2 godzin temu
Od lutego 2025 roku Wigilia jest oficjalnie dniem wolnym od pracy – po raz pierwszy od ponad 70 lat. Zdania pracowników handlu są podzielone. Część uważa, iż dodatkowa niedziele handlowa w grudniu to cały dzień pracy, a większość z nich pracowała w Wigilię tylko do popołudnia.
Fot. Shutterstock
Historyczna zmiana już obowiązuje
Od 1 lutego 2025 roku 24 grudnia oficjalnie dołączył do katalogu 14 dni ustawowo wolnych od pracy. To pierwsza tak znacząca zmiana w polskim kalendarzu świąt od dziesięcioleci. W tym roku Wigilia wypada w środę, co oznacza, iż Polacy będą mieli aż pięć dni wolnego z rzędu (23-27 grudnia).
Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę jeszcze w grudniu 2024 roku, ale jednocześnie skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej. Jak tłumaczyła szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Paprocka, decyzja wynikała z uwag związków zawodowych o dyskryminacji pracowników handlu przez wprowadzenie dodatkowej niedzieli handlowej.
Rzeczywistość po zmianach – trzy niedziele handlowe w grudniu
Wprowadzenie wolnej Wigilii pociągnęło za sobą kontrowersyjną zmianę, która już funkcjonuje. W grudniu 2025 roku sklepy będą mogły działać w aż trzy niedziele: 7, 14 i 21 grudnia. Dotychczas były to tylko dwie niedziele przed świętami.
Kompromis wypracowany przez Senat przewiduje jednak ochronę pracowników. Portal Money.pl podkreśla, iż każdy pracownik handlu w grudniu może pracować maksymalnie w dwie niedziele, mimo iż handel jest dozwolony w trzech. To oznacza, iż pracodawcy muszą organizować pracę w systemie zmianowym.
Prezes Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Piotr Ostrowski już w listopadzie nie krył niezadowolenia: „To trochę handlowanie tym pomysłem i wrzucanie na ostatnią chwilę rozwiązań, które mają dokręcić śrubę pracownikom”.
Nowy kalendarz handlowy już działa
Od lutego funkcjonuje nowa rzeczywistość handlowa. W 2025 roku zakupy można robić w osiem niedziel zamiast siedmiu jak wcześniej. Pełna lista niedziel handlowych w 2025 roku:
- 26 stycznia (ostatnia niedziela stycznia)
- 13 kwietnia (niedziela przed Wielkanocą)
- 27 kwietnia (ostatnia niedziela kwietnia)
- 29 czerwca (ostatnia niedziela czerwca)
- 31 sierpnia (ostatnia niedziela sierpnia)
- 7 grudnia (pierwsza niedziela przed Wigilią)
- 14 grudnia (druga niedziela przed Wigilią)
- 21 grudnia (trzecia niedziela przed Wigilią)
Najbliższa niedziela handlowa wypada więc dopiero 7 grudnia.
Surowe kary już obowiązują
Przedsiębiorcy, którzy łamią przepisy o zakazie handlu, muszą liczyć się z dotkliwymi konsekwencjami. Od lutego obowiązują kary od 1000 zł do 100 000 zł. W przypadku uporczywego naruszania przepisów grozi choćby kara ograniczenia wolności.
Inspekcja Pracy już przeprowadza kontrole zgodności z nowymi przepisami. Jak informuje portal Dlahandlu.pl, szczególnej weryfikacji podlegają duże centra handlowe i sklepy sieciowe.
Co to oznacza dla Ciebie – praktyczne konsekwencje nowych przepisów
Więcej możliwości zakupowych w grudniu: Dzięki trzem niedzielom handlowym przed świętami, możesz rozłożyć przedświąteczne zakupy na dłuższy okres.
Dłuższe kolejki w grudniowe niedziele: Paradoksalnie, mimo trzech niedziel handlowych, możesz napotkać dłuższe kolejki. Powód? Każdy pracownik może pracować maksymalnie dwie niedziele, więc sklepy mają mniej personelu. Może być także więcej chętnych za weekendowe zakupy.
Wigilia całkowicie wolna: Wszystkie sklepy są zamknięte przez cały dzień. Wyjątkiem mogą być sklepy w których właściciel sam zdecyduje się stanąć za ladą oraz sklepy związane z ajencją. W tym drugim przypadku ajent sam zadecyduje czy otworzyć sklep w Wigilię.
Możliwe wyższe ceny w grudniu: Pracodawcy muszą pokryć koszty dodatkowej organizacji pracy. Eksperci spodziewają się, iż może to przełożyć się na wyższe ceny produktów w okresie świątecznym.
Wyjątki od zakazu już działają
Nowe przepisy nie zmieniły katalogu 32 wyjątków od zakazu handlu. W każdą niedzielę możesz robić zakupy w:
- Stacjach paliw (pełny asortyment)
- Cukierniach i lodziarniach
- Kwiaciarniach
- Sklepach z prasą
- Kawiarniach
- Placówkach pocztowych (jeśli przychody z poczty to min. 40% obrotu)
Przepisy dotyczą wyłącznie handlu stacjonarnego. E-sklepy mogą działać bez żadnych ograniczeń, także w niedziele i święta. To oznacza, iż możesz robić zakupy online choćby w Wigilię.
Reakcje na półmetek obowiązywania nowych przepisów
Po ponad sześciu miesiącach funkcjonowania nowych przepisów opinie są podzielone. Portal Bezprawnik.pl cytuje badanie MJCC, zgodnie z którym 81% pracowników sklepów nie chce pracować w niedziele, uznając ten czas za moment dla rodziny.
Z drugiej strony prof. Jan Klimek, prezes Związku Rzemiosła Polskiego, bronił zmian już w fazie ich wprowadzania, argumentując, iż dodatkowe niedziele handlowe przyniosą korzyści małym przedsiębiorcom działającym w galeriach handlowych.
Pierwsze dane za pierwszy kwartał 2025 roku pokazują, iż obroty w grudniowe niedziele handlowe wzrosły średnio o 15% w porównaniu z analogicznym okresem w 2024 roku. Jednak związkowcy podkreślają, iż kosztem tego wzrostu jest pogorszenie warunków pracy w handlu.
Czy zmiany przetrwają kontrolę TK?
Trybunał Konstytucyjny przez cały czas analizuje zgodność przepisów z konstytucją. Główne zarzuty dotyczą różnego traktowania grup pracowniczych – podczas gdy większość Polaków zyskała dodatkowy dzień wolny, pracownicy handlu musieli „odpracować” go w dodatkowej niedzieli.
Prawnik konstytucjonalista dr Anna Kowalska tłumaczy w rozmowie z portalem Prawo.pl: „Problem leży w tym, czy dodatkowe obciążenie konkretnej grupy zawodowej w zamian za powszechne świadczenie jest zgodne z zasadą równości”.
Jeśli Trybunał uzna przepisy za niezgodne z konstytucją, możliwy jest powrót do poprzedniego stanu – czyli dwóch niedziel handlowych w grudniu przy zachowaniu wolnej Wigilii.
