Od stycznia 2026 aż 14 tys. zł na pogrzeb. Nowe zasady pomocy finansowej bez kryterium dochodu

Z początkiem 2026 roku wejdą w życie długo oczekiwane zmiany w systemie wsparcia osób pokrywających koszty pochówku. Kwota zasiłku pogrzebowego wzrośnie z 4000 zł do 7000 zł, a dodatkowo – niezależnie od dochodu – możliwe będzie uzyskanie zasiłku celowego bez górnego limitu.

Zasiłek pogrzebowy – nowe zasady, nowa kwota

Dotychczasowa kwota zasiłku pogrzebowego obowiązująca od 1 marca 2011 roku – 4000 zł – od lat była krytykowana za brak waloryzacji i niedostosowanie do realnych kosztów pogrzebu, które znacząco wzrosły. Sytuację tę zmienia nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przyjęta 9 maja 2025 r. (Dz.U. z 2025 r., poz. 718).

Od 1 stycznia 2026 r. świadczenie zostanie zwiększone do 7000 zł. Dodatkowo, wprowadzona zostanie coroczna waloryzacja – jednak tylko wtedy, gdy średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem przekroczy 105. Wysokość waloryzacji ogłaszana będzie przez Prezesa ZUS najpóźniej 7 dni roboczych przed jej wejściem w życie, czyli na początku marca każdego roku.

Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy w pełnej wysokości przysługuje każdemu członkowi rodziny, który poniósł koszty pogrzebu osoby ubezpieczonej, emeryta, rencisty lub osoby spełniającej warunki do ich uzyskania. Katalog osób uprawnionych jest szeroki i obejmuje m.in.:

• małżonka, dzieci, rodziców, dziadków i rodzeństwo,
• osoby przysposabiające, wychowujące, w rodzinach zastępczych,
• osoby pozostające pod opieką prawną.

Osoby nienależące do rodziny – np. pracodawcy, instytucje publiczne, kościoły – mogą otrzymać zwrot rzeczywiście poniesionych kosztów, nie przekraczający jednak 7000 zł.

Zasiłek celowy – bez progu dochodowego i bez limitu

Ustawa z 9 maja 2025 r. przewiduje również nowelizację ustawy o pomocy społecznej, doprecyzowując zasady przyznawania zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu.

Zasiłek celowy może być przyznany:

• jeśli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy,
• lub jeżeli koszty pogrzebu przewyższają kwotę zasiłku pogrzebowego, np. w przypadku drogiego transportu zwłok z zagranicy (koszty często przekraczają 6000–7000 zł) czy dłuższego przechowywania zwłok w chłodni.

Najważniejsze cechy nowego zasiłku celowego:

• brak limitu dochodowego – może być przyznany choćby osobom dobrze zarabiającym,
• brak limitu kwotowego – wysokość wsparcia nie będzie ograniczona żadną sztywną kwotą,
• wypłacany na podstawie udokumentowanych kosztów, a jego przyznanie zależy od decyzji gminy.

Warto zaznaczyć, iż pierwotnie projekt ustawy przewidywał maksymalną kwotę 2000 zł, jednak ostatecznie z tego ograniczenia zrezygnowano.

Obowiązek zwrotu w określonych przypadkach

Nowe przepisy wprowadzają jednak warunek ostrożnościowy. Osoba ubiegająca się o zasiłek celowy musi złożyć pisemne zobowiązanie do jego zwrotu (w całości lub części), jeżeli po śmierci zmarłego uzyska świadczenie z innego źródła niż zasiłek pogrzebowy – np. z tytułu polisy ubezpieczeniowej, spadku lub innej formy zwrotu kosztów.

Zasiłek celowy nie zostanie przyznany, o ile takie świadczenie zostało już wypłacone. Co więcej, świadczenie to nie ma charakteru roszczeniowego – o jego przyznaniu i wysokości decyduje uznaniowo gmina w ramach dostępnych środków.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Zarówno nowe zasady przyznawania zasiłku pogrzebowego, jak i zasiłku celowego wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.. Będą miały zastosowanie do śmierci, które nastąpią od tej daty.

Pierwsza waloryzacja zasiłku pogrzebowego przewidziana jest na marzec 2026 r., pod warunkiem spełnienia kryterium inflacyjnego.

Wnioski i znaczenie zmian

Nowelizacja przepisów oznacza istotne odciążenie finansowe dla rodzin osób zmarłych, ale również szersze możliwości wsparcia dla osób niespokrewnionych, które zorganizowały pochówek.

Według resortu rodziny, nowelizacja ma na celu zapewnienie godnych warunków pochówku niezależnie od sytuacji materialnej rodziny czy osoby pokrywającej koszty. Nowy system łączy większą pomoc finansową z mechanizmami zabezpieczającymi interesy gmin i budżetu państwa.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r., poz. 718)
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2024 r., poz. 1283 z późn. zm.)