ODPADY NA MINUSIE

Z danych Krajowej Rady RIO wynika, iż w 2023 r. dochody samorządów i związków międzygminnych z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przekroczyły 12,6 mld zł i były o ponad 1 mld zł wyższe niż rok wcześniej (11,58 mld zł). Dla porównania w 2020 r. dochody JST z opłat za śmieci wynosiły 8,8 mld zł.

Z analizy KRRIO wynika jednak, iż wraz z rosnącymi dochodami gwałtownie rosły też wydatki samorządów na gospodarkę odpadami – z 10,1 mld zł w 2020 r. do 12,7 mld zł w 2023 r. Największy procentowo przyrost wydatków w tym zakresie w stosunku do roku 2022 nastąpił w gminach – o 10,7 proc., nieco mniejszy w miastach na prawach powiatu (o 8,7 proc.) oraz w związkach międzygminnych o 8,4 proc.

„Tak ukształtowany poziom dochodów i wydatków w poszczególnych latach spowodował, iż finansowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w latach 2020–2021 w przypadku gmin i miast na prawach powiatu realizujących zadanie zamknęło się per saldo deficytem. Rok 2023, podobnie jak 2022 r., zakończył się deficytem jedynie w gminach (na poziomie 407,2 mln zł) a w miastach na prawach powiatu – nadwyżką w kwocie 335 mln zł zł” – czytamy w raporcie KRRIO.

Łączna kwota dochodów wykonanych w 2020 r. przez wszystkie podmioty realizujące zadanie nie wystarczyła na pokrycie wydatków w ramach systemu odpadowego w wysokości 1,4 mld zł. W 2021 r. deficyt nieco się zmniejszył do poziomu 979 mln zł. Rok później choćby zanotowano nadwyżkę w wysokości 10,7 mln zł. Jednak w 2023 r. ponownie kwota dochodów wykonanych przez wszystkie podmioty realizujące zadanie nie wystarczyła na pokrycie wydatków w ramach systemu w wysokości -54,9 mln zł.

Jak zauważono w raporcie KRRIO w latach 2020 i 2021 system odpadowy nie bilansował się w gminach, miastach na prawach powiatu i związkach międzygminnych. W latach 2022 i 2023 system nie bilansował się wyłącznie w gminach.

W 2020 r. 1 103 gminy wiejskie (tj. 79 proc. gmin tego rodzaju) wypracowało ujemny wynik finasowania systemu, a dodatni 287 (20,6 proc.). Natomiast w roku 2023 deficyt wystąpił łącznie w 1307 samorządach, w tym aż w 781 gminach wiejskich (56,7 proc.), 120 gminach miejskich, 380 miejsko-wiejskich i 26 miastach na prawach powiatu.

W ubiegłym roku łączna kwota zaległości mieszkańców z tytuły niezapłaconych opłat za śmieci wyniosła 934 mln zł.