Klimat jako nowy wymiar bezpieczeństwa
Z badania IPSOS, zrealizowanego na zlecenie Fundacji ClientEarth i opracowanego przez zespół prof. Przemysława Sadury, wynika, iż aż 69% respondentów uważa, iż rząd powinien przeznaczać więcej środków na ochronę przed skutkami zmiany klimatu. Dla 60% badanych susze są realnym i bezpośrednim skutkiem zmian klimatu, a 56% łączy powodzie – takie jak ta na Dolnym Śląsku – z zaniedbaniami w polityce wodnej i klimatycznej.
„W spolaryzowanym społeczeństwie rzadko znajdujemy wspólny język. Okazuje się jednak, iż odpowiednie przygotowanie kraju na zmiany klimatyczne – czyli adaptacja – to jeden z nielicznych tematów, który łączy niemal wszystkich” – mówi prof. Przemysław Sadura z Uniwersytetu Warszawskiego.
Jak dodaje, poparcie dla zwiększenia nakładów idzie w poprzek politycznych podziałów, co czyni z bezpieczeństwa klimatycznego nowy punkt narodowego konsensusu.
1% PKB na bezpieczeństwo klimatyczne? Tego chce większość badanych
55% ankietowanych uważa, iż skoro na obronność wydajemy ok. 5% PKB, to minimum 1% PKB powinno być przeznaczane na bezpieczeństwo klimatyczne – rozumiane jako ochrona przed suszami, pożarami, powodziami, nawałnicami i ich skutkami zdrowotnymi oraz gospodarczymi. Jak zaznacza Agnieszka Warso-Buchanan z Fundacji ClientEarth, konieczne jest myślenie o bezpieczeństwie w sposób wielowymiarowy.
Fundacja domaga się konkretnych zmian systemowych: od stworzenia ram prawnych pozwalających na skuteczną adaptację do zmiany klimatu, po działania redukujące emisje gazów cieplarnianych. Proponuje m.in. powołanie Rzecznika Bezpieczeństwa Klimatycznego, wzorem rozwiązań funkcjonujących w krajach takich jak Wielka Brytania, Nowa Zelandia czy Dania.
Bezczynność będzie kosztowna – choćby 124 mld zł rocznie
Z raportu ClientEarth i Instytutu Reform wynika, iż Polska może tracić do 2050 r. choćby 124 mld zł rocznie w wyniku skutków zmiany klimatu – to 2,2% krajowego PKB. Straty dotkną nie tylko budżetu państwa, ale i majątku obywateli. Zdaniem ekspertów najpilniejsze jest opracowanie spójnej, opartej na naturze polityki adaptacyjnej obejmującej rząd, samorządy, biznes i obywateli.
Wśród postulatów Fundacji znalazły się m.in.:
- roczne minimum 1% PKB na inwestycje adaptacyjne i ochronne,
- Rzecznik Bezpieczeństwa Klimatycznego jako niezależny organ kontrolny,
- obowiązkowe plany adaptacyjne dla wszystkich szczebli administracji publicznej.
Społeczne poparcie rośnie, cierpliwość się kończy
Ponad połowa badanych (53%) uważa, iż kolejne rządy w ostatniej dekadzie robiły zbyt mało, by chronić Polskę przed skutkami zmian klimatu.
„Społeczeństwo ma dość bierności. Potrzebna jest długofalowa polityka z konkretnym budżetem i przypisanym zakresem odpowiedzialności” – podkreśla Warso-Buchanan.
Sondaż IPSOS został przeprowadzony w kwietniu 2025 r. metodą mixed-mode (CATI i CAWI) na reprezentatywnej próbie 1000 osób, z wykorzystaniem zarówno danych ilościowych, jak i jakościowych.
Zobacz również:- Polska, Grecja, Niemcy i inni aktualizują plany klimatyczne dzięki REDI4Heat
- Polska podzieli 65 mld zł z funduszu klimatycznego. Ruszyły konsultacje
- IOŚ-PIB i JRC łączą siły. Wspólne badania dla lepszej polityki klimatyczno-energetycznej
Źródło: ClientEarth Prawnicy dla Ziemi
