1 miesiąc temu
Współpraca: Małgorzata Czarnik, Paweł Gawryluk
Analiza w skrócie
– w przededniu wyborów prezydenckich Kamala Harris i Donald Trump skoncentrowali się na swojej narracji końcowej (ang. closing argument) zawierającej najważniejsze postulaty i mającej na celu mobilizację baz wyborczych, co na obecnym etapie jest ważniejsze niż próba przekonania osób niezdecydowanych
– narracja Harris stała się ostrzejsza i bardziej wyrazista, a jej centralnym elementem jest ostrzeżenie przed wizją powrotu Trumpa do władzy
– w centrum narracji Trumpa znajduje się wezwanie do zmiany oraz powrót do deklarowanego prosperity z lat 2017-2021 po czterech latach rządów niepopularnego Joe Bidena; na zaostrzenie retoryki rywalki Trump odpowiada jeszcze ostrzejszymi atakami pod adresem Harris
– sondaże przez cały czas nie wskazują na wyraźnego faworyta, choć wydaje się, iż wzrost poparcia dla Trumpa w kluczowych stanach się zatrzymał, a ostatnie dwa tygodnie przyniosły wiele badań korzystnych dla Harris
– w wyborach do Kongresu republikanie są faworytami do zdobycia niewielkiej większości w Senacie, podczas gdy w Izbie Reprezentantów przewagę mają kandydaci demokratów
Harris: wezwanie do zamknięcia rozdziału
W ostatnich dwóch tygodniach kampanii wyborczej Kamala Harris zaostrzyła retorykę pod adresem swojego republikańskiego rywala. Jej główne przesłanie w przededniu wyborów polega na zarysowaniu bardzo wyraźnego kontrastu między Harris i jej wizją oraz Donaldem Trumpem i perspektywą jego prezydentury oraz wysłaniu do wyborców bardzo jasnego ostrzeżenia przed możliwym powrotem Trumpa do władzy.
Harris wzywa do zamknięcia okresu ok. dekady, w trakcie której Trump w dużej mierze definiował podział polityczny w Stanach Zjednoczonych. Przedstawia Trumpa jako zagrożenie dla demokacji, osobę niestabilną, niezrównoważoną, owładniętą chęcią rewanżu, pełną żalu (za porażkę sprzed czterech lat) oraz o skłonnościach dyktatorskich pragnącą nieograniczonej władzy.
Najważniejsze przemówienie w ostatnim okresie kampanii miało symboliczne znaczenie, ponieważ zostało przez Harris wygłoszone w Waszyngtonie, w dokładnie tym samym miejscu, w którym Trump 6 stycznia 2021 r. podburzył tłum do ataku na Kapitol [1]. Celem zaostrzenia retoryki przez Harris jest odzyskanie momentum utraconego na przełomie września i października.
Na poziomie programowym Harris przypomina przede wszystkim o następujących propozycjach: obniżeniu kosztów życia (m.in. poprzez federalny zakaz tzw. price gouging), kontroli cen insuliny i innych leków, obniżce podatków dla klas pracującej i średniej, pokryciu przez program Medicare kosztów opieki nad starszymi członkami rodziny przez młodszych ich członków, uldze podatkowej dla rodziców, pomocy dla młodych rodzin w spłacie rat za mieszkanie, planach budowy milionów nowych mieszkań (we współpracy z sektorem prywatnym i lokalnymi władzami, m.in. poprzez deregulację) i inne. W odniesieniu do imigracji kandydatka demokratów deklaruje m.in. ponowne zaproponowanie odrzuconego przez Kongres za namową Trumpa w lutym projektu ustawy zmieniającej prawo imigracyjne i przewidującej dodatkowe środki na ochronę granicy z Meksykiem [2]. Specjalne miejsce w agendzie Harris zajmuje ochrona prawa do aborcji, któremu kandydatka demokratów poświęciła wiec w Teksasie. Stan ten ma symboliczne znaczenie w obszarze praw kobiet z uwagi na znaczne ich ograniczenie tamże w ostatnich latach [3]. Porównywalnie dużo miejsca jak propozycjom programowym Harris poświęca krytyce głównych postulatów swojego rywala.
Trump: wezwanie do wielkości
W narracji końcowej Donalda Trumpa naczelne miejsce zajmuje pytanie do wyborców o to, czy znajdują się w tej chwili w lepszej sytuacji niż cztery lata temu. Kandydat republikanów wzywa do wielkości, przywrócenia „amerykańskiego snu” i szybkiego rozwiązania najważniejszych problemów trapiących USA np. wysokich kosztów życia, nielegalnej imigracji czy przestępczości w dużych miastach. Okres rządów Joe Bidena oraz Kamali Harris uznaje za pasmo porażek spowodowanych niekompetencją.
