Perła techniki jest na Świątnikach

strefamiast.pl 1 dzień temu

Zabytkowa pompownia przy ul. Świątnickiej niegdyś pełniła bardzo istotną rolę w dostarczaniu wody do mieszkańców ówczesnego Wrocławia. Dziś wciąż jest perłą architektury.

Świątnicka pompownia to jedno z wyjątkowych i romantycznych przedsięwzięć w zakresie miejskiego przemysłu, prawdziwa perła architektury wodociągowej w Polsce. Budowle zgromadzone na wzgórzu tworzą niezwykle oryginalny kompleks. Powstała konstrukcja łączy styl historyzujący z charakterystycznymi dla śląskiej architektury detalami jak mury ryglowe. Wystylizowane na wzór secesyjny detale niezwykle ożywiają wnętrza, które nie tracą przez ten zabieg stylistyczny na użyteczności. To jeden z idealnych, lokalnych przykładów połączenia, w architekturze przemysłowe, funkcji utylitarnej z estetyczną. Wysoka wartość tego obiektu wynika także z zachowanego do czasów współczesnych wyposażenia stacji pomp - ich stan jest wręcz muzealny. Pompownia Świątniki działała przez ponad 90 lat, aż do 1996 roku.

Świątniki

Powstała na początku XX wieku. Zwiększające się uprzemysłowienie Śląska, wzrastający ruch żeglugowy, a w związku z tym pogarszająca się jakość wody w Odrze pod koniec XIX wieku we Wrocławiu, wymusiło poszukiwania terenów wodonośnych w okolicach miasta. W wyniku prowadzonych ówcześnie prac w dolinie Oławy stwierdzono, iż obszar posiada ogromne zasoby wody o dobrych parametrach, by skutecznie zasilać wodą rosnące potrzeby Wrocławia. Władze natychmiast, już 1898 roku, podjęły decyzję o konieczności technologicznej zmiany ujęcia powierzchniowej wody z Odry na rzecz odnalezionych źródeł wód gruntowych. Zastąpienie wody odrzańskiej jej gruntowym zamiennikiem wymagało jednak budowy nowego zakładu wodociągowego wraz z niezbędną infrastrukturą hydrotechniczną w obszarze od Bierdzan do Siechnickiej Grobli. I tak rozpoczęła się historia pompowni Świątniki malowniczo położonej na terenach wodonośnych MPWiK.

Zespół obiektów wodociągowych na Świątnikach, wybudowany w latach 1902-1904, był sercem hydrotechnicznym tamtego przedsięwzięcia. Pompownia powstała na tzw. wzgórzu Świątnickim, które podwyższono o ponad 2 metry. Co ciekawe, przez ostatnie ponad 120 lat ukształtowanie terenu na Świątnikach kilka się zmieniło, a ingerencja w potężny obszar ziemi jest widoczna do dziś. Trzon wyposażenia pompowni stanowiły trzy leżące, sprzężone parowe agregaty pompowe, z kołami zamachowymi o średnicy 4 metrów. Każdy z silników poruszał po dwie stojące pompy umieszczone w podpiwniczeniu maszynowni. Zgromadzona w studniach woda była przesyłana dwiema magistralami tłocznymi, które przechodziły do wodociągu „Na Grobli”, dalej do zakładu produkcji wody, by następnie trafić do wieży ciśnień Na Grobli i sieci miejskiej. Tym samym uruchomione w 1904 roku nowe ujęcie stało się najważniejsze dla rozwoju sieci wodociągowej miasta, zostając podstawą systemu zaopatrzenia mieszkańców w wodę. Zakończono również - zgodnie z pierwotnym planem, pobór wody z rzeki Odry na rzecz wody gruntowej.

Wyjątkowa perełka architektury przemysłowej
Idź do oryginalnego materiału