1 tydzień temu
W październiku 2023 roku Sąd Najwyższy wydał przełomowe orzeczenia dotyczące unieważniania umów kredytowych indeksowanych lub denominowanych we frankach szwajcarskich (jak również w dolarach, bądź euro) przez byłych małżonków. Te uchwały mają ogromne znaczenie dla osób, które po rozwodzie chcą dochodzić swoich praw wobec banków, bez konieczności współuczestnictwa procesowego ze swoim byłym współmałżonkiem.
Kluczowe rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego
Orzeczenia Sądu Najwyższego (III CZP 12/23 z 19 października oraz III CZP 156/22 z 26 października), rozwiały dotychczasowe wątpliwości związane z koniecznością współuczestnictwa byłych małżonków w postępowaniach o unieważnienie umów kredytowych. Sąd uznał, iż były współmałżonek nie musi koniecznie uczestniczyć w postępowaniu, o ile powód dochodzi swoich roszczeń wyłącznie w zakresie swoich praw, np. zwrotu nadpłat lub ustalenia nieważności umowy.
Co to oznacza w praktyce? Byli małżonkowie, którzy po rozwodzie nie mają ze sobą kontaktu lub wręcz pozostają w konflikcie, nie muszą już wspólnie występować przeciwko bankowi. Każdy z nich może działać indywidualnie, pod warunkiem, iż ich roszczenia mieszczą się w zakresie przysługujących im praw wynikających z rozliczenia umowy kredytowej.
Dlaczego to orzeczenie jest przełomowe?
- Eliminacja barier procesowych
Wcześniej wiele spraw nie mogło zostać skutecznie rozpoczętych lub było zawieszanych, ponieważ sądy wymagały współuczestnictwa po stronie byłych małżonków. To oznaczało, iż jeden z byłych współmałżonków mógł skutecznie blokować postępowanie, co często prowadziło do impasu. - Ochrona praw konsumentów
Orzeczenia są zgodne z linią orzeczniczą TSUE dotyczącą ochrony praw konsumentów. Zgodnie z dyrektywą 93/13/EWG oraz wytycznymi TSUE, procedury sądowe w sprawach dotyczących konsumentów nie mogą stawiać nadmiernych wymagań proceduralnych, które utrudniają dochodzenie ich praw. - Szybsze postępowanie
Dzięki usunięciu konieczności współuczestnictwa, byli małżonkowie mogą teraz indywidualnie występować przeciwko bankom, co znacznie upraszcza proces i przyspiesza rozstrzyganie spraw.
Co zmienia się dla byłych małżonków?
Z perspektywy konsumentów oznacza to, iż droga do unieważnienia kredytów frankowych po rozwodzie nie jest uzależniona od aktywności bądź stanowiska byłego małżonka. Oto najważniejsze korzyści wynikające z nowych orzeczeń:
- Brak zależności od byłego współmałżonka: Osoba, która chce dochodzić swoich praw, nie musi uzyskiwać zgody ani współpracy drugiej strony.
- Możliwość indywidualnego dochodzenia roszczeń: Każdy z byłych małżonków może oddzielnie wystąpić do sądu, unikając konfliktów czy trudności w porozumieniu się.
- Skuteczniejsza ochrona praw: Bank nie może wykorzystać braku współuczestnictwa byłych małżonków jako argumentu do kwestionowania roszczeń.
Przykład praktyczny
Wyobraźmy sobie parę, która w 2008 roku zaciągnęła kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego. Po rozwodzie jedna z osób chciała unieważnić umowę, ale nie mogła się co do tego porozumieć z byłym współmałżonkiem. Do października 2023 roku, brak współuczestnictwa był istotną przeszkodą procesową. Teraz, na mocy nowych orzeczeń, taka osoba może samodzielnie dochodzić swoich praw i żądać np. zwrotu nadpłaconych rat kredytu.
Co dalej?
Orzeczenia Sądu Najwyższego to kolejny krok w kierunku ułatwienia dochodzenia praw przez konsumentów. Dla wielu byłych małżonków, którzy dotąd byli w trudnej sytuacji procesowej, otworzyła się możliwość walki z bankami o swoje prawa. To również sygnał dla sądów powszechnych, aby stosować bardziej przyjazne konsumentom rozwiązania proceduralne.
Jeśli jesteś w podobnej sytuacji, skonsultuj swoją sprawę z doświadczonym prawnikiem i poznaj swoje prawa.
Zapraszam do kontaktu.