W jego wizji wąsko pojmowany interes Stanów Zjednoczonych powinien być postawiony na pierwszym miejscu („America First”) [4], a wśród narzędzi proponuje m.in. protekcjonizm gospodarczy, reindustrializację kraju, ograniczenie zaangażowania w sprawy międzynarodowe (izolacjonizm), nacjonalizm w podejściu do imigracji oraz traktowany instrumentalnie konserwatyzm kulturowy.
Na coraz ostrzejszą retorykę ze strony Kamali Harris odpowiada jeszcze ostrzejszymi atakami z użyciem obraźliwego języka (nazywa Harris osobą o niskim IQ, „głupią jak but”, zarzuca jej notoryczne kłamanie [5], a także sugeruje strzelanie do Liz Cheney, republikanki, która poparła Harris w kampanii) [6] oraz prowadzi prawdopodobnie celową dezinformację (np. bezpodstawne zarzuty o masowe fałszerstwa wyborcze w Pensylwanii) [7].
Na poziomie programowym Trump deklaruje m.in.: likwidację inflacji, dużą obniżkę podatków dla małych przedsiębiorców i klasy pracującej, eliminację podatku od napiwków, nadgodzin oraz świadczeń socjalnych dla emerytów, ulgę podatkową dla osób opiekujących się członkami rodziny (propozycja pod adresem kobiet), odpis od podatku odsetek od rat za samochód (ale tylko tych, które zostały wyprodukowane w USA) masową deportację nielegalnych imigrantów, zamknięcie granicy z Meksykiem i budowę muru granicznego czy też radykalne zwiększenie wydobycia węglowodorów [8][9]. Rozważa również likwidację federalnego podatku dochodowego, a utratę wpływów z niego do budżetu federalnego chciałby zrównoważyć dochodem z ceł importowych [10]. Pozytywna wizja zarysowana przez Trumpa w najważniejszym na końcowym etapie kampanii wiecu w mieście Nowy Jork jest przyćmiewana przez negatywną retorykę jego i osób z jego otoczenia oraz środowiska [11].
Biały Dom i Kongres: stan gry
W oparciu o badania opinii publicznej przez cały czas nie sposób wskazać jednoznacznego faworyta wyścigu prezydenckiego. W okresie od lipca do końca września sondaże odnotowywały gwałtowny wzrost poparcia dla Kamali Harris, następnie przez ok. trzy-cztery tygodnie wskazywały na odzyskiwanie strat przez Donalda Trumpa, a w ostatnich dwóch tygodniach częściej faworyzują kandydatkę demokratów. O ile kluczowym celem kampanii jest pozyskanie wyborców umiarkowanych (lub niezdecydowanych), o tyle na ostatnim jej etapie jeszcze ważniejsza jest mobilizacja baz wyborczych i frekwencja. Istnieje możliwość, iż jeden z kandydatów jest niedoszacowany w sondażach: o ile w 2016 r. oraz – wyraźnie mniej w 2020 r. – badania zaniżyły wynik Trumpa, o tyle w wyborach midterms w 2022 r. przecenione zostało poparcie dla republikanów, co może oznaczać, iż w tym roku to poparcie dla Harris jest zaniżone [12][13][14][15].
Z uwagi na możliwość wczesnego głosowania (early voting) do tej pory w całych Stanach Zjednoczonych głos oddało już ponad 75 mln wyborców [16], a wyraźną przewagę wśród głosujących ma elektorat żeński [17], co prawdopodobnie jest dobrym prognostykiem dla Harris. Z drugiej strony to Trump i republikanie wzywają do głosowanie wcześnie, co kontrastuje z ich podejściem do tej procedury w poprzednich latach, kiedy krytykowali early voting jako podatne na manipulacje wyborcze [18]. Republikanie notują w tym roku wyraźnie wyższą niż w poprzednich latach liczbę rejestracji do głosowania wśród swoich wyborców [19].
