. Ujęcia były jednak mocno „wygładzone”, a interpretacja sugerowała, iż „nic wielkiego się nie stało”.
Do studia zaproszono Ryszarda Kalisza, który z bezczelną pewnością powtarzał, iż prezydent „w ogóle się nie chwieje”. choćby prowadzący Tomasz Lis miał być zirytowany, iż próbuje mu się wmówić coś, co widać na ekranie.
„Zwykłe, chamskie kłamstwo”
Jak komentował po latach dziennikarz śledczy Jacek Łęski, zachowanie mediów – szczególnie TVN – było klasycznym przykładem autocenzury i blokowania informacji kompromitujących władzę.
– To haniebna historia. Wszystkie największe media bały się pokazać prawdę. Gdyby nie to, iż materiał wyciekł i trafił do RTL 7, Polacy nigdy by się o tym nie dowiedzieli – podkreślał Łęski.
„Gazeta Wyborcza” i milczenie mediów
Co znamienne, w archiwum „Gazety Wyborczej” z tamtego okresu próżno szukać artykułów opisujących sprawę. Jedyny tekst, który się ukazał, był powtórzeniem komunikatu Kancelarii Prezydenta. Cała sprawa została więc w praktyce zamilczana.
Dziękuję, iż przeczytałeś /przeczytałaś artykuł do końca. o ile chcesz, by powstawały na tej tego typu materiały, włącz się proszę jako Patron.
Twoje wsparcie jest bezcenne!
https://patronite.pl/dorota.kania
