Patroni rzeszowskich ulic. Wiktor Zbyszewski, burmistrz Rzeszowa, poseł na Sejm, społecznik.

Pamięć zaklęta w nazwach

Ulice miasta ,po których codziennie chodzimy to nie tylko beton, asfalt i chodniki. Jest w nich zaklęta również pamięć o ludziach i wydarzeniach, które kształtowały jego historię. W Rzeszowie, jak w wielu polskich miastach, nazwy ulic są świadectwem dziedzictwa narodowego oraz lokalnej tożsamości. Skrywają za sobą historie wybitnych postaci, bohaterów narodowych i wydarzeń, które zasługują na przypomnienie. W nowym cyklu „Patroni rzeszowskich ulic” zapraszamy do odkrywania tych fascynujących życiorysów i znaczeń, które kryją się za nazwami dobrze znanych miejsc. Przeżyjmy wspólnie podróż przez lokalną historię, poznając ludzi , którzy poprzez swoje czyny zapisali się w pamięci miasta.

Wiktor Zbyszewski – prawnik, społecznik, burmistrz

Nasz cykl rozpoczynamy na osiedlu Krakowska-Południe, gdzie znajduje się ulica Wiktora Zbyszewskiego – patrona, który był człowiekiem niezwykłej energii. Wiktor Adam Zbyszewski herbu Topór (1818–1896) oddał całe swoje życie pracy zawodowej, działalności społecznej oraz patriotycznej, będąc jedną z najważniejszych postaci XIX-wiecznego Rzeszowa.

Droga do prawa i polityki

Zbyszewski pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Kształcił się w Sanoku i Przemyślu, a w 1839 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim, które ukończył z wyróżnieniem, zdobywając tytuł doktora praw. Już w młodości angażował się w życie publiczne: w 1848 roku brał udział w delegacji Galicji do Wiednia, by przedstawić cesarzowi postulaty dotyczące praw Polaków. Podczas oblężenia Lwowa był także uczestnikiem rozmów mających zakończyć bombardowanie miasta.

Konspirator i organizator życia społecznego

W czasie powstania styczniowego Zbyszewski pełnił funkcję konspiracyjnego komisarza wojennego na obwód rzeszowski, co doprowadziło do jego aresztowania i uwięzienia w rzeszowskim zamku. Po amnestii powrócił do działalności publicznej z ogromnym zaangażowaniem. Założył Kasę Oszczędnościową – trzecią taką instytucję w Galicji – którą kierował przez wiele lat. Był prezesem Towarzystwa Kasynowego, przewodniczącym Towarzystwa Szkoły Ludowej oraz prezesem Towarzystwa Opieki nad Dziećmi. Z jego inicjatywy powstało też Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, którym kierował przez dekadę. Uczestniczył w komitetach budowy pomników Powstańców Styczniowych, Tadeusza Kościuszki i Adama Mickiewicza, współtworząc pamięć historyczną miasta.

Radny, poseł, burmistrz

Zbyszewski był nie tylko społecznikiem, ale także doświadczonym politykiem. Przez wiele lat zasiadał w Radzie Miejskiej Rzeszowa, a w latach 1861–1869 oraz 1889–1895 był posłem do Sejmu Krajowego Galicji, reprezentując okręg rzeszowski. W latach 1887–1890 pełnił funkcję burmistrza Rzeszowa, nadzorując jego dynamiczny rozwój. Zajmował się też działalnością publicystyczną – współtworzył „Kuryer Rzeszowski” oraz był współwłaścicielem „Dziennika Polskiego”.

Dziedzictwo

Zmarł 27 grudnia 1896 roku w Rzeszowie. Spoczywa na Starym Cmentarzu, w rodzinnym grobowcu, wśród innych zasłużonych mieszkańców miasta. Zapisał się w pamięci rzeszowian jako patriotyczny działacz, prawnik o wysokiej kulturze i człowiek oddany swojej małej ojczyźnie.