Odnośnie do kampanii wyborczej do Kongresu, na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy nie doszło do istotnych zmian w prognozach. Republikanie prawdopodobnie obronią wszystkie swoje 11 mandatów w Senacie, które wygasają w tym roku, a dodatkowo wygrają jeden mandat w Wirginii Zachodniej i prawdopodobnie jeden w Montanie, należące w tej chwili do demokratów. Gdyby do tego doszło, Partia Republikańska posiadałaby po zaplanowanym na 3 stycznia 2025 r. zaprzysiężeniu nowego Kongresu minimalną większość w izbie wyższej w liczbie 51 mandatów (na 100 miejsc w izbie) przejmując kontrolę nad nią od demokratów [20]. Z kolei w Izbie Reprezentantów większość mogą przejąć od 2025 r. demokraci, którzy w sondażach posiadają przewagę, jednak z uwagi na dużą liczbę mandatów w okręgach wahających się, znacznie trudniej jest przewidzieć możliwą skalę wygranej i potencjalny rozmiar nowej większości w izbie niższej [21].
Bibliografia:
[1] Remarks by Vice President Harris at a Campaign Event, The White House, 29.10.2024, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2024/10/29/remarks-by-vice-president-harris-at-a-campaign-event-10/.
[2] Ibidem.
[3] Eugene Daniels, Harris unleashes the star power of Beyoncé at raucous Houston rally, Politico, 26.10.2024, https://www.politico.com/news/2024/10/26/harris-unleashes-the-star-power-of-beyonce-at-raucous-houston-rally-00185673.
[4] Donald Trump holds campaign rally at Madison Square Garden, New York City, Sky News, Youtube, dostęp: 3.11.2024, https://www.youtube.com/embed/5DdH_9-vIrs.
[5] Aaron Rupar, X, 1.11.2024, https://x.com/atrupar/status/1852208041980043737.
[6] Aaron Rupar, X, 1.11.2024, https://x.com/atrupar/status/1852209432878342308.
[7] Erin Doherty, Trump targets Pennsylvania in push to sow doubt about election, Axios, 2.11.2024, https://www.axios.com/2024/11/02/trump-election-fraud-pennsylvania.
[8] Donald Trump holds campaign rally, op.cit.
[9] Liz Peek, 10 critical priorities for Trump’s first day back in the White House, The Hill, 27.09.2024, https://thehill.com/opinion/campaign/4901314-trump-second-term-priorities/.
[10] Tami Luhby, Kate Sullivan, Trump floats ending the federal income tax. Here’s what that would mean, CNN, 27.10.2024, https://edition.cnn.com/2024/10/26/politics/trump-income-taxes-tariffs/index.html.
[11] Kristen Holmes, Steve Contorno, Trump’s offensive Madison Square Garden rally triggers fears of an overshadowed message and fallout with Puerto Rican voters, CNN, 28.10.2024, https://edition.cnn.com/2024/10/28/politics/trump-offensive-rally-overshadowed-message/index.html.
[12] Jakub Graca, Kampania bez faworyta na dwa tygodnie przed wyborami, Instytut Nowej Europy, 20.10.2024, https://ine.org.pl/kampania-bez-faworyta-na-dwa-tygodnie-przed-wyborami/.
[13] Latest Polls, FiveThirtyEight, dostęp: 3.11.2024, https://projects.fivethirtyeight.com/polls/.
[14] Tim Ross, Emilio Casalicchio, Politico, 3.11.2024, British ‘mega poll’ leans toward Harris victory, https://www.politico.com/news/2024/11/03/swing-state-mrp-mega-poll-00186941.
[15] New polls reset the presidential race to a dead heat, The Economist, 2.11.2024, https://www.economist.com/interactive/us-2024-election/prediction-model/president.
[16] Alyssa Fowers, Hannah Recht, Where millions of Americans have cast ballots during early voting, The Washington Post, 2.11.2024, https://www.washingtonpost.com/elections/2024/10/24/early-voting-turnout/.
[17] Megan Messerly, Jessica Piper, Dems see signs for optimism in gender gap in early vote, Politico, 29.10.2024, https://www.politico.com/news/2024/10/29/gender-gap-early-voting-00186155.
[18] Nicholas Riccardi, More Republicans are voting early, helping break records. Nearly 19 million ballots cast so far, AP News, 22.10.2024, https://apnews.com/article/early-vote-records-trump-harris-1c219d0d27d56996388f2e2be5a58fac.
[19] Harry Enten, X, 30.10.2024, https://x.com/ForecasterEnten/status/1851621958317662558?t=gc0KGSYN7tNy_LKNrSZAPw&s=19.
[20] 2024 CPR Senate Race Ratings, The Cook Political Report, 21.10.2024, https://www.cookpolitical.com/ratings/senate-race-ratings.
[21] 2024 CPR House Race Ratings, The Cook Political Report, 1.11.2024, https://www.cookpolitical.com/ratings/house-race-ratings.
